From Wikipedia, the free encyclopedia
Kreatinin (od grčke reči κρέας, „meso“) je organsko jedinjenje, koje nastaje u ljudskom telu kao sporedni produkt metabolizma proteina (razgradnjom kreatin-fosfata u mišićima). Iz tela ga izlučuju bubrezi mokraćom, u kojoj ga ima u najvećoj koncentraciji. Određivanje njegovih vrednosti u krvi i mokraći koristi se u dijagnostici za procenu ukupne funkcije bubrega, pa se zato naziva i endogeni filtracioni marker.[7]
| Kreatinin | |
|---|---|
 | |
 | |
| IUPAC ime | |
2-amino-1-metil-5H-imidazol-4-on | |
| Naziv po klasifikaciji | 2-animo-1-metil-1H-imidazol-4-ol |
| Drugi nazivi | 2-amino-1-metilimidazol-4-ol |
| Identifikacija | |
| CAS registarski broj | 60-27-5  |
| PubChem[1][2] | 26009888, 588 manje zastupljeni tautomer |
| ChemSpider[3] | 21640982 |
| UNII | AYI8EX34EU |
| EINECS broj | |
| UN broj | 1789 |
| KEGG[4] | |
| MeSH | |
| ChEBI | 16737 |
| ChEMBL[5] | CHEMBL65567 |
| Bajlštajn | 112061 |
| 3DMet | B00175 |
| Jmol-3D slike | Slika 1 |
| Svojstva | |
| Molekulska formula | C4H7N3O |
| Molarna masa | 113.12 g mol−1 |
| Agregatno stanje | beli kristali |
| Gustina | 1,09 g cm−3 |
| Tačka topljenja |
300 °C (razlaže se)[6] |
| Rastvorljivost u vodi | 1 deo na 12[6] |
| log P | -1,76 |
| pKa | 12,309 |
| Baznost (pKb) | 1;688 |
| Izoelektrična tačka | 11,19 |
| Opasnost | |
| EU-klasifikacija |  Xn |
| NFPA 704 |
 1
1
0
|
| R-oznake | R34, R36/37/38, R20/21/22 |
| S-oznake | S26, S36/37/39, S45, S24/25, S36 |
| Tačka paljenja | 290 °C |
|
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala | |
| Infobox references | |
Kreatinin nastaje spontano (bez delovanja enzima) u procesu metabolizma kreatina i fosfokreatina iz mišića. Mala količina potiče iz mesa unetog ishranom.[8]
Kreatinin je od velikog značaja za proizvodnju energije u mišićima. Svakodnevno oko 2% kreatina u telu konvertuje se u kreatinin. Tako stvoreni kreatinin transportuje se kroz krvotok do bubrega. Tu se filtrira, jedan deo se aktivno sekretuje na nivou proksimalnih tubula od 7 do 10 procenata. A manji deo se i aktivno reapsorbuje. Kako je stvaranje kreatinina iz kreatina direktno srazmerno misicnoj masi, a njegova filtracija konstantna, nivo kreatinina u krvi predstavlja ravnotežu između njegove produkcije (koja zavisi od mišićne mase) i brzine izlučivanja urinom.[9]
Nivo kreatinina u krvi: ako se smanji filtracija u bubrezima (tj ako se smanji izlučivanje kreatinina iz organizma), a produkcija kreatinina ostane ista, koncentracija u krvi se povećava.
Klirens kreatinina: dobija se računski iz nivoa kreatinina u krvi i nivoa u 24 časovnom urinu. Ovaj parametar pokazuje koliko bubrezi efikasno filtriraju male molekule iz krvi.
Kreatinin u pojedinačnom uzorku urina: služi kao korekcioni faktor. Tada se određuje sa drugim analitom (npr proteinima) radi procene izlučivanja tog analita urinom.
Kreatinin je preko normalenih vrednosti u mokraći tek kada je glomerularna filtracija bubrega (GFB) snižena za više od 50%. Na osnovu ovih činjenica, izračunavanje klirensa kreatinina postalo je dobar pokazatelj stanja glomerularne filtracije bubrega (GFB), čija je vrednost veoma dobar pokazatelj stanja funkcije bubrega. Međutim kreatinin nije pogodan da prikaže brze promene u GFB.
Kod čoveka, količina nastalog kreatinina u jednom danu, srazmerna je mišićnoj masi tela i različita je od čoveka do čoveka, i prvenstveno zavisi od sledećih faktora;
Pri niskoj GFB, može se javiti povećana intestinalna (preko sluzokože creva) eliminacija kreatinina.
U Sjedinjenim Američkim Državama, kreatinin se obično izražava u mg/dl, dok se u Kanadi, Australiji,[10] i nekoliko evropskih zemalja, vrednost kreatinin izražava se u μmol/l. Jedan mg/dl kreatinina jednak je 88,4 μmol/l.
Normalan nivo kreatinina u krvi[11]
Osoba sa samo jednim bubregom može da ima normalan nivo kreatinina u krvi u rasponu od oko 1,8 do 1,9 mg/dl.
Nivoi kreatinina u krvi koji dostižu 2,0 mg/dl (150 μmol/l) ili više kod beba i 10,0 ili više kod odraslih mogu da ukažu na tešku bolest bubrega i potrebu za dijalizom i Njegovo uklanjanje iz krvi.
Mišićavi mladi ili sredovečne odrasle osobe mogu imati više vrednosti kreatinina u krvi od normale za opštu populaciju.
Stara lica, s druge strane, mogu da imaju manje kreatinina u krvi od normale.
Bebe imaju normalan nivo kreatinina od oko 0,2 ili više, u zavisnosti od njihovog razvoja mišića.
Kod ljudi sa teškom neuhranjenošću, gubitkom težine, i dugotrajnim bolestima, mišićna masa ima tendenciju da se smanjuje tokom vremena i, samim tim, njihov nivo kreatinina može biti manji nego što se bi se očekivalo za njihov uzrast.
Snižene vrednosti kreatinina
Povišene vrednosti kreatinina
Povišene vrednosti kreatinina su znak smanjene glomerularne filtracije u bubrezima zbog akutnih ili hroničnih bolesti. Ono što je važno jeste to da u ranom stadijumu bolesti, nivo kreatinina u serumu neće biti visok. Kao mogući uzroci povišene vrednosti kreatinina najčeće se navode:
Klirens kreatinina pokazuje koliko bubrezi efikasno filtriraju male molekule iz krvi. Ovaj parametart dobija se na dva načina;
Snižene vrednosti klirensa kreatinina
Povišene vrednosti klirensa kreatinina
Kreatinin u pojedinačnom uzorku urina
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
