Geri Kasparov
From Wikipedia, the free encyclopedia
Geri Kimoviç Kasparov (rusisht: Га́рри Ки́мович Каспа́ров; lindur si Geri Kimoviç Weinstein, 13 prill 1963, Baku, Azerbajxhan) është një mjeshtër rus me famë botërore i shahut, ish kampion botëror i shahut, shkrimtar, aktivist politik dhe një nga lojtarët më të mëdhenj të shahut.[1] Vlerësimi i tij maksimal në FIDE prej 2851,[2] i arritur në vitin 1999, ishte më i larti i regjistruar derisa u tejkalua nga Magnus Carlsen më 2013. Nga viti 1984 deri në pensionimin e tij nga shahu konkurrues i rregullt në 2005, Kasparov u rendit nr. 1 për një rekord prej 255 muajsh në përgjithësi. Kasparov mban gjithashtu rekorde për fitoret më të njëpasnjëshme të turneut profesional (15) dhe Oskarëve të Shahut (11).
Geri Kasparov | |
---|---|
![]() Kasparov më 2007 | |
Emri i plotë | Geri Kimoviç Kasparov |
Shteti | ![]() ![]() |
Lindi më | 13 prill 1963 Baku, RSS Azerbajxhan, Bashkimi Sovjetik |
Titulli | Mjeshtër i madh (1980) |
Kampion Bote | 1985–1993 (e padiskutueshme) 1993–2000 (klasik) |
Vlerësimi FIDE | 2812 (shkurt 2024) |
Vlerësimi më i lartë | 2851 (korrik 1999) |
Renditja më e lartë | Nr. 1 (janar 1984) |
Kasparov, në vitin 1985 kur ishte vetëm 22 vjeç, u bë Kampioni Botëror më i ri i padiskutueshëm i Shahut duke mundur kampionin e atëhershëm Anatoli Karpov.[3] Ai mbajti zyrtarisht titullin botëror të FBSH (Federata Botërore e Shahut) deri në vitin 1993, kur një konflikt me FBSH e detyroi atë të krijojë një organizatë paralele, Shoqata e Shahut Profesionist. Ai vazhdoi të mbajë titullin "klasik" Kampion Botëror i Shahut deri në vitin 2000 kur u mund nga Vladimir Kramnik. Njihet edhe si kampioni i parë botëror që humbet një ndeshje shahu kundër kompjuterit Deep Blue në vitin 1997.
Kasparov zyrtarizoi tërheqjen nga shaku profesionist më 10 mars 2005, për t'iu përkushtuar politikës dhe shkrimit. Formoi lëvizjen Fronti i Bashkuar Civil dhe u anëtarësua me Rusia Tjetër, koalicion që kundështon administimin e Vladimir Putin. Në vitin 2008, ai njoftoi synimin për të kandiduar si kandidat në garën presidenciale ruse të atij viti, por pasi hasi në probleme logjistike në fushatën e tij, për të cilat fajësoi "pengimin zyrtar", ai u tërhoq.[4][5][6] Në vazhdën e protestave masive ruse që filluan në vitin 2011, ai njoftoi në qershor 2013 se ishte larguar nga Rusia për të ardhmen e afërt nga frika e persekutimit.[7] Pas fluturimit të tij nga Rusia, ai jetoi në New York City me familjen e tij.[8][9] Në vitin 2014, ai mori nënshtetësinë kroate dhe ka mbajtur një vendbanim në Podstrana afër Splitit.[10][11][12]