Mjesna crkva

Mjesna crkva (također pomjesna ili lokalna crkva) je kršćanska vjerska zajednica koja se sastaje u određenom mjestu.

Članovi lokalne crkve na bogosluženju.

Mjesne crkve često pripadaju određenim hrišćanskim denominacijama, odnosno određenoj tradiciji unutar kršćanske religije, i dijele povijest, kulturu i doktrinu s drugim crkvenim tijelima iste tradicije.

Za Ignacija, »vjera i ljubav« je osnovna stvarnost koje proživljava mjesna zajednica vjernika.^[1]

Povijest

Mjesna crkva je najstariji oblik organizovane hrišćanske zajednice. Crkva kao organizovana zajednica za geografsku osnovu ima grad, i od nastanka je bila lokalna Crkva.^[2]

Apostol Pavle u svojim poslanicama, koje predstavljaju najdrevnije postojeće tekstove crkvene istorije, svaki put kada koristi termin „crkva“ za oblasti šire od jednog grada (npr. Makedonija, Judeja itd.) se služi množinom (crkve Makedonije, crkve Judeje itd.). Kada se, međutim, izraz „crkva“ odnosi na jedan grad, tada se konstantno upotrebljava jednina (crkva Soluna ili ona koja „obitava“ u Korintu itd.).^[2]

Kod Ignjatija Antiohijskog, središnji pojam ekleziologije je mjesna Crkva, konkretna zajednica vjernika. Ona je »Crkva Božja«^[3], a više njih zajedno su »Crkve Božje«.^[4] Vremenom je, povezivanjem kršćanskih zajednica u jednu opću crkvu, termin "crkva" (u jednini) počeo da se odnosi na hrišćansku crkvu u celini. Ignacije prvi upotrebljava termin "katolička Crkva" u smislu jedne opće Crkve.^[1]

Prema 2. kanonu Drugog Vaseljenskog Sabora iz 381. godine, teritorijalni princip je osnov za postojanje i osnivanje pomesne Crkve i kanonska osnova autokefalije i autonomije. Na IV vaseljenskom saboru u Halkidonu, 451. godine je odlučeno da granice Crkve teku granicama države.^[5]

Pravoslavno gledište

Pomjesna crkva označava zasebnu crkvu unutar Pravoslavne crkve. Obično podrazumijeva autokefalnu ili autonomnu crkvu u granicama jedne nezavisne države. Obično, pravoslavni hrišćani određene nacije, koji žive na jednoj teritoriji, obrazuju jednu parohiju i njima rukovodi jedan eparhijski episkop. Administrativna podjela Pravoslavne crkve vrši se po teritorijalnom, a ne po nacionalnom principu. U svojim teritorijalnim razgraničenjima, crkve uglavnom prate političko-administrativnu podjelu, s državnim i administrativnim granicama. Prema arhiepiskopu Vasiliju (Krivošejinu), pomjesna crkva nije samo dio katoličanske vaseljenske Crkve nego se sa njom u potpunosti identifikuje.

Po nacionalnom sastavu svojih vjernika, jedna pravoslavna autokefalna crkva je višenacionalna (ako na tom prostoru žive pripadnici različitih nacija), a može biti i jednonacionalna (ako je taj prostor nacionalno homogen). Teorijski može biti i anacionalna ukoliko vjernici ne žele da se nacionalno identifikuju. Svaka nacija ima pravo da u Crkvi sačuva svoj nacionalni identitet, ali nijedna nema pravo da ima „svoju“ ekskluzivnu „nacionalnu crkvu“, koja bi „nacionalizovala Hrista“, učvršćivala nacionalni egoizam i obogotvoravala samu naciju.^[6] Ukoliko se sudbina pomesne hrišćanske crkve vezuje sa sudbinom bilo kog posebnog naroda ili rase, to onda prelazi u filetizam, koji je u pravoslavlju osuđen kao moderna crkvena jeres.^[7][8]

Izvori

1. Tomislav J. Šagi-Bunić - Povijest kršćanske literature (svezak I) (scribd)
2. „Јован Зизијулас, Јелинизам и хришћанство”. Arhivirano iz originala na datum 2018-03-04. Pristupljeno 2013-03-28.
3. Filadelf. 10, 1; usp. Trall. 2, 3
4. Trall 12, 1
5. Milorad Tomanić, Srpska crkva u ratu i ratovi u njoj
6. Pravoslavna crkva i nacija
7. Papathomas, Grigorios (1995). Course of Canon Law — Appendix VI — canonical glossary. Paris.
8. „Razgovor s profesorom Mirkom Đorđevićem”. Arhivirano iz originala na datum 2010-03-31. Pristupljeno 2011-08-23.

Povezano

• Kršćanska crkva
• Autokefalna crkva
• Autonomna crkva
• Samoupravna crkva
• Filetizam