Prva fitna

Prvi islamski građanski rat (656–661), također poznat i kao Prva fitna (arapski: ; transliteracija: Fitnat Maqtal Uthmān "Fitna Osmanovog ubistva") je naziv za prvi veliki građanski rat u islamskom kalifatu. Nastao je kao borba oko toga tko ima pravo biti legitimni kalif.^[1] Spor je doveo do kraja jedinstva muslimanske ume te pokrenuo procese koji će dovesti do podjele islama na šijitske i sunitske sekte.

Prva fitna
Segment islamskih građanskih ratova
Oblast pod kontrolom rašidunskog kalifa (Alija)   Oblast pod kontrolom Muavije I   Oblast pod kontrolom Amr ibn al-Asa
Datum 656 – 661 Lokacija Arabijski poluotok Ishod ustanak uspio, sklopljen mirovni sporazum; Muavija I započinje Omejadsku dinatsiju
Sukobljene strane
Rašidunski Kalifat (Haridžiti)[a]	Pobunjeni Arapi: Aišine snage Muavijine snage Ostali ustanici (haridžiti)[a]
Komandanti i vođe
Ali ibn Abi Talib Malik al-Aštar	Aiša Talha Zubajr Muavija I Amr ibn al-As[b]
Haridžiti su bili frakcija Alijevih sljedbenika koji su prebjegli i kasnije podržavali obje strane. Amr ibn al-As je ispočetka podržavao Alija, ali se kasnije priključio Muaviji.

Fitna je počela kao niz ustanaka protiv kalifa Alija – koga šijiti smatraju prvim imamom, a suniti četvrtim i posljednjim od pravednih kalifa –uzrokovanih kontroverznim ubistvom njegovog prethodnika Osmana ibn Afana. Trajala je gotovo sve vrijeme Alijeve vladavine, a okončalo ju je Muavijino preuzimanje kalifata i osnivanje omejadske dinastije, kao i mirovni sporazum između njega i Hasana ibn Alija.

Fusnote

1. Vidi:

   • Lapidus (2002), str. 47.
   • Holt (1977a), str. 70-72.
   • Tabatabaei (1979), str. 50-57.

Literatura

• Ali ibn Abi Talib (1984). Nahj al-Balagha (Peak of Eloquence), compiled by ash-Sharif ar-Radi. Alhoda UK. ISBN 0940368439.
• Holt, P. M.; Bernard Lewis (1977). Cambridge History of Islam, Vol. 1. Cambridge University Press. ISBN 0521291364.
• Lapidus, Ira (2002). A History of Islamic Societies (2nd izd.). Cambridge University Press. ISBN 978-0521779333.
• Madelung, Wilferd (1997). The Succession to Muhammad: A Study of the Early Caliphate. Cambridge University Press. ISBN 0521646960.
• Tabatabae, Sayyid Mohammad Hosayn; Seyyed Hossein Nasr (prevodilac) (1979). Shi'ite Islam. Suny press. ISBN 0-87395-272-3.

Enciklopedije

• Encyclopædia Iranica. Center for Iranian Studies, Columbia University. ISBN 1-56859-050-4.