හජියා සොෆියා

හජියා සොෆියා (සාහි. 'ශුද්ධවූ ප්‍රඥාව'; පුරාතන ග්‍රීක: Ἁγία Σοφία; ලතින්: Sancta Sapientia; තුර්කි: Hagia Sophia), නිල වශයෙන් හජියා සොෆියා මහා මුස්ලිම් පල්ලිය,^[3] යනු මුස්ලිම් පල්ලියක් වන අතර ප්‍රධාන සංස්කෘතික හා ඓතිහාසික වේ. දෙව්මැදුර ක්‍රිස්තු වර්ෂ 360 සිට 1453 දී ඕටමන් අධිරාජ්‍යය විසින් කොන්ස්තන්තිනෝපලය යටත් කරගැනීම දක්වා ග්‍රීක ඕතඩොක්ස් පල්ලියක් විය. එය කෞතුකාගාරයක් බවට පත් වන තෙක් 1935 දක්වා එය මුස්ලිම් පල්ලියක් ලෙස සේවය කළේය. 2020 දී මෙම ස්ථානය නැවත වරක් මුස්ලිම් පල්ලියක් බවට පත් විය.

හජියා සොෆියා (Hagia Sophia)

Ἁγία Σοφία  (ග්‍රීක) Sancta Sapientia  (ලතින්) Ayasofya  (තුර්කි)
හජියා සොෆියා 537 දී ඉදිකරන ලද අතර එය මුස්ලිම් පල්ලියක් බවට පත් වූ විට 15-16 වන සියවස්වල මිනාර එකතු කරන ලදී.[1]
ඛණ්ඩාංක	41°0′30.48″N 28°58′48.93″E
පිහිටීම	ෆාති, ඉස්තාන්බුල්, තුර්කිය
සැලසුම්කරු	මිලෙටුස් හි ඉසිඩෝර් ට්‍රේල්ස් හි ඇන්තෙමියුස්
ප්‍රභේදය	බයිසන්ටයින් ක්‍රිස්තියානි ආසන දෙව්මැදුරක් (ආ. 360–1204, 1261–1453) ලතින් කතෝලික ආසන දෙව්මැදුරක් (1204–1261) මුස්ලිම් පල්ලියක් (1453–1935, 2020–present) කෞතුකාගාරයක් (1935–2020)
අමුද්‍රව්‍යය	අශ්ලාර්, ‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍රෝමානු ගඩොල්
දිග	82 m (269 ft)
පළල	73 m (240 ft)
උස	55 m (180 ft)
ආරම්භ වූ දිනය	360; වසර 1664 කට පෙර (360)
අවසන් කළ දිනය	537; වසර 1487 කට පෙර (537)
කැප කරන ලද්දේ	"ශුද්ධ ප්‍රඥාව",ශුද්ධවූ ත්‍රිත්වයේ දෙවන පුද්ගලයා හෙවත් ජේසුස් ක්‍රිස්තුස් වෙත යොමු කිරීමකි[2]
වෙබ්අඩවිය	Official website
යුනෙස්කෝ ලෝක උරුම අඩවිය
මෙහි කොටසකි	ඉස්තාන්බුල් හි ඓතිහාසික ප්‍රදේශ
නිර්ණායකය	සංස්කෘතික: i, ii, iii, iv
මූලාශ්‍ර	356
අභිලේඛනය	1985 (9 වන සැසිය)

ක්‍රිස්තියානි සහ ඉස්ලාමීය ගෘහනිර්මාණ ශිල්පයක් සහිත මාලිගා අභ්‍යන්තරය

ඩෝමය ඇතුලත දර්ශනය

532 සහ 537 අතර රෝමානු අධිරාජ්‍යයේ රාජ්‍ය පල්ලිය සඳහා කොන්ස්ටන්ටිනෝපල්හි ක්‍රිස්තියානි ආසන දෙව්මැදුර ලෙස නැගෙනහිර රෝමානු අධිරාජ්‍යයා වන ජස්ටිනියන් I විසින් මුලින් ඉදිකරන ලද අතර ග්‍රීක ජ්‍යාමිතික වන මිලේටස්හි ඉසිඩෝර් සහ ට්‍රැලෙස්හි ඇන්තෙමියස් විසින් නිර්මාණය කරන ලදී.^[4] එය විධිමත් ලෙස ශුද්ධ වූ ප්‍රඥාවේ පල්ලිය ලෙස හඳුන්වනු ලැබූ අතර, එය එවකට ලොව විශාලතම අභ්‍යන්තර අවකාශය වූ අතර, සම්පුර්ණයෙන්ම පර්යන්ත ගෝලාකාරයක් භාවිතා කළ පළමු ඒවා අතර විය. එය බයිසැන්තියානු ගෘහනිර්මාණ ශිල්පයේ සාරාංශය ලෙස සලකනු ලබන අතර එය "ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයේ ඉතිහාසය වෙනස් කළ" බව කියනු ලැබේ.^[5]

මූලාශ්‍ර

1. Emerson, William; van Nice, Robert L. (1950). "Hagia Sophia and the First Minaret Erected after the Conquest of Constantinople". American Journal of Archaeology. 54 (1): 28–40. doi:10.2307/500639. ISSN 0002-9114. JSTOR 500639. S2CID 193099976.
2. Curta, Florin; Holt, Andrew (2016). Great Events in Religion: An Encyclopedia of Pivotal Events in Religious History [3 volumes] (ඉංග්‍රීසි බසින්). ABC-CLIO. p. 299. ISBN 978-1-61069-566-4. Hagia Sophia was consecrated on December 27, 537, five years after construction had begun. The church was dedicated to the Wisdom of God, referring to the Logos (the second entity of the Trinity) or, alternatively, Christ as the Logos incarnate.
3. අයිස්, සෙමාවි (1991). "Ayasofya". Ayasofya. 4. Istanbul: තුර්කි Diyanet පදනම. pp. 206–210. https://islamancyclopedisi.org.tr/ayasofya.^{[permanent dead link]}
4. Kleiner, Fred S.; Christin J. Mamiya (2008). Gardner's Art Through the Ages: Volume I, Chapters 1–18 (12th ed.). Mason, OH: Wadsworth. p. 329. ISBN 978-0-495-46740-3.
5. Simons, Marlise (22 August 1993). "Center of Ottoman Power". The New York Times. සම්ප්‍රවේශය 4 June 2009.