Kiro Gligorov

Kiro Gligorov (1917 - 1.1. 2012.) je bio makedonski i bivši jugoslovenski političar. Učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Makedonije. U periodu od 1974. do 1978. godine obavljao je funkciju predsednika Savezne skupštine SFRJ, a od 1991. do 1999. godine se nalazio na funkciji prvog predsednika Republike nezavisne Makedonije.

Kiro Gligorov (1969)

Biografija

Rođen je 3. maja 1917. godine u Štipu. Potiče iz srednje imućne porodice, otac mu je bio zanatlija, a majka domaćica. Osnovnu školu je završio 1928. u Štipu, a gimnaziju 1936. godine u Štipu i Skoplju. Jula 1939. godine diplomirao je na Pravnom fakultetu u Beogradu .

Po završetku studija Kiro je kratko vreme radio kao pripravnik u jednoj advokatskoj kancelariji u Beogradu. Posle okupacije Kraljevine Jugoslavije, aprila 1941. godine, prešao je u Skoplje. Najpre se zaposlio kao pravnik u "Vardarskoj banci", a potom je otvorio svoju advokatsku kancelariju.

Drugi svetski rat

Bio je uhapšen pod sumnjom da je komunist. Posle puštanja iz pritvora, aktivno se uključio u Narodnooslobodilački poktet i sarađivao sa poznatim makedonskim revolucionarom i narodnim herojem Kuzmanom Josifovskim.

U jesen 1943. godine, kada je, na inicijativu KPJ, formiran Antifašistički narodnooslobodilački komitet (ANOK), Kiro Gligorov je postao njegov član. Početkom maja 1944. godine postao je sekretar Inicijativnog odbora za osnivanje Antifašističke skupštine narodnog oslobođenja Makedonije (ASNOM).

Na prvom zasedanju ASNOM-a, održanom 2. avgusta 1944. godine u manastiru Prohor Pčinjski, izabran je za člana AVNOJ-a. Iste godine, kao predstavnik Makedonije otputovao je sa Svetozarom Vukmanovićem Tempom na ostrvo Vis, gde se sastao sa članovima Vrhovnog štaba NOVJ i Centralnog komiteta KPJ.

Na drugom zasedanju ASNOM-a, održanom od 28. do 31. decembra 1944. godine u Skoplju, izabran je za člana Predsedništva ASNOM-a i poverenika za finansije u Predsedništvu ASNOM-a.

Socijalistička Jugoslavija

U Socijalističkoj Jugoslaviji (FNRJ i SFRJ), Kiro Gligorov je obavljao mnoge odgovorne državne i partijske dužnosti:

• od 1945. do 1947. godine bio je pomoćnik Mitra Bakića, generalnog sekretara Vlade FNRJ
• od 1947. do 1948. je radio u Ministarstvu finansija FNRJ, a posle hapšenja ministra finansija Sretena Žujovića, 1948. godine, postaje minstar finansija i tu funkciju obavlja do 1952. godine
• od 1952. do 1953. godine bio je pomoćnik Borisa Kidriča, predsednika Ekonomskog veća Vlade FNRJ
• od 1953. do 1955. godine bio je zamenik Sergeja Krajgera, direktora Saveznog zavoda za ekonomsko planiranje
• od 1955. do 1963. godine bio je član Saveznog izvršnog veća (SIV), kao sekretar za opšteekonomski razvoj
• 1962. godine je izabran za člana Centralnog komiteta SKJ
• od 1962. do 1967. godine bio je savezni sekretar za finansije
• od 26. jula 1963. godine bio je zadužen od strane SIV-a za obnovu Skoplja
• od 1967. do 1969. godine bio je potpredsednik SIV-a
• 1969. godine, na Devetom kongresu SKJ, izabran je za člana Predsedništva CK SKJ
• od 1971. do 1972. godine bio je član Predsedništva SFRJ
• 1972. godine, na Desetom kongresu SKJ, izabran je za člana Predsedništva CK SKJ
• od 1974. do 1978. godine bio je predsednik Savezne skupštine SFRJ
• od 1978. do 1987. godine bio je član Saveta federacije
• 1979. godine, na Jedanaestom kongresu SKJ, izabran je za člana CK SKJ
• 1987. godine se penzionisao
• 1989. godine se uključio u tim za reforme Ante Markovića, tadašnjeg predsednika SIV-a

Nezavisna Makedonija

Gligorov je prvi predsednik Republike Makedonije. Funkciju je obavljao u dva mandata, u periodu od 1991. godine do 1999. godine. Za predsednika Republike Makedonije izabran je 27. januara 1991. godine (prvi mandat), i 19. novembar 1994. godine (drugi mandat).

Kao predsednik Makedonije u periodu raspada Jugoslavije 1991-1995. učestvovao je na mnogim međunarodnim konferencijama o Jugoslaviji. Posle prvih nemira u SFRJ, zahtevao je da se svi makedonski vojnici povuku iz JNA, a sa generalom Blagojem Adžićem dogovorio je mirno povlačenje jedinica JNA iz Makedonije.

3. oktobra 1995. godine ispred hotela „Bristol“ u Skoplju, na njega je izvršen neuspeli atentat.

Odlikovanja

Kiro Gligorov je odlikovan:

• Ordenom jugoslovenske zvezde s lentom
• Ordenom Republike sa zlatnim vencem
• Ordenom bratstva i jedinstva sa zlatenim vencem
• Ordenom rada sa crvenom zvezdom

Zajedno sa Borisom Trajkovskim je, 2005. godine, postao prvi nosilac - Ordena Republike Makedonije.