Fruktoza

Fruktoza je ugljeni hidrat. Spada u grupu monosaharida. Poznata je pod nazivom i voćni šećer. Slađa je od saharoze odnosno od belog šećera koja je najkorišćenija u korekciji ukusa u industriji ali i domaćinstvima. Ima energetsku vrednost,pa ga ne bi trebalo da koriste gojazne osobe, a zahteva znatno manju količinu insulina od količine koja je potrebna za razgradnju saharoze (šećer koji se koristi u domaćinstvu), pa se često preporučuje osobama koje su obolele od dijabetesa. Osobama koje boluju od dijabetesa se preporučuje i korišćenje i drugih zaslađivača koji ne zahtevaju insulin kao što su sorbitol, manitol, ksilitol i aspartam.

D-Fruktoza
D-Fructofuranose
IUPAC ime
Drugi nazivi	Voćni šećer Levuloza
Identifikacija
CAS registarski broj	57-48-7 Y
PubChem[1][2]	11769129
EC-broj	200-333-3
MeSH	Fructose
Jmol-3D slike	Slika 1
Svojstva
Molekulska formula	C6H12O6
Molarna masa	180.16 g/mol
Tačka topljenja	103 °C [3][4]
Y (šta je ovo?)   (verifikuj) Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala
Infobox references

Fruktoza

Rasprostranjenost i osobine

To je vrlo sladak šećer koji je dobro topljiv u vodi. U prirodi se nalazi zajedno s glukozom u slatkom voću i medu. Sa glukozom čini saharozu gdje se nalazi u D-furanoznom obliku.
Slobodna fruktoza česta je u voću, a vezana na glukozu čini disaharid saharozu. Fosfatni esteri fruktoze važni su međuprodukti u procesu glikolize.

Najslađa je od svih monosaharida, iako slatkoća varira ovisno o formi. U kristalnom obliku dva puta je slađa od glukoze, a 1,73 puta od saharoze (običnog kućanskog šećera). Ukoliko se otopi u tekućini, slatkoća se smanjuje.

U tkivu se razgrađuje brže od glukoze (pa je zato i vrlo popularna u sportskim napicima ili kod ljudi oboljelih od dijabetesa).
Fruktoza uglavnom putuje prema jetri i tamo se može iskoristiti bez inzulina. U nedostatku inzulina, fruktoza ima sposobnost konvertiranja u glukozu u jetri i na taj način doprinosi rastu glukoze u krvi umjesto da se skladišti kao glikogen. Za razliku od saharoze i glukoze koji uzrokuju nagle promjene u razini glukoze u krvi, što kod dijabetičara može uzrokovati ometanje metaboličke kontrole, fruktoza se apsorbira mnogo sporije i uzrokuje samo manje promjene u razini glukoze u krvi. Dakle, fruktoza se koristi kao zaslađivač kod šećerne bolesti jer njezino uzimanje ne dovodi do naglog porasta šećera u krvi kao što je to slučaj sa glukozom. No, prema najnovijim studijama, fruktoza je povezana s rizikom od obolijevanja od šećerne bolesti tipa 2. Osim toga, upotreba fruktoznog sirupa (komercijalno proizvedenog iz kukuruza) u sveprisutnim napicima smatra se jednim od uzroka epidemije gojaznosti.

Dobivanje

Industrijski se proizvodi u obliku zgusnutog fruktuznog sirupa izomerizacijom glukoze dobivene iz hidrolizirana kukuruznog škroba.

Metabolizam monosaharida