Tamnica naroda je pežorativni i metaforički izraz koji se koristi za višenacionalne države u kojima su većina nacija ili sve nacije u podređenom položaju u odnosu na "vladajuću" naciju, odnosno ugnjetavane su od strane "odnarođene" elite.
Izraz se prvi put počeo koristiti u 19. vijeku od strane nacionalističkih ideologa i to prvenstveno kako bi se opisale države, odnosno carstva, čije je postojanje priječilo stvaranje nacionalnih država. U tom smislu se tamnicom naroda najviše nazivalo Austrijsko Carstvo, odnosno Austro-Ugarska, koja se smatrala smetnjom stvaranju ujedinjene Velike Njemačke, ujedinjene Italije, slobodne Poljske, Čehoslovačke i Jugoslavije.
Ruski revolucionar Vladimir Iljič Lenjin je isti izraz (rus. тюрьма народов) koristio za Rusko Carstvo, koje je u 19. vijeku provodilo politiku nasilne rusifikacije na račun neruskih naroda.[1][2] On je u periodu Prvog svetskog rata govorio:
Trula samodržavna Rusija, ta vječita tamnica naroda prosto je osuđena na propast.[3]
Izraz je korišten je i za Otomansko Carstvo, pogotovo nakon mladoturske revolucije.
Nakon propasti tih carstava u Prvom svjetskom ratu sličnu su terminologiju preuzeli i vladajući komunisti u novostvorenom SSSR-u, a nakon Drugog svjetskog rata i u Titovoj Jugoslaviji kako bi se distancirali od bivših režima u Ruskom Carstvu i Kraljevini Jugoslaviji. Obje države su se, međutim, i same raspale 1990-ih, te je i za njih za vrijeme i poslije tih događaja korišten taj izraz.
Danas se, pak, izraz "tamnica naroda" sve više koristi za Evropsku Uniju.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
