Erih Koš

Erih Koš (Sarajevo, 15. 4. 1913 - Beograd, 25. 5. 2010), jugoslavenski i srpski književnik, prevodilac i akademik.

Erih Koš
Rođenje	(1913-04-15)15. 4. 1913. Sarajevo, Austro-Ugarska
Smrt	25. 5. 2010. (dob: 97) Beograd, Srbija
Nacionalnost	Jugoslaven
Etnicitet	Jevrej
Državljanstvo	Srbija
Zanimanje	pisac

Biografija

Erih Koš je rođen 15. 4. 1913 u Sarajevu u obitelji jevrejskog podrijetla.^[1] Osnovnu školu i gimnaziju završio je u Sarajevu. Naprednom pokretu pristupio je u gimnaziji, a na Beogradskom univeritetu je stupio u revolucionarni radnički pokret i primljen u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). 1934 izabran je za člana Univerzitetskog veća, a te godine izabran je i za člana Mjesnog komiteta (MK) KPJ Sarajevo. Diplomirao je pravo na Beogradskom univerzitetu 1935 godine. 1936 godine bio je osuđen od suda za zaštitu Kraljevine Jugoslavije u Beogradu kao komunista na jednodišnju robiju. Narodnooslobodilačkoj vojsci Jugoslavije se priključio 1941 godine. Bio je na političkoj dužnosti u Orjenskom partizanskom odredu III divizije i komesar brigade "Galibardl". Nosilac je Partizanske spomenice 1941.^[1]

Po završetku Drugog svjetskog rata, Erih je bio potpredsednik Komiteta za kulturu Vlade FNR Jugoslavije, zatim načelnik Ministarstva za kulturu i prosvetu u Saveznom izvršnom veću. Jedno je vreme bio u diplomatiji. Potom je radio u Narodnom muzeju kao pomoćnik upravnika. Na dužnosti generalnog sekretara Jugoslovenske lige za mir, nezavisnost i ravnopravnost naroda proveo je pet godina (1964-1969).

Proze Eriha Koša nalaze se u više antologija i zbornika savremene jugoslovenske i srpske književnosti. Takođe, radovi i knjige objavljivani su mu i na ostalim jezicima u Jugoslaviji, kao i u Čehoslovačkoj, Engleskoj, Americi, Sovjetskom Savezu, Zapadnoj Nemačkoj, Istočnoj Nemačkoj, Holandiji, Bugarskoj, Mađarskoj i Italiji. Eih je prevodio na srpskohrvatski jezik sa nemačkog i engleskog.

Bio je u više mandata član uprave Udruženja književnika Srbije, kao i predsednik i član uprave P.E.N. Srbije. Učestvovao je, zapaženim referatima, na više kongresa ove međunarodne književne organizacije. Takođe je jedan od osnivača i prvih urednika časopisa "Savremenik". Srpska akademija nauka i umetnosti izabrala je Eriha Koša 1974 za dopisnog, a i 1978 godine za svog redovnog člana. Erih Koš je umro u Beogradu 25. 5. 2010 godine.

Priznanja

Za svoje književno delo akademik Erih Koš je dobio više priznanja, među ostalim i nagradu Saveza književnika Jugoslavije za roman "Veliki mak" (1958), Oktobarsku nagradu Beograda za zbirku "Prvo lice jednine" (1964) i NIN-ovu nagradu za najbolji roman godine "Mreže" (1968). Takođe, dodeljeno mu je i najveće priznanje Srbije - Sedmojulska nagrada, koju je dobio za životno delo.

Bibliografija

Zbirke pripovedaka

• U vatri (1947)
• Tri hronike (1949)
• Zapisi o mladim ljudima (1950)
• Vreme ratno (1952)
• Najlepše godine (1955)
• Kao vuci (1958)
• Prvo lice jednine (1963)
• Na autobuskoj stanici (1974)
• Izlet u Paragvaj, kao osmu knjigu Sabranih dela (1983)
• Bosanske priče (1984);

Romani

• Čudnovata povest o kitu velikomtakođe zvanom Veliki mak (1956)
• Il Tifo (1958)
• Sneg i led (1961)
• Novosadski pokolj (1961)
• Imena (1964)
• Mreže (1967)
• Dosije Hrabak (1971)
• U potrazi za Mesijom (1978)
• Šamforova smrt (1986)
• Pisac govora (1989)
• Miševi (1991)
• Kuća 25a (1994);

Knjige eseja i članaka

• Taj prokleti zanat spisateljski (1965)
• Zašto da ne (1971)
• Pripovetka i pripovedanje (1980)
• Satira i satiričari (1985)

Knjige autobiografske proze

• Uzgredne zabeleške (1990)
• Između redova (1994)
• Odlomci i sećanja
• Pisci I i II

Reference

1. Jaša Romano, 1980, str. 418

Literatura

Portal NOB Segment isključivo posvećen Narodnooslobodilačkoj borbi.

• Romano, Jaša (1980). Jevreji Jugoslavije 1941-1945: žrtve genocida i učesnici narodnooslobodilačkog rata, Beograd: Jevrejski Istorijski Muzej, Saveza jevrejskih opština Jugoslavije.