From Wikipedia, the free encyclopedia
Judit Butler je američka post-strukturalistička filozofkinja koja je dala značajan doprinos feminističkoj teoriji, političkoj filozofiji, queer teoriji i etici. Butler je profesorka na odsecima za retoriku i uporednu književnost na Berkeleyju i upravnica grupe za retoriku.
| Judith Butler | |
|---|---|
| Filozofija 20. veka Filozofija 21. veka | |
| Zapadna filozofija | |
 | |
| Rođenje | 24. februar, 1956. Cleveland, Ohio |
| Filozofija | |
| Škola/Tradicija | Treći talas feminizma, Queer teorija, Kritička filozofija, Postmodernizam, Poststrukturalizam, Kontinentalna filozofija |
| Glavni interesi | Feministička teorija, Politička filozofija, Etika, Psihoanaliza, Diskurs, Seksualnost, Jevrejska filozofija, Otelotvorenje |
| Znamenite ideje | |
Rod i pol kao društveni konstrukti, performativnost roda | |
| Inspiracija | |
Na
| |
Judith Butler je rođena u jevrejskoj porodici sa mađarskim i ruskim poreklom. Rano je došla u dodir sa filozofijom, a 1974. godine započela je studije filozofije na Yaleu, gde se posebno interesovala za fenomenološku tradiciju. Godine 1978/79. izučavala je nemački idealizam na univerzitetu u Heidelbergu. Doktorirala je na Yaleu 1984. godine sa tezom "Recovery and Invention: The Project of Desire in Hegel, Kojève, Hyppolite and Sartre" (doktorat je objavljen pod naslovom Subjects of Desire: Hegelian Reflections in Twentieth Century France, 1987. godine). Od 1991. godine bila je profesorka na Univerzitetu John Hopkins, a 1993. dobila je katedru na Berkeleyu.[1]
Gender Trouble (sh:"Nevolje s rodom", ŽINFO, Zagreb, 2000.) je objavljena 1990. godine i prodata je u više od 100.000 primeraka. Naslov knjige aludira na naslov Watersovog filma Female Trouble iz 1974. sa drag queensicom Divine[2]. u knjizi kritički diskurzivira radove Simone de Beauvoir, Julije Kristeve, Freuda, Lacana, Luce Irigaray, Monique Wittig, Derride i, najznačajnije Foucaulta. Knjiga je bila toliko popularna da je inspirisala pokretanje fanzina po nazivu Judy!.
Ključni argument u Gender Trouble bio je da je koherencija kategorija pola, roda i seksualnosti, koja se čini prirodnom u primeru muški rod i heteroseksualna želja u muškom telu, jeste zapravo socijalno konstruisana kroz repeticiju stilizovanih činova. Ovi stilizovani telesni činovi svojim ponavljanjem produkuju esencijalni, ontološki rod. Na ovaj način Butler smatra pol, rod i seksualnost performativnim. Performiranje roda, pola i seksualnost nije, međutim, dobrovoljan izbor; Butler ove kategorije smešta u foucaultovski "regulativni diskurs". Ovaj diskurs, zvan još i "okvirom inteligibilnosti" kao i "disciplinski režim" odlučuje unapred koje su mogućnosti roda, pola i seksualnosti društveno dozvoljene i koje se pojavljuju kao koherentne ili "prirodne". Regulativni diskurs uključuje u sebi i "disciplinske tehnike" (takođe, pojam pozajmljen od Foucaulta), koje uslovljavaju subjekt da izvodi specifične stilizovane radnje, čime održava pojavnost ovih kategorija kod subjekata kao "suštinskog" roda, pola i seksualnosti koje diskurs sam produkuje.
Takođe značajan deo njenog rada tiče se konstruisanja "prirodnog" ili koherentnog roda i seksualnosti. Butler eksplicitno izražava sumnju u biološko navođenje binarnog pola, smatrajući da polna tela po sebi jesu konstruisana regulativnim diskursom. Pretpostavljena očiglednost pola kao prirodne biološke činjenice otkriva koliko je duboko pohranjen u diskursu njegovo produkovanje. Kada se polna tela jednom prihvate kao "prirodna" ili kao nesumnjive "činjenice", ona služe kao alibi za konstruisanje roda i seksualnosti, koji se neizbežno prikazuju određenijim kulturom i mogu se dalje smatrati jednako prirodnim izražavanjem ili konsekvencama fundamentalnijeg pola. Butler smatra da se na temeljima konstrukcije prirodne binarnosti pola jednako kao prirodni konstruišu binarni rod i heteroseksualnost. Na ovaj način Butler smatra da, bez kritike pola kao produkta diskursa, razlika između roda i pola kao feministička strategija suprotstavljanja konstrukcijama binarno asimetričnog roda i kompulzivnoj heteroseksualnosti jeste neefikasna.
Koncept performativnosti roda je ključan u njenom radu. Performativnost se proteže van roda i može se smatrati punom teorijom subjektivnosti. U njenim skorašnjim radovima, u kojima se odvojila od pitanja roda, ona i dalje smatra perforamtivnost teorijski centralom idejom.
Bodies That Matter (sh: "Tela koja nesto znače: O diskurzivnim granicama pola", Samizdat, B92, Beograd, 2001) napisana je sa idejom da razjasni (pogrešno) čitanje performativnosti koje posmatra rod/pol kao dnevni izbor. Da bi ovo učinila, Butler naglašava ulogu repeticije u performansu i pozajmljuje od Derride teoriju o iterabilnosti, kao obliku citiranja.
Njeni akademski radovi (ne i popularni) su veoma teoretični i teški za čitanje. Butler objašnjava ovo pozivajući se na Adorna koji savetuje da se raskine sa tradicionalnim jezikom ukoliko postoji namera da se prevaziđe dominantni kulturni narativ.
U članku za London Review of Books, avgusta 2003. Butler se identifikuje kao anti-cionistička američka Jevrejka, zabrinuta zbog gubljenja akademskih sloboda, kao posledice delovanja pro-izraelskih grupa[3].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
