From Wikipedia, the free encyclopedia
Historia e Suedisë është përshkrimi i Suedisë në të kaluarën dhe e asaj që do të bëhej Suedia para formimit të shtetit në mesjetë. Territori që sot përbën jugun e Suedisë, në periudhat gjatë epokës së fundit të akullnajave, ishte më së shumti i banuar kur akullnaja nuk e mbulonte tërësisht atë. Megjithatë, kronologjitë historike zakonisht fillojnë me vendosjen e Skandinavisë kur akullnaja tërhiqej përfundimisht, që filloi rreth 13,000 vjet më parë. Toka u vendos fillimisht nga jugu, përmes asaj që është tani Danimarka, dhe për 10,000 vjet më parë nga veriu. Migrimi ndodhi pastaj nga disa drejtime të ndryshme, dhe e gjithë Suedia e sotme u banua disa mijëra vjet më vonë. Një ndryshim i madh ndodhi kur kultura e enëve me ngjitëse filloi të merrte vendbanimin rreth 6,200 vjet më parë, si dhe me hyrjen e periudhës së bronxit dhe hekurit.
Emrat "Svearike" (Swēorice) dhe "svitjod" ("populli i Sveas") përdoren për herë të parë në poemin anglez Beowulf (mbajtur në një dorëshkrim nga shekulli i 10-të)[1], dhe supozohet të ketë përdorur për herë të parë si emër për një shtet të panjohur me një qendër të pashpallur në Gamla Uppsala, të udhëhequr nga Sveatë (grupi i popullit i cili më lart u përmend për herë të parë në shkrim nga historiani romak Tacitus në vitin 98 m.e.s. si "svioner").
1901: Detyrimi i përgjithshëm ushtarak fusi në praktikë dhe heqi sistemin i vjetër ushtarak.
1905: Federata midis Suedisë dhe Norvegjisë shpërndahet.
1909: E drejtë i përgjithshëm e votimit për burra zabtohet nga kuvendi suedez, njëkohësisht vendoset si zgjedhjet duhet të është përpjesëtimore në vend të zgjedhje i shumicës në dhomën e lartë.
1907: Oscar II vdiqi dhe Gustav V zë vendin e mbretërinë suedeze.
1910: Dënimi me vdekje e fundit zbatohet. Këtë është herë i parë që karamanjolla përdorhet. Dënim me vdekje në periudhë paqe hiqet 1921 dhe ne kohë krize 1972.
1914: Kriza e Borggordit. 30 000 fshatar marshoj në Stokholm, e njohur si fushata fshatare. Mbreti Gustav V mbajti fjalim të fshataret ky kritikoj qeverinë liberale e Karl Staffit. Karl Staff zgjedh të jap dorëheqje dhe parlamentarizmi marr një ndërprerje i përkohshëm.
1917: Liberalët dhe socialdemokratët fitoj zgjedhjet parlamentare dhe krijoj një qeveri koalicioni. Kjo nënkupton afirmim përfundimtare për parlamentarizmin. Duke filluar nga këtë vit Suedia konsiderohet si demokraci. Qeveria filloj punën për zbatimin e drejtë e votimit për femra.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.