Improvizacija (muzika)

Improvizacija (fr. , engl. , ital. improvvisazione, nem. Improvisation )^[1] nastaje kada instrumentalista ili pevač komponuje na licu mesta bez pripreme i bez nota.

Johan Sebastijan Bah, izvođač na orguljama i čembalu i veliki muzički improvizator.

Legendarni klarinetista Beni Gudmen, vrsni džez muzičar i improvizator.

Luj Armstrong, verovatno jedan od najpoznatijih pevača u istoriji džez muzike i zasigurno nenadmašni improvizator.

Ela Ficdžerald, najuticajnija džez pevačica 20. veka nepojmljivo velikih improvizatorskih mogućnosti.

Za svirača ili pevača koji improvizuje kažemo da je improvizator (improvizatorka).

Dve vrste improvizacije

Postoje dve vrste improvizacije:

1. Potpuna – to je autentično delo trenutka muzičkog izvođača.^[2]

2. Delimična – kada izvođač improvizuje na osnovu postojećeg melodijskog i harmonskog obrasca.

Istorijski aspekt improvizacije

U istoriji klasične muzike improvizacija je bila veoma cenjena. Mnogi veliki i poznati kompozitori znali su na koncertu da odsviraju-improviziraju (obično je to bilo na klaviru) celi jedan muzički oblik. To je bio njihov pravi "specijalitet" koji je publika željno očekivala. Posebno su im bile omiljene solističke kadence,^[3] koje su stvarali na licu mesta koristeći tematski materijal iz koncerta koji su izvodili.

Zastupljenost improvizacije u muzičkim žanrovima

I danas, kao i ranije, improvizacija je veoma cenjena. Zastupljena je gotovo u svim muzičkim žanrovima. Zasigurno je jedna od glavnih odlika džeza, u kome je našla najveću upotrebu.

Dosta manje se koristi u klasičnoj, zabavnoj i narodnoj muzici.

Dva zvučna primera improvizacije:

Dž. Geršvin, Summertime, solo klarinet, Radivoj Lazić

Radivoj Lazić, Becino kolo, solo klarinet, Radivoj Lazić

Glavne odlike improvizacije i improvizatora

Improvizacija se smatra velikom umetnošću jer je za nju potrebna izuzetna muzikalnost i veliki smisao i stvaralačka nadarenost sa nepresušnim izvorom večito svežih ideja.

Izvođač u improvizaciju unosi vlastite ideje koje moraju biti uvek nove, jednostavne, logične, prirodne, nadahnute, bogate i najvažnije - jedinstvene i originalne.

Sem pomenutog, muzičar koji improvizuje mora dobro da zna teoriju muzike i muzičke stilove. Ovakvi umetnici su malobrojni i često su vrlo angažovani zahvaljujući upravo svom umeću.

Povezano

• Mihailo Živanović - poznati srpski muzičar, instrumentalista i improvizator na klarinetu i bariton saksofonu.

Izvori

1. Vlastimir Peričić, Višejezični rečnik muzičkih termina
2. Radivoj Lazić - Vlastimir Peričić, Osnovi teorije muzike
3. Radivoj Lazić, Škola za klarinet: Učim klarinet I.