Çakalli i artë
From Wikipedia, the free encyclopedia
Çakalli i artë ( Canis aureus ) është një kanid si-ujku që është vendas në Evropën Juglindore , Azia Jugperëndimore , Azia Jugore , dhe rajone të Azisë Juglindore . Krahasuar me ujkun arab , i cili është më i vogli i ujqërve gri ( Canis lupus ), çakalli është më i vogël dhe posedon këmbë më të shkurtra, një bisht të shkurtër, një torzë më të zgjatur, një ballë më pak të spikatur dhe një surrat më të ngushtë dhe më të theksuar . Palltoja e çakallit të artë mund të ndryshojë në ngjyrë nga një e verdhë e zbehtë me krem në verë në një ngjyrë bezhë të errët ngjyrë bezhë në dimër. Ёshtë renditur si shqetësimi më i vogël në Listën e Kuqe e IUCN për shkak të shpërndarjes së tij të gjerë dhe densitetit të lartë në zonat me shumë ushqim të disponueshëm dhe strehimit optimal.
Çakalli i artë Vargu kohor: Pleistoceni i vonë – Tani
| |
---|---|
![]() | |
Një çakalli i artë europian(nënspecia e cila jeton edhe në Shqipëri) | |
Ulërima e çakallit të artë | |
Statusi i ruajtjes | |
Klasifikimi shkencor ![]() | |
Mbretëria: | Animalia |
Filumi: | Chordata |
Klasa: | Mammalia |
Rendi: | Carnivora |
Familja: | Canidae |
Gjinia: | Canis |
Lloji: | C. aureus |
Emri binomial | |
Canis aureus | |
Nënspeciet | |
| |
![]() | |
Gama e çakallit të artë |
Paraardhësi i çakallit të artë besohet të jetë qeni i zhdukur i lumit Arno që jetonte në Evropën Mesdhetare 1.9 milion vjet më parë. Ёshtë përshkruar se ka qenë një kanid i vogël, si çakejntë. Studimet gjenetike tregojnë se çakalli i artë u zgjerua nga India rreth 20,000 vjet më parë drejt fundit të epokës së fundit të akullit . Fosili më i vjetër i çakallit të artë, i gjetur në strehën shkëmbore Ksar Akil afër Bejrutit , Liban, është i vjetër 7.600 vjet. Fosilet më të vjetra të çakallit të artë në Evropë u gjetën në Greqi dhe janë të vjetra 7000 vjet. Ekzistojnë shtatë nëspecie të çakallit të artë. Çakalli i artë është më i lidhur me ujkun gri, kojotën , etj.Ujku i artë afrikan , dhe ujku etiopian sesa çakallin kurrizi ose çakallin me vija anash . Ёshtë i aftë të prodhojë hibrid pjellorë si me ujkun gri ashtu edhe me ujkun e artë afrikan. Hibridët e qenve-çakejnve të quajtur qentë Sulimov janë në shërbim në Aeroportin Sheremetyevo afër Moskës, ku ata vendosen nga kompania ajrore ruse Aeroflot për zbulimin e aromave.
Çakejntë e artë janë të bollshëm në lugina dhe pranë lumenjve dhe degëve të tyre, kanaleve, liqeneve dhe bregdetve. Ato janë të rralla në ultësira dhe male të ulta. Çakalli i artë është një specie shoqërore, njësia themelore shoqërore e së cilës përbëhet nga një çift i çiftëzuar dhe çdo pasardhës i ri. Ёshtë shumë i adaptueshëm, me aftësinë për të shfrytëzuar ushqimin duke filluar nga frutat dhe insektet deri tek thundrakët e vegjël . Ata sulmojnë shpendët shtëpiak dhe gjitarët shtëpiak deri në madhësinë e viçave të buallicës . Konkurrentët e çakallit janë dhelpra e kuqe , ujku , macja e xhungëls , macja e egër europian , rakuni në Kaukaz , dhe macja e egër aziatik në Azinë Qendrore . Çakalli po zgjerohet përtej bazave të tij të lindjes në Evropën Juglindore në Evropën Qendrore dhe Verilindore, duke pushtuar zona ku ka pak ose aspak ujqër.