From Wikipedia, the free encyclopedia
Rumenka je naselje u opštini Novi Sad u Južnobačkom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 5729 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 4361 stanovnika).
| Rumenka | |
|---|---|
|
| |
 Grb | |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Srbija |
| Pokrajina | Vojvodina |
| Upravni okrug | Južnobački |
| Grad | Novi Sad |
| Gradska opština | Novi Sad |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo (2022) | 5729 |
| Gustina stanovništva | 187 st./km² |
| Geografija | |
| Koordinate | |
| Nadmorska visina | 88 m |
| Površina | 30,7 km² |
  Rumenka Rumenka (Srbije) | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski kod | 21201 |
| Pozivni broj | 021 |
| Registarska oznaka | NS |
U selu postoje srpska pravoslavna crkva iz 17. veka, reformatorska crkva (1836) i katolička crkva (1780).
Порекло назива места
Postoji više legendi o nastanku imena Rumenka, odnosno u prvobitnom obliku - Piroš.
Bela IV (1235-1270), ugarski kralj je svojim dekretom koji je izdao 24. jula 1237. godine, Rumenku, koja je do tada bila u posedu okruga grada Bača, darovao katoličkom cistercitskom monaškom redu iz Petrovaradina, kao posed za njihovu opatiju zajedno sa mnogim bačkim i sremskim selima. Petrovaradinska opatija, koja se u latinskim pisanim izvorima spominje pod imenom Belefons (Belin izvor), u mađarskoj istorijografiji se po Beli IV, naziva Belakut, što znači Belin studenac. Na osnovu dekreta, odnosno darovnice, zna se da je Bela IV deo zemlje koju dodeljuje opatiji Belefons oduzeo od Terefi Petera (Petrovaradin je po njemu dobio ime). U srednjovekovnim poveljama Rumenka se pominje i 1267. godine pod imenom Terra Pyrusde; potom 1279. u povelji Ladislava IV i 1432. zajedno sa Futogom kao imovina Nikole Gorjanskog mlađeg.[1]
Selo Rumenka će kao deo vlastelinstva petrovaradinske opatije cistercita pripadati bačkom, odnosno sremskom spahiluku sve do 1526. godine, kada su Osmanlije zauzele ove krajeve. Osmanski defteri iz 1553. godine navode da su u Rumenki te godine živela 3 poreska obveznika. U osmanskom defteru za 1570. godinu, navodi se da je Rumenka pripadala feudalnom posedu osmanskog vlastelina Hasana bin Abdulaha sa godišnjim prihodom od 6000 akči i u njoj je živelo 12 srpskih porodica. 1590. godine Rumenka je imala 20 domova i u turskim defterima se pominje pod imenom Piroš.[1]
Velikom seobom Srba počelo je naseljavanje Rumenke, tačnije naseljavanje Rumenke dogodilo se 1696. godine u vreme vladavine cara Leopolda. Može se konstatovati da je Rumenka počela da se naseljava te godine i to pre svega srpskim življem sa teritorija u istoriji poznatih kao "Stara Srbija". Nema podataka šta se dogodilo sa prethodnim stanovnicima Rumenke, ali postoji mogućnost da su se neki od njih nakon završenih ratnih dejstava vratili u svoje mesto. Ponovo naseljavajući Rumenku, srpsko stanovništvo naselilo se na području takozvane "Racke bare" koja je taj naziv dobila mnogo kasnije. Naselje koje je postojalo pre turskih osvajanja nalazilo se na istom mestu i novopridošli stanovnici su se naselili na već postojeću lokaciju. Oni su obnovili razrušene kuće i nastavili u njima da žive istovremeno gradeći nove, pošto se broj stanovnika mesta uvećao. „Racka bara“ je bila udaljena oko 2 km od današnje Rumenke, otprilike na velikoj krivini na putu prema Kisaču. U toku ovih turbulentnih dešavanja, tačnije 1722. godine, usledilo je preseljenje mesta na današnju lokaciju. Ovaj podatak iznet je u Urbaru za Rumenku iz 1772. godine u kome se kaže: "Selo Piroš - ranije pustara, 1722. je naseljen pravoslavnim stanovništvom“.[1]
Iz prvih dostupnih podataka saznaje se da su u sastavu Futoškog vlastelinstva bili pored Futoga, koji je imao 80 domova, Đemišfalva sa 20 i Kuva sa 10 domova, te pustare: Vizić, Dragovo, Gložan, Irišac, Kenđel, Petrovac i Samotin. Iako se Rumenka u ovom prvom popisu Futoškog vlastelinstva ne spominje kao mesto u okviru njega, sa sigurnošću moženo reći da Rumenka tada sigurno postoji i da je bila naseljena. Podatak na kom se zasniva ovaj zaključak je informacija da je Hram svetih apostola Petra i Pavla u Rumenki postojao 1702. godine.[2]
Rumenka je 1746. godine imenovana za samostalnu parohiju Srpske pravoslavne crkve, a već 1756. osnovana je Srpska osnovna škola.
