![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Bronchitis.jpg/640px-Bronchitis.jpg&w=640&q=50)
Bronkiti
From Wikipedia, the free encyclopedia
Bronkiti është inflamacion i bronkeve (rrugëve të mëdha dhe të mesme të frymëmarrjes) në mushkëri që shkakton kollë . [1] Simptomat përfshijnë kollitjen e sputumit, fishkëllima, vështirësi në frymëmarrje dhe dhimbje kraharori . [1] Bronkiti mund të jetë akut ose kronik . [1]
Bronkiti | |
---|---|
![]() | |
Figura A tregon vendndodhjen e tubave të mushkërisë dhe atyre bronkial. Figura B është një pamje e zmadhuar e një tubi bronkial normal. Figura C është një pamje e zmadhuar e një tubi bronkial me bronkit. | |
Specialitet | Sëmundje infektive, pulmonologji |
Simptomat | Kollitje e mukusit, fishkëllima, vështirësi në frymëmarrje, shqetësime në kraharor[1] |
Llojet | Akute, kronike[1] |
Shpeshtësia | Akute: ~5% e individëve në vit[2][3] Kronike: ~5% e individëve[3] |
Bronkiti akut zakonisht shoqërohet me një kollë që zgjat rreth tre javë [4] dhe njihet edhe si ftohje në kraharor. [5] Në më shumë se 90% të rasteve shkaku është një infeksion viral. [4] Këto viruse mund të përhapen përmes ajrit kur njerëzit kolliten ose me anë të kontaktit të drejtpërdrejtë. [6] Një numër i vogël rastesh shkaktohen nga një infeksion bakterial i tillë si Mycoplasma pneumoniae ose Bordetella pertussis. [4] Faktorët e rrezikut përfshijnë ekspozimin ndaj tymit të duhanit, pluhurit dhe ndotjeve të tjera të ajrit. [6] Trajtimi i bronkitit akut përgjithësisht përfshin të pushuarin, përdorimin e paracetamolit (acetaminofenit) dhe të ilaçeve anti-inflamatore josteroide (NSAIDs) për të ndihmuar me temperaturën. [7] [8]
Bronkiti kronik përkufizohet si një kollë produktive - kollë që prodhon sputum - që zgjat tre muaj në vit ose më shumë, për të paktën dy vjet. [9] [10] Shumë njerëz me bronkit kronik kanë sëmundje pulmonare obstruktive kronike (SPOK). [11] Pirja e duhanit është shkaku më i zakonshëm, me një sërë faktorësh të tjerë të tillë si ndotja e ajrit dhe gjenetika, që luajnë një rol më të vogël. [12] Trajtimet përfshijnë lënien e duhanit, vaksinimet, rehabilitimin dhe shpesh bronkodilatatorët dhe steroidet e thithur me frymë. [13] Disa njerëz mund të përfitojnë nga terapia afatgjatë me oksigjen . [13]
Bronkiti akut është një nga sëmundjet më të zakonshme. [7] [14] Rreth 5% e të rriturve janë të prekur dhe rreth 6% e fëmijëve përjetojnë të paktën një episod në vit. [2] [15] Bronkiti akut është lloji më i zakonshëm i bronkitit. [5] Në Shtetet e Bashkuara, në vitin 2018, 9.3 milionë individë u diagnostikuan me bronkit kronik. [16] [17]