Niceto Alcalá-Zamora

Niceto Alcalá-Zamora y Torres (6. jul 1877 – 18. februar 1949) bio je španski pravnik i političar koji je 1931. godine služio kao prvi i privremeni premijer, odnosno od 1931. do 1936. godine kao prvi predsjednik Druge španske republike.

Najodličniji Niceto Alcalá-Zamora
predsjednik Španske Republike
Na položaju 10. decembar 1931 – 7. april 1936
Premijer	Manuel Azaña, Alejandro Lerroux, Diego Martínez Barrio, Ricardo Samper, Joaquín Chapaprieta, Manuel Portela
Prethodi	Francisco Serrano (predsjednik Izvršne vlasti Republike 1874) Alfonso XIII (kralj Španije 1931)
Slijedi	Manuel Azaña
premijer Španije
Na položaju 14. april 1931 – 14. oktobar 1931
Prethodi	Juan Bautista Aznar-Cabañas
Slijedi	Manuel Azaña
ministar rata
Na položaju 7. decembar 1922 – 28. maj 1923
Monarh	Alfonso XIII
Premijer	Manuel García Prieto
Prethodi	José Sánchez Guerra
Slijedi	Antonio López Muñoz
ministar javnih radova
Na položaju 1. novembar 1917 – 21. mart 1918
Monarh	Alfonso XIII
Premijer	Manuel García Prieto
Prethodi	Luis de Marichalar
Slijedi	Francesc Cambó
Lični detalji
Rođenje	(1877-07-06)6. 7. 1877. Priego de Cordoba, Španija
Smrt	18. 2. 1949. (dob: 71) Buenos Aires, Argentina
Politička stranka	Liberalna stranka (1899–1923) nezavisni (1923–1931) Progresivna republikanska partija (1931–1936)
Supružnik/ci	Purificación Castillo Bidaburu
Djeca	3 sina 3 kćeri
Alma mater	Univerzitet Granade
Profesija	advokat, nastavnik
Nagrade	Orden Isabelle Katoličke
Potpis
Vojna odlikovanja	Orden Isabelle Katoličke

Karijeru je započeo u Liberalnoj stranci, postavši njenim zastupnikom u Cortesu, gdje se istakao u govorničkim vještinama. U vladama Manuela Garcíje Prieta je služio kao ministar javnih radova (1917) te rata (1992-1923), a također se istakao i kao predstavnik Španije u Ligi naroda. Sa ministarskog mjesta ga je uklonio puč generala Miguela Prime de Rivere, za vrijeme čije diktature se privremeno povukao iz politike, ali stekao doživotnu antipatiju prema kralju Alfonsu XIII. Nakon Riverinog odlaska sa vlasti 1930. godine je sudjelovao u dogovorima dotadašnjih liberalnih stranaka o budućem ustrojstvu Španije, kada se izjasnio kao republikanac i potpisao tzv. Pakt iz San Sebastiána temeljem kojeg je stvorena buduća republikanska privremena vlada.

Ona je na vlast došla nakon što je admiral Aznar-Cabañas, posljednji premijer imenovan od Alfonsa, u aprilu 1931. nakon lokalnih izbora na kojima su republikanske stranke imale dobar rezultat odlučio da će Španija postati republiku, te je prepustio vlast Alcala-Zamori. Na mjestu premijera je ostao do 14. oktobra kada je podnio ostavku u znak protesta zbog novodonešenog Ustava kojim je uvedeno razdvajanje crkve od države, što on kao katolik nije htio prihvatiti.

Usprkos toga ga je Cortes 1931. izabrao za predsjednika. Kao predsjednik se iskazao kao pristaša desnice, te je 1933. godine, smatrajući da je skrenuo previše ulijevo, raspustio Cortes i raspisao parlamentarne izbore. Novi sastav je bio Alcala-Zamori više po volji, ali je imao kompliciran odnos sa José Maríjom Gil-Roblesom, vođom najveće desničarske stranke CEDA kome je odbio dati premijerski mandat. Gil-Roblesov pokušaj da postane premijer je nagnao Alcala-Zamoru da početkom 1936. ponovno raspusti Cortes. Novi izbori su međutim, dali prednost ljevici okupljenoj u Narodni front. Njeni zastupnici su u aprilu smijenili Alcala-Zamoru sa Manuelom Azañom.

Usprkos radikalizacije političke atmosfere u zemlji, Alcala-Zamora je bio iznenađen izbijanjem građanskog rata koji ga je zatekao na putovanju po Skandinaviji. Odlučio se ne vratiti u domovinu, pogotovo nakon vijesti da su mu ljevičarske milicije u Madridu opljačkale kuću. Živio je u Francuskoj sve dok se 1942. godine, za vrijeme Drugog svjetskog rata, nije preselio u Argentinu gdje je i umro.

Literatura

• Payne, Stanley G. (2017). Alcalá Zamora and the Failure of the Spanish Republic, 1931–1936. Sussex Academic Press. ISBN 978-1-78284-399-3.