Ikarus IK-2

Ikarus IK-2 je jugoslovenski lovački avion koji je konstruisan u prelaznom periodu između dvokrilaca sa neuvlačivim stajnim trapom i jednokrilaca sa uvlačivim. IK-2 je imao visoko postavljena pulavski-krila sa upornicama i sa klasičnim, neuvlačivim stajnim organima, sa repnim točkom.

Ikarus IK-2 Opšte Namena lovački avion Posada 1 član (pilot) Proizvođač Fabrika aero i hidroplana Ikarus A. D. Prvi let 22. april 1935. Dimenzije Dužina 7,88 m Razmah krila 11,4 m Visina 3,84 m Površina krila 18,00 m² Masa Prazan 1502 kg Maks. težina pri uzletanju 1857 kg Pogon Klipno-elisni motor 1 × Hispano-Suiza 12Ycrs Snaga 860 KS, 640 kW Performanse Maks. brzina na Hopt 435 km/h Dolet 700 km Plafon leta 12000 m

Motor Hispano-Suiza 12Ycrs ugrađen na avion Ikarus IK-2

Naoružanje i pokretljivost aviona su bili dobri, ali je u vrijeme Aprilskog rata 1941. avion već bio zastario i zaostajao u brzini, što ga je činilo inferiornijim u borbi sa savremenijim lovcima kao što je nemački Me-109. Konstruktori lovca IK-2 su međutim bili svjesni brzih promjena u svijetu vazduhoplovne nauke i tehnologije 30-ih godina 20. vijeka i shodno tome su počeli da razvijaju IK-3, čiji je prototip poletio i prije nego je IK-2 ušao u naoružanje Jugoslovenskog kraljevskog vazduhoplovstva - JKRV.

Razvoj

IK-2 je nastao kao projekat inženjera Ljubomira Ilića, Koste Sivčeva i Slobodana Zrnića. Prvi put je poletio 22. aprila 1935. kao prototip.

Prvi prototip IK-L1 bio je spreman za ispitivanje 1935. godine. Avion je bio opremljen jednim linijskim motorom Hispano Suiza 12Ycrs (engleski: ), snage 860 KS, 640 kW, a naoružan je bio sa topom Hispano Suiza HS-404 kalibra 20 mm sa 60 granata ugrađenim ispod motora i sa 2 mitraljeza 7,92 mm, Darne (francuski: ), ugrađena sa svake strane motora po jedan.

Konstrukcija je bila slična poljskom PZL P.8 s kojim dijeli prelomljeno, takozvano Galebovo krilo, dajući pilotu odličan pogled. Krila su sa svake strane bila ojačana sa po dvije upornice. Fiksni stajni trap (s repnim točkom) izvučen je izvan upornica. Otvorena pilotska kabina bila je smještena iza krila. Repne površine (horizontalni stabilizator) je takođe bio odozdo ojačan s upornicom sa svake strane repnog dijela trupa, a s gornje strane pričvršćen je s dvije sajle za vertikalni stabilizator. Korak trokrake elise podešava se ručno, na zemlji prije leta, prema vrsti zadatka u planiranom letu. Zagovornik dvokrilca, kapetan Leonid Bajdak je ispitivao IK-1 u letu. Tokom ispitivanja, u toku trećeg leta, avion u poniranju izgubio mogućnost upravljanja, pa je pretrpeo težak udes. Pilot Bajdak je preživio udes i dao je ocenu da avion IK-1 nije pogodan za lovački avion. Istraga udesa je pokazala da je problem nastao kao posledica lošeg kvaliteta šivenja jednog šava na platnu oplate krila s kojom je krilo bilo prevučeno, pa je doneta odluka o nastavku ispitivanja u letu s drugim prototipom, IK-2. Takođe je utvrđeno da je Bajdak prekoračio predviđeno opterećenje u manevru za prvi prototip, ali je zbog povećanja pouzdanosti struktura ojačana.

Drugi prototip je imao metalnu oplatu, a za let je bio spreman u junu 1936. godine. Novi probni pilot, Dobnikar izvršio je preliminarne ispitne letove, uključujući i simultanu borbu protiv dvokrilca Hoker fjuria na kojem je letio kapetan Bajdak. IK-2 je pokazao bolje borbene karakteristike i sa time je ohrabrio mlade konstruktore aviona.

Operativna upotreba

Na temelju rezultata preliminarnih ispitivanja, Ratno vazduhoplovstvo Kraljevine Jugoslavije je odobrilo proizvodnju 12 lovaca IK-2, koji su isporučeni Jugoslovenskom Kraljevskom Vazduhoplovstvu 1939. godine.

IK-2 u Aprilskom ratu 1941. godine

Glavni članci: Jugoslovensko kraljevsko ratno vazduhoplovstvo u Aprilskom ratu i Borbena dejstva Četvrtog lovačkog puka

IK-2 lovci su bili u sastavu 107. eskadrile 4. lovačkog puka u toku Aprilskog rata 1941. godine, stacionirani na aerodromu Bosanski Aleksandrovac u sjeverozapadnoj Bosni. Uz osam Ikarusa IK-2 avijaciju su sačinjavali i 18 Hoker harikena. Na dan 7. aprila 1941, 5 IK-2 lovaca zajedno sa 5 Hoker harikena je učestvovalo u borbi protiv mnogobrojnih (27) njemačkih lovaca blizu aerodroma Rovine, nedaleko od Banja Luke. Nekoliko IK-2 je oboreno u ovom sukobu i nadalje su korišteni u napadima na njemačke kopnene jedinice.

IK-2 lovci koji su pali u njemačke ruke su predati vazduhoplovstvu „NDH“ koje ih je koristilo tokom daljeg rata protiv partizana, četnika i civilnog stanovništva.

Performanse

• Maksimalna brzina: 435 km/h na visini od 5000 m.
• Brzina krstarenja: 250 km/h
• Maksimalna visina leta (plafon): 12000 m
• Dolet: 700 km

Povezano

• Rogožarski IK-3
• Fabrika aero i hidroplana Ikarus A. D.

Literatura

• "The Encyclopedia of World Aircraft" - Prospero Books, ISBN 1-894102-24-X
• Janić, Čedomir; Petrović, Ognjan; (2010) (()). Vek avijacije u Srbiji 1910—2010, 225 značajnih letelica. Beograd: Aerokomunikacije. ISBN 978-86-913973-0-2.

Vanjske veze

• „Ikarus IK-2 – kraljevska priča“ Arhivirano 2014-04-13 na Wayback Machine-u, autor: Nenad Miklušev, magazin „Maketar plus“, mart 2013.
• http://www.simviation.com/fsdcbainik2.htm

Maketarstvo

• „Ikarus IK-2“, Czech Master Resin's 1/72 scale by Mark Davies.