Lajkovac

Lajkovac je gradsko naselje u opštini Lajkovac u Kolubarskom okrugu u Srbiji. Prema popisu iz 2002. bilo je 3443 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 3428 stanovnika). Lajkovac je smešten u kotlini srednje Kolubare na nadmorskoj visini od oko 120m. Grad se nalazi na levoj obali reke, 69 kilometara od Beograda Ibarskom magistralom, a 27 kilometara od Valjeva. Lajkovac je sedište opštine u Kolubarskom okrugu.

Lajkovac
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Kolubarski
Opština	Lajkovac
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	3443
Geografija
Koordinate
Lajkovac Lajkovac (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	14224
Pozivni broj	014
Registarska oznaka	VA

Jedna od važnijih železničkih stanica na pruzi Beograd-Bar, vrlo živim autobuskim saobraćajem povezana sa Beogradom, Valjevom, Čačkom i drugim mestima. Lajkovac je centar istoimene opštine sa nešto manje od 18.000 stanovnika. Ratarstvo, stočarstvo, povratarstvo i voćarstvo najrazvijenije su privredne grane u ovoj opštini.Pored toga razvijena su i industrijska preduzeća-proizvodnja građevinskog materijala "Dimitrije Tucović" u Ćelijama, elektromašinski servis "Elmont", površinski ugljenkop "Tamnava-Zapadno polje".

Istorija

Varošica je nastala prolaskom prvog voza-legendarnog "Ćire" kroz ovo mesto. Bilo je to 1908. godine kada je Lajkovac već bio određen za železničku stanicu uzanog koloseka Obrenovac-Lajkovac. Lajkovac je ubrzo i postao najveća železnička stanica uzane pruge u Srbiji, raskrsnica za Čačak, Užice, Višegrad i Sarajevo, Valjevo, Aranđelovac i Beograd. Bio je Jugoslavija u malom, jer je nastanjen železničarima sa svih strana Jugoslavije, pa je i imao katoličku crkvu za železničare te vere. Sa nestankom "Ćire", Lajkovcu su ostale samo uspomene i pesma u kojoj je ova varošica opevana "Ide Mile lajkovačkom prugom".

Opština Lajkovac

U sastav opštine Lajkovac pored varošice lajkovac ulazi i 18 naseljenih mesta: Jabučje, Bogovađa, Nepričava, Vračević, Donji Lajkovac, Lajkovac (selo), Rubribreza, Markova Crkva, Ratkovac, Pridvorica, Mali Borak, Skobalj, Pepeljevac, Slovac, Stepanje, Strmovo, Bajevac i Ćelije.

Izletišta i znamenitosti

Selo Bogovađa sa nepreglednim šumama, blago zatalasanim terenima, savremeno opremljenim motelom, letovalištem Crvenog krsta iz Beograda. Od objekata kulturno-istorijske baštine posebno se ističe i manastir Bogovađa u istoimenom selu. Još davne 1567.godine pisali su prepisivači knjiga u manastiru, dok se škola u manastiru pominje tek početkom 18.veka. Pred Prvi srpski ustanak perom,knjigom i slikom se u Bogovađi bavi arhimandrit manastira Hadži-Ruvim Nešković. U to vreme manastir Bogovađa raspolaže sa jednom od najvećih biblioteka u Srbiji. Takođe je tu sedište Praviteljstvujušćeg Sovjeta naroda Srpskog (prve srpske vlade) 1805.

U selu Ćelije nalazi se spomen-kosturnica palim borcima u Kolubarskoj bici koja se odigrala novembra i decembra 1914 godine između srpske vojske i dosta jače,opremljenije i brojnije austrougarske vojske. Najžešće borbe vodene su baš na brdima u Ćelijama-Čovci i Vrapče-brdu.Posle rata,na ostacima mnogo starijeg zdanja podignuta je crkva Svetog Đorđa. Crkvica je podignuta na ruševinama starog manastira iz 13.veka. U središnjem delu crkve,prilikom radova na obnovi manastira,pronađen je kostur nekog srpskog velmože iz srednjeg veka. Veruje se da je Grgur slepi, sin despota Đurđa Brankovića. Trenutno se vrše radovi na obnovi manastira.

U selu Markova Crkva nalazi se veoma stara crkva koja potiče iz srednjeg veka.

Demografija

U naselju Lajkovac (varoš) živi 2743 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 39,5 godina (38,5 kod muškaraca i 40,4 kod žena). U naselju ima 1174 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,93.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 1500 [1] 1953. 1683 1961. 2677 1971. 3044 1981. 3188 1991. 3428 3388 2002. 3519 3443

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			3351	97.32%
Romi			25	0.72%
Jugosloveni			18	0.52%
Makedonci			15	0.43%
Crnogorci			3	0.08%
Bunjevci			2	0.05%
Hrvati			1	0.02%
Ukrajinci			1	0.02%
Slovenci			1	0.02%
Nemci			1	0.02%
nepoznato			13	0.37%

Stanovništvo prema polu i starosti ^[2]

	m			ž
?	3			12
80+	22			41
75-79	43			69
70-74	80			109
65-69	95			111
60-64	64			90
55-59	64			68
50-54	106			106
45-49	187			150
40-44	143			183
35-39	122			118
30-34	104			107
25-29	92			99
20-24	127			100
15-19	139			154
10-14	107			94
5-9	84			96
0-4	71			83
prosek	38.5			40.4

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 457 484 799 942 1065 1114 1174

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 245 274 223 262 103 52 14 1 - - 2.93

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 1391 403 862 61 52 13 1517

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 309 866 257 77 8

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	741	13	-	197	127	51	50	24	7	95
Ženski	511	11	-	60	130	5	10	46	19	18
Oba	1252	24	-	257	257	56	60	70	26	113
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	-	6	31	27	15	22	-	-	76
Ženski	3	11	43	40	63	13	-	-	39
Oba	3	17	74	67	78	35	-	-	115

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Reference

1. Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
2. Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7

Vanjske veze

Portal Srbija

Lajkovac na Wikimedijinoj ostavi

• Opština Lajkovac