ඕම් නියමය
From Wikipedia, the free encyclopedia
ඕම් නියමය (ඉංග්රීසි: ohm’s law) විද්යුත් පරිපථ සඳහා යෙදෙන අතර එහි සඳහන් වන්නේ සන්නායක ලක්ෂ්ය දෙකක් අතර ගලා යන ධාරාව එම ලක්ෂ්ය දෙක හරහා වූ විභව වෙනසට ( විභව බැස්ම හෝ විභවය ) අනුලෝමය සමානුපාතික වන අතර ඒවා අතර ප්රතිරෝධයට ප්රතිලෝමව සමානුපාතික වන බවයි.
මෙම ලිපිය විකිපීඩියාවෙහි ගුණාත්මක භාවය පිළිබඳ ප්රමිතිය සපුරාලීම සඳහා ශුද්ධ පවිත්ර කිරීම අවශ්ය විය හැක. |
විද්යුත් චුම්භක ශක්තිය | |
Electricity · Magnetism | |
Electrostatics | |
---|---|
විද්යුත් ආරෝපණය | |
කූලෝම්ගේ නියමය | |
විද්යුත් ක්ෂේත්රය | |
ගවුස්ගේ නියමය | |
විද්යුත් ගාමක බලය | |
Electric dipole moment | |
Magnetostatics | |
Ampère's circuital law | |
චුම්භක ක්ෂේත්රය | |
චුම්භක flux | |
බයෝ සාවා නියමය | |
Magnetic dipole moment | |
Electrodynamics | |
විද්යුත් ධාරාව | |
Lorentz force law | |
Electromotive force | |
(EM) Electromagnetic induction | |
Faraday-Lenz law | |
Displacement current | |
Maxwell's equations | |
(EMF) Electromagnetic field | |
(EM) Electromagnetic radiation | |
Electrical Network | |
Electrical conduction | |
Electrical resistance | |
Capacitance | |
Inductance | |
Impedance | |
Resonant cavities | |
Waveguides | |
Tensors in Relativity | |
Electromagnetic tensor | |
Electromagnetic stress-energy tensor | |
මෙම සම්බන්ධතාවය නිරූපණය කරන ගණිතමය සමීකරණය වනුයේ:
V | = | voltage(විභව අන්තරය) |
I | = | current(ධාරාව) |
R | = | resistance(ප්රතිරෝධය) |
මෙහි I යනු ඇම්පියර්වලින් ධාරාව ද V යනු වෝල්ට් වලින් ලක්ෂ්ය දෙක අතර විභව වෙනස ද R යනු ඕම් වලින් මනිනු ලබන ‘ප්රතිරෝධය’ යැයි හැදින්වෙන පරිපථ පරාමිතයක් ද වේ. විභව වෙනසට විභව බැස්ම යැයි ද කියනු ලබන අතර සමහර විට එය V වෙනුවට V , E or emf (විද්යුත් ගාමක බලය) මගින් දක්වයි.
1827 දී විවිධාකාර දිගින් යුත් කම්බි අඩංගු සරල විදුලි පරිපථ හරහා වූ ධාරාව හා යෙදු වෝල්ටීයතාවයෙහි මිනුම් විස්තර කරනු ලබන ග්රන්ථයක් පළ කරනු ලැබු ජියොග් ඕම් නැමැති භෞතික විද්ය්යාඥයා සිහි කිරීම පිණිස මෙම නියමය ඕම් නියමය ලෙස නම් කෙරිණි. ඉහත වූ සමීකරණයට වඩා සංකීර්ණ සමීකරණයක් ඔහු විසින් තම පරීක්ෂණ ප්රතිඵල පැහැදිලි කිරීම සදහා ඉදිරිපත් කරන ලදී. ඉහත සමීකරණය ඕම් නියමයේ නූතන ආකාරයයි.
බොහෝ ප්රතිරෝධ උපාංග වල (ප්රතිරෝධක) ප්රතිරෝධය , ධාරාව හා වෝල්ටීයතා අගයන්හි විශාල පරාසයක් තුළ නියතව පවතී. ප්රතිරෝධකයක් මෙම පරාසය තුළ භාවිතා කරන විට එම ප්රතිරෝධකය ඕමික උපාංගයක් (ඕමික ප්රතිරෝධයක්) ලෙස හදුන්වයි. මන්දයත් ප්රතිරෝධය සදහා තනි අගය මුළු පරාසයක් තුළම උපාංගයක් ප්රතිරෝධී හැසිරීම විස්තර කිරීමට සෑහෙන හෙයිනි. උපාංගයට ඉහළ වෝල්ටීයතාවයන් ලබා දෙන විට ඉහළ ධාරා එය තුළින් ගලා යන විට එම උපාංගය තවදුරටත් ඕමික නොවේ මන්දයත් එවැනි විද්ය්යුත් ආතතික තත්ව යටතේ එහි ප්රතිරෝධයකට වඩා වෙනස් වන බැවිනි. ( බොහෝ විට එය මුල් අගයට වඩා වැඩිවේ ) (පහත සදහන් උෂ්ණත්වයේ බලපෑම් බලන්න)
ඕම් නියමයේ ඉහත ආකරය , විදුලි පරිපථවල පරිපථ උපාංගවල වෝල්ටීයතාවය, ධාරාව හා ප්රතිරෝධය කිනම් ආකාරයට එකිනෙක සම්බන්ධ වී ඇත්දැයි මහේක්ෂ මට්ටමින් විස්තර කිරීම සදහා විදුලි / විද්යුත් ඉංජිනේරු ක්ෂේත්රවල දී අතිශයින් ප්රයෝජනවත් වේ. ද්රව්යයක විද්යුත් ගුණාංග අණ්වීක්ෂීය මට්ටමේ සිට අධ්යනය කරන භෞතික විද්යාඥයින් විසින් ඕම් නියමයට සමීප සම්බන්ධතාවයක් දක්වන පොදු දෛශික සමීකරණයක් භාවිතා කරයි. එහි I , V සහ R යන ඕම් නියමයේ අදිශ විචල්යතා වලට සමීප සබඳතාවයක් ඇති විචලනයක් පවතී. නමුත් ඒවා සන්නායකයක් තුළ පවතින අගයන්ගේ ශ්රිත වේ.
භෞතික විද්යාව හා තාප සන්නායකතාවයට වූ සම්බන්ධතාවය යන පහත සඳහන් අංශය බලන්න.