මේද
From Wikipedia, the free encyclopedia
මේද සමන්විත වන්නේ අකාබනික ද්රාවකයන්හී සාමාන්ය වශයෙන් ද්රවණය වන්නාවූ සහ ජලයෙහි බොහෝ ලෙසින් අද්රාව්ය වන්නාවූ පුළුල් කාණ්ඩයක ඇති සංයෝගයන්ගෙනි. රසායන විද්යාත්මකව, මේද සාමාන්ය වශයෙන් ග්ලිසරෝල් සහ මේද අම්ලයන්හී ත්රිඑස්ටරයන් වෙති. ඒවායේ ව්යුහය හා සංයුතිය අනුව, කාමර උෂ්ණත්වයේදී, මේද එක්කෝ ඝන හෝ ද්රව විය හැකිය. "තෙල්", "මේද", සහ “ලිපිඩ" යන වචන සියල්ලම මේද සඳහා භාවිතා කෙරෙන නමුත්, "තෙල්" යන්න සාමාන්යයෙන් භාවිතා වන්නේ සාමාන්ය කාමර උෂ්ණත්වයේදී ද්රව වශයෙන් පවතින මේද වලට වන අතර, "මේද" යන්න සාමාන්යයෙන් භාවිතා වන්නේ සාමාන්ය කාමර උෂණත්වයේදී ඝන වශයෙන් පවතින මේද වලටය. "ලිපිඩ" යන්න භාවිතා වන්නේ ද්රව සහ ඝන මේද දෙවර්ගයම සහ අනෙකුත් ආශ්රිත ද්රව්යයන් සඳහාය. ජලය සමග මිශ්ර නොවන්නාවූ සහ ග්රීස් වැනි හැඟුමක් දෙන, පෙට්රෝලියම් (හෝ බොර තෙල්), දැවි තෙල්, සහ අත්යවශ්ය තෙල් වැනි ඕනෑම ද්රව්යයක් හැඳින්වීම සඳහා, ඒවායේ රසායනික ව්යුහය සම්බන්ධව කිසිම සැලකීමක් නොමැතිව, "තෙල්" යන වචනය භාවිතා කරනු ලැබෙයි. [1]
ආහාරයන්හී අඩංගු මේද |
---|
|
මෙය බලන්න |
|
රසායනික සංයුතිය සහ භෞතික ලක්ෂණ හේතුවෙන් අනෙකුත් ලිපිඩයන්ගෙන් ප්රභේදනය වන්නාවූ ලිපිඩ වර්ගයක් මේද විසින් සදනු ලබයි. ව්යුහාත්මක හා පරිවෘත්තීය ක්රියාවන්හිදී මෙහෙවර ඉටු කරන මෙම අණු විශේෂය බොහෝ ජීවී ආකාර සඳහා, අති වැදගත් වෙයි. ඒවා, බොහෝ විෂමපෝෂීන්(මිනිසුන්ද ඇතුලත්) ගේ ආහාරයෙහි වැදගත් කොටසක් වෙයි. අග්න්යාශයෙහි නිපැයෙන ලයිපේස නමැති එන්සයිම අනුසාරයෙන්, සිරුර තුලදී මේද හෝ ලිපිඩ සිඳලීම කෙරෙනු ලබයි.
කෑමට සුදුසු සත්ත්ව මේද සඳහා නිදසුන් වන්නේ සුකර මේද, මත්ස්ය තෙල්, සහ වෙඬරු හෝ ගිතෙල් වෙති. ඒවා ලබාගන්නේ කිරි හා මස් වල ඇති මෙන්ම, සතෙකුගේ සම යටින් ඇති මේද වලිනි. කෑමට සුදුසු ශාක මේද සඳහා නිදසුන් ලෙසින් රටකජු, සෝයා බෝංචි, සූර්යකාන්ත, තල, පොල්, ඔලිව්, සහ එළවළු තෙල් දැක්විය හැක. ඉහත තෙල් වලින් ව්යුත්පන්න කල හැකි මාජරින් සහ ඝන එළවළු තෙල්, ප්රධාන වශයෙන් භාවිතා කරන්නේ පෝරණු ආශ්රිත පිහුම් සඳහාය. මේදයන්ගේ මෙම නිදසුන් සංතෘප්ත මේද සහ අසංතෘප්ත මේද යටතේ වර්ග කල හැක.