Treći rimsko-makedonski rat se vodio u periodu od 171-167. pne. između Rimske Republike i Pergama s jedne, te Makedonije s druge strane. U njemu su Rimljani pobijedili i potvrdili svoju dotadašnju hegemoniju nad antičkom Grčkom, a drevno makedonsko kraljevstvo prestalo postojati.
| Treći makedonski rat | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Dio makedonskih ratova | |||||||||||
| |||||||||||
| Zaraćene strane | |||||||||||
| Rimska Republika, Pergam | Antička Makedonija | ||||||||||
| Komandanti | |||||||||||
| Lucius Aemilius Paullus Macedonicus | Perzej Makedonski | ||||||||||
Nakon što je godine 197. pne. poražen u drugom makedonskom ratu, makedonski kralj Filip V je mirom u Tempeu znatno oslabljen. Njegova država se morala odreći bilo kakvih ambicija da utiče na zbivanja u Grčkoj, morala je predati ratnu mornaricu te ograničiti vojsku na 5000 ljudi, a mlađi kraljev sin Demetrije je poslan kao talac u Rim. Međutim, kada je Filip u rimsko-sirijskom ratu odbio podržati seleukidskog kralja Antioha Velikog, odnosi s Rimom su se malo poboljšali, a Demetrije je pušten natrag na Filipov dvor. Tamo je, međutim, došlo do kobnog suparništva sa starijim bratom, princom Perzejem, koji je Demetrija optužio da je rimski agent te oca nagovorio da ga pogubi. Kada je Perzej nakon očeve smrti preuzeo vlast nad državom, otpočeo je novi, anti-rimski kurs politike, nastojeći sklopiti saveze pomoću kojih bi pokrenuo novi rat i tako anulirao rezultate prethodnog.
Ta je politika najviše uznemirila Pergam i kralja Eumena II, vjernog rimskog saveznika, koji je lobirao Rim da pokrene rat protiv njegovog mladog, ambicioznog i agresivnog susjeda. Godine 172. pne. je i osobno putovao u Rim kako bi Senat uvjerio u nužnost pokretanja rata. Pri povratku je na njega pokušan atentat, a za što je optužen Perzej. To je bila kap koja je prelila čašu i natjerala Senat da pokrene rat protiv Perzeja 171. pne.
Rat je počeo loše za Rimljane. Vojska konzula Publija Licinija Krasa je godine 171. pne. došla u Tesaliju, ali ju je tamo Perzej spremno dočekao i nanio joj poraz u bitci kod Kalikina. Taj iznenadni poraz je potakao mnoge od dotada grčkih polisa da se okrenu Perzeju ili proglase neutralnost. Perzej je nakon bitke Rimljanima poslao mirovnu ponudu, ali je ona odbijena.
Godine 169. pne. Rimljani su pokrenuli novi pohod na Makedoniju na čelu s Kvintom Marcijem Filipom. Ta je vojska uspjela prodrijeti na Perzejevu teritoriju, ali je ubrzo suočila s logističkim problemima te bila prisiljena na povlačenje. Perzej je nastojao još jedan uspjeh iskoristiti kako bi na svoju stranu privukao ne samo seleukidskog kralja Antioha IV, nego i starog neprijatelja Eumena. U tome nije uspio, ali je zato na svoju stranu privukao ilirskog kralja Gencija, što je iste godine dovelo do izbijanja trećeg ilirskog rata.
Rimskoj vojsci je uspjehe zapriječila sve veća nedisciplina u njenim redovima, odnosno nastojanje komandanata da što duže imaju priliku za ratni plijen u bogatoj Grčkoj, umjesto da brzo završe rat. Takvo stanje stvari je sve više počelo od Rima okretati i njegove dotadašnje saveznike, a čak i oni koji su ostali vjerni su s vremenom postali predmetom sumnje, uključujući i Eumena kome je godine 168. pne. zapriječen ulaz u Italiju kada je Senatu osobno htio iskazati vjernost.
Situacija se poboljšala kada je godine 168. pne. na čelo rimske vojske stao Lucije Emilije Paul Makedonac. On se nije ustručavao zapodjenuti uređenu bitku s Perzejom, a kada je kod Pidne došlo do konačnog okršaja, vještim korištenjem fleksibilne manipularne taktike na neravnom zemljištu je uspio nadvladati Perzejevu dotada nepobjedivu falangu. U toj je bitci Makedoncima nanesen odlučujući poraz nakon koga se Perzej Rimljanima predao zajedno sa svojom porodicom i dvorjanima.
Pobjednički Rimljani su odlučili trajno zatrti svaku prijetnju po svoju hegemoniju u Grčkoj. Perzej je odveden u Italiju gdje je nekoliko godina kasnije umro, a njegovo kraljevstvo je podijeljeno na četiri klijentske republike kojima su Rimljani izričito zabranili bilo kakve međusobne veze. Veliki broj makedonskih gradova je uništen, a preko 300.000 Makedonaca prodano u roblje. Zemlja je podijeljena rimskim veteranima kao i tračkim saveznicima. Istovremeno je provedena i velika čistka u samoj Grčkoj. Preko 1000 vodećih političara je prisilno dovedeno u Rim, a među njima se našao i znameniti historičar Polibije koji će kasnije detaljno opisati sve te događaje.
Rimski postupci u trećem makedonskom ratu su izazvali veliko nezadovoljstvo u Makedoniji i Grčkoj, koje će dvije decenije kasnije dovesti do četvrtog makedonskog rata i uništenja Korinta.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
