Državni sekretarijat SAD

Državni sekretarijat SAD (engl. ) je ministarstvo vanjskih poslova Sjedinjenih Američkih Država. Na čelu Sekretarijata se nalazi državni sekretar SAD.

Amblem Stejt departmenta

Stejt department smešten je u zgradi „Hari Truman“ (engl. ) nedaleko od Bele kuće u Vašingtonu, u delu grada koji se zove „Fogi Botom“ (engl. ).

Istorija

Ustavom Sjedinjenih Američkih Država iz 1787. godine (koji je ratifikovan naredne godine), regulisano je da vanjskim poslovima zemlje rukovodi predsednik Sjedinjenih Američkih Država. Ubrzo je, međutim, postalo jasno da je neophodan neki izvršni organ koji bi služio kao podrška predsedniku u upravljanju poslovima nove federalne vlasti.

Predstavnički dom SAD i Senat SAD odobrili su osnivanje Sekretarijata inostranih poslova 21. jula 1789, što je stupilo na snagu već 27. jula, potpisom predsednika Džordža Vašingtona. Time je Sekretarijat inostranih poslova postao prvo federalno ministarstvo formirano u skladu sa novim Ustavom. U septembru 1789. godine ministarstvu je promenjen naziv u Državni sekretarijat (Stejt department), a dodeljene su mu i brojne nadležnosti iz resora unutrašnjih poslova, koje su kasnije raspoređene na nove sekretarijate i agencije formirane tokom 19. veka.

Dana 29. septembra 1789, predsednik Vašington imenovao je Tomasa Džefersona za prvog državnog sekretara SAD.

Nadležnosti

Američka spoljna politika u nadležnosti je američkog Kongresa, a sprovodi je Stejt department kao izvršni organ. Šef Stejt departmenta, državni sekretar SAD, glavni je savetnik američkog predsednika po pitanju inostranih poslova, iako nema uvek odlučujući uticaj na njegove odluke. Stejt department radi na ostvarivanju američkih ciljeva i interesa u svetu sprovođenjem spoljne politike koju diktira predsednik. Department u spoljnopolitičkim aktivnostima podržava i druga vladina tela, kao što su Sekretarijat za privredu i Agencija za međunarodni razvoj (USAID). Takođe pruža širok spektar usluga američkim građanima, kao i strancima koji žele da posete ili se usele u SAD.

Budžet za sve aktivnosti u spoljnim poslovima - predstavljanje SAD u svetu, programi inostrane pomoći, borba protiv međunarodnog kriminala, programi vojne obuke u inostranstvu, servisi za građane - čini nešto više od 1% ukupnog saveznog budžeta, što znači da Stejt department svakog Amerikanca košta oko 12 centi dnevno. Kako sam Stejt department navodi, njegove dužnosti su:

• Zaštita i pomoć američkim građanima koji žive u inostranstvu ili tamo putuju;
• Podrška američkoj privredi na međunarodnom tržištu;
• Koordinacija i obezbeđivanje podrške za međunarodne aktivnosti drugih agencija (lokalnih, državnih ili federalnih), zvanične posete u inostranstvu i na domaćem terenu i druge diplomatske aktivnosti;
• Informisanje javnosti o spoljnoj politici i odnosima sa drugim zemljama i prosleđivanje reakcija javnosti državnim zvaničnicima;
• Obezbeđivanje registarskih tablica za automobile stranih diplomata i ostalog stranog osoblja bez diplomatskog imuniteta u SAD.

Radi sprovođenja ovih aktivnosti, Stejt department upošljava civilno ljudstvo. SAD imaju diplomatske odnose sa oko 180 zemalja, a tu je i saradnja sa mnogim međunarodnim organizacijama, pa zbog toga Department ima više od 250 raznih „ispostava“ širom sveta (ambasade, konzulati, predstavništva, agencije, i sl.). U SAD oko 5.000 visoko kvalifikovanih profesionalaca, tehničkog i administrativnog osoblja, zajedno sa zaposlenima u Stranoj službi, radi na prikupljanju i analizi izveštaja, obezbeđuje logističku podršku svojim objektima širom sveta, komunicira sa domaćom javnošću, kreira i nadzire budžet, izdaje pasoše i razna upozorenja vezana za putovanja, itd. U sprovođenju ovih dužnosti, Stejt department usko sarađuje sa drugim federalnim službama, kao i sa Kongresom u vezi sa aktivnostima i inicijativama u spoljnoj politici.

