Jämtland
From Wikipedia, the free encyclopedia
Jämtland (Norvegjisht: Jemtland ose Jamtland; Jämtisht: Jamtlann) është një provincë (landskap) në qendër të Suedisë. Kufizohet me Härjedalen dhe Medelpad në jug, Ångermanland në lindje, Lapland në veri dhe Trøndelag dhe Norvegji në perëndim. Jämtland mbulon një sipërfaqe prej 34,009 kilometra katrorë, 8.3% të sipërfaqes totale të Suedisë dhe është provinca e dytë më e madhe në Suedi. Ka një popullsi prej 118,964 banorësh,[1] shumica e të cilëve jetojnë në Storsjöbygden, zona përreth liqenit Storsjön. Östersund është qyteti i vetëm i Jämtland dhe është qyteti i 24-të më i populluar në Suedi. Provinca historike është një nga më pak të populluara.
Jämtland | |
---|---|
Vendi | Suedia |
Krahina | Norrland |
Qarqet | Qarku Jämtland Qarku Västernorrland Qarku Västerbotten |
Sipërfaqja | |
• Gjithsej | 34.009 km2 (13.131 sq mi) |
Popullsia (2021)[1] | |
• Gjithsej | 118.964 |
• Dendësia | 3,4/km2 (8,8/sq mi) |
Grupi etnik | |
• Gjuha | Suedisht |
• Dialekti | Jämtska |
Kultura | |
• Lulja | Orkidea |
• Kafsha | Dre brilopatë |
• Zogu | Northern hawk-owl |
• Peshku | Troftë kafe |
Zona kohore | UTC+1 (CET) |
• Verës (DST) | UTC+2 (CEST) |
Jämtland ishte fillimisht një republikë autonome,[2] dhe kishte kombin[2] ligjin, monedhën[3] dhe parlamentin e vet. Jämtland u pushtua nga Norvegjia në vitin 1178 dhe qëndroi nën pushtimin norvegjez për më shumë se 450 vjet derisa iu dorëzua Suedisë në vitin 1645. Provinca ka qenë që atëherë suedeze për rreth 370 vjet, megjithëse popullsia nuk mori nënshtetësinë suedeze deri në vitin 1699. Identiteti i krahinës manifestohet me konceptin e një republike brenda mbretërisë së Suedisë, edhe pse kjo bëhet vetëm gjysmë serioze.[4]
Historikisht, shoqërisht dhe politikisht Jämtland ka qenë një territor i veçantë midis Norvegjisë dhe Suedisë. Kjo në vetvete simbolizohet në stemën e provincës ku Jämtland, altari i argjendtë, kërcënohet nga lindja dhe nga perëndimi. Gjatë periudhës së trazirave në historinë e Jämtland (1563–1677) ajo ndryshoi shtrirjen midis dy shteteve jo më pak se 13 herë.[5]