Preci današnjih Mađara koji žive u Rumenki potiču iz ovih pet mesta koja su se nalazila pored reke Tise u županiji Heveš.
| Naziv | Mađarski naziv | Današnji naziv |
|---|---|---|
| Tisa Rof | Tisza Roff | Tiszaroff |
| Bura | Bura | Tiszabura |
| Derš | Ders | Tiszaderzs |
| Abad | Abád | Abádszalók |
| Salok | Szalók | Abádszalók |
Prema mađarskim izvorima, njih je katolički episkop iz Egera, Karolj Esterhazi (Eszterházy Károly) oko 1774. godine, zato što su kalvinisti, proterao iz ovih mesta. Kalvinisti iz ovih pet mesta naselili su se u okrugu Hajdu (Hajdú-Bihar megyében) i osnovali mesto pod nazivom Tetetlen (Tetétlen). Oni su u ovom mestu veoma teško živeli jer je bilo malo obradivih površina, a broj stanovnika je bio velik te se usled toga javila glad i razne epidemije. U tom mestu oni su živeli 12 godina pre svog preseljenja u Rumenku.[1]
U naselju Rumenka živi 6495 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 39,6 godina (38,5 kod muškaraca i 40,8 kod žena). U naselju ima 2010 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,23. (Prema popisu iz 2011. godine).
Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.
| Etnički sastav prema popisu iz 2002. | ||||
|---|---|---|---|---|
| Srbi | 4302 | 75.09% | ||
| Mađari | 747 | 13.03% | ||
| Jugosloveni | 139 | 2.42% | ||
| Hrvati | 111 | 1.93% | ||
| Slovaci | 67 | 1.16% | ||
| Crnogorci | 44 | 0.76% | ||
| Rusini | 40 | 0.69% | ||
| Ukrajinci | 32 | 0.55% | ||
| Muslimani | 16 | 0.27% | ||
| Nemci | 10 | 0.17% | ||
| Rumuni | 7 | 0.12% | ||
| Romi | 7 | 0.12% | ||
| Makedonci | 7 | 0.12% | ||
| Slovenci | 3 | 0.05% | ||
| Albanci | 3 | 0.05% | ||
| Bugari | 1 | 0.01% | ||
| nepoznato | 18 | 0.31% | ||
| m | ž | |||
| ? | 2 | 5 | ||
| 80+ | 17 | 47 | ||
| 75-79 | 31 | 63 | ||
| 70-74 | 67 | 103 | ||
| 65-69 | 100 | 130 | ||
| 60-64 | 152 | 159 | ||
| 55-59 | 155 | 133 | ||
| 50-54 | 245 | 219 | ||
| 45-49 | 273 | 278 | ||
| 40-44 | 216 | 237 | ||
| 35-39 | 235 | 222 | ||
| 30-34 | 180 | 169 | ||
| 25-29 | 213 | 202 | ||
| 20-24 | 245 | 225 | ||
| 15-19 | 221 | 217 | ||
| 10-14 | 192 | 185 | ||
| 5-9 | 186 | 154 | ||
| 0-4 | 129 | 122 | ||
| prosek | 36.0 | 38.2 | ||
|
|
|
|
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija | Proizvodnja i snabdevanje... | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 1236 | 111 | 1 | 3 | 387 | 27 | 145 | 183 | 22 | 117 |
| Ženski | 965 | 58 | - | 1 | 250 | 6 | 16 | 188 | 39 | 37 |
| Oba | 2201 | 169 | 1 | 4 | 637 | 33 | 161 | 371 | 61 | 154 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 15 | 34 | 54 | 20 | 33 | 52 | - | - | 32 | |
| Ženski | 17 | 62 | 28 | 64 | 148 | 39 | 1 | - | 11 | |
| Oba | 32 | 96 | 82 | 84 | 181 | 91 | 1 | - | 43 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
