Prahistorijsko ratovanje je izraz kojim se opisuju oružani sukobi, odnosno organizirano nasilje između grupa pripadnika ljudske vrste u prahistoriji, tj. prije početka pisane historije i stvaranja država. Kada, kako i zašto je nastalo prahistorijsko ratovanje, odnosno može li se uopće izraz rat primjenjivati za ljudske aktivnosti prije stvaranja civilizacije je predmet rasprave među antropolozima i historiografima.
|
|---|
| Rat |
| Vojna historija |
| Ere |
| Prahistorija · Antika · Srednji vijek Barut · Industrija · Moderna |
| Ratište |
| Informacije · Kopno · More · Svemir · Zrak |
| Bojišta |
| Arktik · Cyberspace · Džungla Grad · Pustinja · Planina |
| Oružja |
| Artiljerija · Biološki rat · Konjica ·Kemijski Elektronski · Pješadija · Mehanizirani · Nuklearni Oklopni · Podmornice· Specijalni Radiološki · Skije |
| Taktike |
|
Amfibijska · Asimetrična · Fortifikacija · Gerila |
| Strategija |
| Organizacija |
|
Lanac komandiranja · Formacije |
| Logistika |
|
Oprema · Materijal · Linija snabdijevanja |
| Pravo |
|
Vojni sud · Ratni zakoni · Okupacija |
| Vlada i politika |
|
Regrutiranje · Coup d'état |
| Vojne studije |
|
Vojna akademija · Vojna nauka |
| Popisi |
| Autori · Bitke · Građanski ratovi Komandanti · Invazije · Operacije Opsade · Prepadi · Taktike · Teoretičari Ratovi · Ratni zločini · Ratni zločinci Oružja · Pisci |
S obzirom na nedostatak drugih izvora, većina današnjih spoznaja o prahistorijskom ratovanju se temelji na arheološkim nalazima, koje nadopunjuju različite hipoteze izvedene iz antropoloških i etnografskih istraživanja, odnosno historijskih izvora o primitivnim plemenskim društvima u današnjici ili historijskom periodu. U manjoj mjeri to čine i studije ponašanja određenih vrsta primata kao što su čimpanze, pa postoje hipoteze kako je prahistorijsko ratovanje, odnosno rat kao fenomen nastao još prije nastanka homo sapiensa kao zasebne vrste.
Autori koji su skloni smještati rat u kontekst prahistorije obično pretpostavljaju kako se rat kao aktivnost razvio od lova, odnosno da je imao dosta sličnosti sa tzv. endemskim ratovanjem u suvremenim plemenskim društvima. Po tim hipotezama glavni uzrok rata su bili sporovi oko prirodnih resursa (lovišta, odnosno stoka i poljoprivredno zemljište u doba neolita), a taktika u tim sukobima se temeljila na prepadima i zasjedama.
- War Before Civilization
- Endemsko ratovanje
- Bouthoul, Gaston. Traité de polémologie: Sociologie des guerres. Paris: Payot, 1951 (2nd edition 1970).
- Guilaine, Jean. Jean Zammit. Le sentier de la guerre : visages de la violence préhistorique. Paris : Seuil, 2001.
- Guthrie, R. Dale. "The nature of Paleolithic art", University of Chicago Press, 2005, ISBN 0-226-31126-0
- Kelly, Raymond C. Warless societies and the origin of war. Ann Arbor : University of Michigan Press, 2000.
- LeBlanc, Steven A., Prehistoric Warfare in the American Southwest, University of Utah Press, 1999.
- LeBlanc, Steven A., Katherine E. Register. Constant battles : the myth of the peaceful, noble savage. New York : St. Martin's Griffin, 2004. ISBN 0-312-31089-7
- Otterbein, Keith F.. How war began. College Station : Texas A&M University Press, 2004
- Randsborg, Klavs. Hjortspring : warfare and sacrifice in early Europe. Aarhus, Denmark; Oakville, Connecticut. : Aarhus University Press, 1995.
- Roksandic, Mirjana ed.. Violent interactions in the Mesolithic : evidence and meaning. Oxford, England : Archaeopress, 2004
- Zimmerman, L. The Crow Creek Site Massacre: A Preliminary Report, US Army Corps of Engineers, Omaha District, 1981.
- Chagnon, N. The Yanomamo, Holt, Rinehart & Winston,1983.
- Keeley, Lawrence. War Before Civilization: The Myth of the Peaceful Savage, Oxford University Press, 1996. ISBN 0-19-509112-4
- Pauketat, Timothy R. North American Archaeology 2005. Blackwell Publishing.
- Wade, Nicholas. Before the Dawn, Penguin: New York 2006.
- Rafael Karsten, Blood revenge, war, and victory feasts among the Jibaro Indians of eastern Ecuador, 1923.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