Organizacija

Šematski prikaz hijerarhije Stejt departmenta

• Zamenik sekretara (engl. ) — zajedno sa šefom personala, izvršnim sekretarijatom i podsekretarom za upravu, pomaže državnom sekretaru u rukovođenju agencijom. Potčinjeno mu je šest podsekretara i savetnika, kao i nekoliko službi:
  • Šef personala (engl. )
  • Izvršni sekretarijat (engl. )
  • Služba koordinatora za borbu protiv terorizma (engl. )
  • Nacionalni trening centar za spoljne poslove (engl. )
  • Služba međunarodnih informativnih programa (engl. )
  • Služba pravnog savetnika (engl. )
  • Služba za politiku menadžmenta (engl. )
  • Služba protokola (engl. )
  • Služba savetnika za nauku i tehnologiju (engl. )
  • Služba za nadzor i borbu protiv trafikinga ljudi (engl. )
  • Služba za pitanja ratnih zločina (engl. )
  • Biro za istraživanje i obaveštajne aktivnosti (engl. )
  • Biro za zakonodavne poslove (engl. )
  • Biro za upravljanje resursima (engl. )
• Podsekretar za politička pitanja (engl. ) - treći je po rangu u Stejt departmentu. On je vršilac dužnosti državnog sekretara u odsustvu sekretara i njegovog zamenika. U njegovoj nadležnosti su biroi preko kojih se koordinira američkim diplomatskim aktivnostima širom sveta:
  • Biro za Afriku (Bureau of African Affairs)
  • Biro za Istočnu Aziju i Pacifik (Bureau of East Asian and Pacific Affairs)
  • Biro za Evropu i Evroaziju (Bureau of European and Eurasian Affairs)
  • Međunarodni biro za narkotike i sprovođenje zakona (Bureau for International Narcotics and Law Enforcement Affairs)
  • Biro za međunarodnu organizaciju (Bureau of International Organization Affairs)
  • Biro za Bliski istok (Bureau of Near Eastern Affairs)
  • Biro za Južnu i Centralnu Aziju (Bureau of South and Central Asian Affairs)
  • Biro za Zapadnu hemisferu (Bureau of Western Hemisphere Affairs)
• Podsekretar za upravu (Undersecretary for Management)
  • Administrativni biro (Bureau of Administration)
    • Obračunska služba (Office of Allowances)
    • Služba za autorizaciju (Office of Authentication)
    • Jezički servisi (Language Services)
    • Menadžment logistike (Office of Logistics Management)
    • Služba za škole u inostranstvu (Office of Overseas Schools)
    • Služba za ekonomsku pomoć maloj privredi (Office of Small and Disadvantaged Business Utilization)
    • Služba za multimedijalne servise (Office of Multi-Media Services)
    • Služba za menadžment direktiva (Office of Directives Management)
    • Služba za prodavnice i rekreativne aktivnosti u ambasadama SAD (Office of Commissary and Recreation Affairs)
    • Služba za nabavku (Office of the Procurement Executive)
  • Biro za konzularne poslove (Bureau of Consular Affairs)
  • Biro za diplomatsku bezbednost (Bureau of Diplomatic Security)
    • Služba inostranih misija (Office of Foreign Missions)
  • Biro za ljudske resurse (Bureau of Human Resources)
  • Biro za menadžment infomacionih resursa (Bureau of Information Resource Management)
  • Biro za održavanje diplomatskih objekata SAD u inostranstvu (Bureau of Overseas Buildings Operations)
• Podsekretar za ekonomiju, privredu i poljoprivredu (Undersecretary for Economic, Business and Agricultural Affairs)
  • Biro za ekonomiju i privredu (Bureau of Economic and Business Affairs)
• Podsekretar za javnu diplomatiju i odnose sa javnošću (Undersecretary for Public Diplomacy and Public Affairs) - rukovodi poslovima koje je nekada obavljala američka Informativna agencija, a koji su preneti u nadležnost Stejt departmenta reorganizacijom iz 1996. godine. Ovaj podsekretar rukovodi službama koje se bave odnosima sa javnošću u cilju podizanja ugleda Sjedinjenih američkih država u svetu:
  • Biro za obrazovanje i kulturu (Bureau of Educational and Cultural Affairs)
  • Pristup Internetu i program obuke (Internet Access and Training Program)
  • Biro za odnose sa javnošću (Bureau of Public Affairs)
    • Služba istoričara (Office of The Historian)
  • Biro za međunarodne informativne programe (Bureau of International Information Programs)
• Podsekretar za kontrolu naoružanja i međunarodnu bezbednost (Undersecretary for Arms Control and International Security Affairs) - Koordinira ulogu Stejt departmenta u poslovima američke vojne saradnje i obavlja nadzor nad nekada nezavisnom Agencijom za kontrolu naoružanja i razoružavanje (U.S. Arms Control and Disarmament Agency).
  • Biro za međunarodnu bezbednost i kontrolu nuklearnog naoružanja (Bureau of International Security and Nonproliferation)
  • Biro za vojno-političke poslove (Bureau of Political-Military Affairs)
  • Biro za proveru, usaglašavanje i sprovođenje (Bureau of Verification, Compliance, and Implementation)
• Podsekretar za demokratiju i globalne odnose (engl. ) - Službu za globalne odnose formirala je Klintonova administracija radi rukovođenja diplomatskim aktivnostima na pokretanju raznih globalnih pitanja (kao npr. životna sredina), koja se ne mogu rešavati na bilateralnom ili lokalnom nivou. Sadašnji naziv ova služba dobila je 2005. godine kao odraz sve većeg fokusiranja američke spoljne politike na promovisanje demokratskih vrednosti. Arhivirano 2007-01-11 na Wayback Machine-u
  • Biro za demokratiju, ljudska prava i rad (Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor)
  • Biro za okeane, svetsku životnu sredinu i nauku (Bureau of Oceans and International Environmental and Scientific Affairs)
  • Biro za stanovništvo, izbeglice i migraciju (Bureau of Population, Refugees, and Migration)
• Savetnik (engl. ) - za razliku od podsekretara, on nema konkretan delokrug rada, već je angažovan na rešavanju problema u raznim oblastima.

Od reorganizacije Stejt departmenta 1996. godine, administrator američke Administracije za međunarodni razvoj (engl. ), iako je na čelu nezavisne agencije, podnosi izveštaje državnom sekretaru, kao i američki ambasador pri Ujedinjenim nacijama.

Vanjske veze

Državni sekretarijat SAD na Wikimedijinoj ostavi

• Službena stranica Stejt departmenta SAD
• Istorijat Stejt departmenta