Remove ads
Në kimi, një cianid (Greqisht: kyanos, 'blu e errët') është një përbërje kimike që përmban një grup funksional C≡N. Ky grup, i njohur si grupi ciano, përbëhet nga një atom karboni i lidhur trefish me një atom azoti.[1]
Në cianidet inorganike, grupi i cianideve është i pranishëm si anion cianid −C≡N. Ky anion është jashtëzakonisht helmues. Kripërat e tretshme si cianidi i natriumit (NaCN) dhe cianidi i kaliumit (KCN) janë shumë toksike.[2] Acidi hidrocianik, i njohur gjithashtu si cianidi i hidrogjenit, ose HCN, është një lëng shumë i paqëndrueshëm që prodhohet në një shkallë të gjerë industrialisht. Përftohet nga acidifikimi i kripërave të cianideve.
Cianidet organike zakonisht quhen nitrile. Në nitrile, grupi −C≡N është i lidhur nga një lidhje e vetme kovalente me karbonin. Për shembull, në acetonitril ( CH3-C≡N), grupi i cianidit është i lidhur me metilin ( -CH3). Edhe pse nitrilet në përgjithësi nuk lëshojnë jone cianide, cianohidrinet bëjnë dhe kështu janë toksike.
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads