Tara (rijeka)

Tara je rijeka u Crnoj Gori i Bosni i Hercegovini. Nastaje od dvije rječice Opasanice i Veruše ispod planine Komovi. Poslednjih 40km toka rijeke Tare se nalazi u Bosni i Hercegovini a na nekoliko mjesta cini i granicu izmedju dvije drzave. U Šćepan polju, zajedno sa rijekom Pivom sačinjava rijeku Drinu. Poznata je kao "Suza Evrope". U gornjem toku voda iz rijeke se može slobodno piti. Kanjon rijeke Tare je dubok 1333 m što ga čini najdubljim u Evropi. Sama Tara je dugačka 146,4 km^[2], sa prosječnim padom 4,5 m/km, sa površinom sliva 1853 km². Veći dio rijeke Tare (uključujući njen kanjon) je pod UNESKO-vom zastitom kao dio Nacionalnog parka Durmitor. Ova rijeka je idealna za splavarenje, rafting i ribolov (posebno u dijelu kraj Kolašina gdje je idealna za mušičarenje). Najatraktivniji dio za splavarenje, rafting je poslednjih 25km rijeke i kanjona Tare.

Za ostale upotrebe, v. Tara.

Tara
Kanjon Tare
Lokacija
Države	Crna Gora
Hidrografija
Ušće	Drina
Dužina	146,4
Hidrologija
Sliv   – površina	Crnomorski 1853 km²

Nacionalni park Durmitor Kanjonsko-klisurasti dio Rijeke Tare
Svjetska baština – UNESCO
Crna Gora
Registriran:	1980, 2005
Vrsta:	prirodno dobro
Mjerilo:	vii, viii, x
Ugroženost:	no
Referenca:	UNESCO

Park prirode Tara
IUCN kategorija V (zaštićeni krajolik/morski pejzaž)
Rafting na Tari kroz Park prirode
Lokacija	Dolina rijeke Tare
Najbliži grad	Foča,  Bosna i Hercegovina
Površina	144,53 km² (56 mi² )
Osnivanje	14.07.2022.[1]
Upravitelj	Šume Republike Srpske, Šumsko gazdinstvo "Maglić" Foča

Jedan od pionira koji se zalagao za zaštitu rijeke Tare i protiv izgradnje hidroelektrane na Tari bio je geograf Milorad Vasović. On je u septembru 2004. godine predao nevladinoj organizaciji „Most“ podatke o podršci 562 naučnika iz Evrope i svijeta, kao i podatak da je Svjetski kongres geografa 1984. u Edinburgu jednoglasno pozdravio akciju za spas Tare. Rezultat kampanje „Neću baru, hoću Taru“ bio je usvajanje „Deklaracije o zaštiti rijeke Tare“ u skupštini Crne Gore 14. decembra 2004.^[3]

Zaštićena područja

Svjetska baština

Najveće zaštićeno područje u Crnoj Gori je Nacionalni park Durmitor, sa pejzažima oblikovanim glečerima, brojnim rijekama i podzemnim tokovima ugrađenim u Rezervat biosfere sliva rijeke Tare. Durmitor je najpoznatiji po spektakularnim kanjonima rijeka Drage, Sušice, Komarnice i posebno Tare, sa najdubljom klisurom u Evropi i jedna od rijetkih na koju ne utiču brane i putevi.^[4]

Park prirode

Južna granica Parka prirode Tara počinje od mjesta gdje rijeka Tara ulazi u Bosnu i Hercegovinu i prati rijeku nizvodno državnom granicom u dužini oko 25  km do graničnog mosta u Humu. Sjevernije od ove linije je područje parka prirode, u graničnom pojasu sa Crnom Gorom, i obuhvata klisurasto-kanjonsku dolinu rijeke Tare, uključujući plato iznad njene desne obale te obronke planine Ljubišnje.^[5]

Područje je proglašeno za zaštićeno podruje, slijedećih karakteristika:^[6]

• zaštićeno je područje od: 2022. godine^[1]
• IUCN kategorija zaštićenog područja: V - Zaštićeni pejzaž (Park prirode prema zakonodavstvu RS)
• površina: 14.453,38 ha
• režim zažtite:

-II stepena (4.366,48 ha) primijenjuje se na prostoru kanjona rijeke Tare, kanjona Vukojničkog potoka i potoka Skakavac, vrh Radovine sa obroncima i područje Konjskog polja sa obroncima Male Ljubišnje

-III stepena (10.086,90 ha)

• upravljač: Šume Republike Srpske, Šumsko gazdinstvo "Maglić" Foča
• mjesto: Foča, koja je ovim proglašenjem postala jedinica lokalne samouprave u Republici Srpskoj sa najvećim procentom zaštićene teritorije koji iznosi 25,5%.

Sredstva za zaštitu i razvoj parka prirode obezbjeđuju se iz budžeta Republike Srpske, budžeta jedinica lokalne samouprave i drugih izvora u skladu sa Zakonom.

Park prirode "Tara" ističe se po brojnim raznolikim vidikovcima na rubovima doline Tare, kao što su Dulina Brijeg i Rudo polje, ili na oštrim krečnjačkim vrhovima među gustom vegetacijom crnog bora poput Crvenkove Ravni i Zlatnog bora. Pritoke Tare, Ljutnica i Šipčanica, kao i Skakavac na sjeveru, usjekle su takođe duboke doline i izgradile brojne oštre krečnjačke formacije, što doprinos pejzažnoj vrijednosti i raznolikosti područja parka prirode. Pejzaži planinskih vrhova takođe su veoma atraktivni.

Izvori

1. „Odluka o proglašenju parka prirode Tara”. Službeni glasnik RS, br.72, 14.7.2022.. Pristupljeno 9. 2. 2023.
2. „Staničić I. (ed.) 2006. Crna gora u brojkama. Podgorica:Zavod za statistiku. (str. 3) ISBN 86-85581-15-X”. Arhivirano iz originala na datum 2007-11-24. Pristupljeno 2011-08-08.
3. „Archive copy”. Arhivirano iz originala na datum 2005-03-06. Pristupljeno 2011-08-08.
4. „Nacionalni park Durmitor”. UNESCO. Pristupljeno 9. 2. 2023.
5. „Proglašen park prirode Tara”. Republički zavod za zaštitu kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa. Pristupljeno 9. 2. 2023.
6. „Registar zaštićenih prirodnih područja”. Republički zavod za zaštitu kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa - nasljedje.org. Pristupljeno 9. 10. 2021.

Vanjske veze

Tara (rijeka) na Wikimedijinoj ostavi

• Hronologija kampanje „Neću baru, hoću Taru“ 2004. Arhivirano 2005-03-06 na Wayback Machine-u
• Neću baru, hoću Taru („Politika“, 7. oktobar 2010)