Azot-oksid ili azot-monoksid je a hemijsko jedinjenje sa hemijskom formulom NO. Ovaj gas je važni signalni molekul u organizmu sisara, uključujući i čoveka i izuzetno važan intermedijer u hemijskoj industriji. On je takođe i toksični produkt u vazduhu, koji nastaje kao izduvni gas automobila i fabrika.
| Nitrik oksid | |
|---|---|
 | |
 | |
| Identifikacija | |
| CAS registarski broj | 10102-43-9  |
| PubChem[1][2] | 145068 |
| UN broj | 1660 |
| DrugBank | DB00435 |
| KEGG[3] | |
| MeSH | |
| ChEBI | 16480 |
| RTECS registarski broj toksičnosti | QX0525000 |
| ATC code | R07 |
| Jmol-3D slike | Slika 1 |
| Svojstva | |
| Molekulska formula | NO |
| Molarna masa | 30.006 g/mol |
| Agregatno stanje | bezbojan gas paramagnetičan |
| Gustina | 1.269 g/cm3 (tečnost) 1.3402 g/l (gas) |
| Tačka topljenja |
−163.6 °C, 110 K, -262 °F |
| Tačka ključanja |
−150.8 °C, 122 K, -239 °F |
| Rastvorljivost u vodi | 7.4 ml/100 ml (STP) |
| Rastvorljivost | rastvoran u alkoholz, CS2 |
| Indeks prelamanja (nD) | 1.0002697 |
| Struktura | |
| Oblik molekula (orbitale i hibridizacija) | Lineraran, C∞v |
| Termohemija | |
| Standardna entalpija stvaranja jedinjenja ΔfH |
+90.29 kJ/mol |
| Standardna molarna entropija S |
210.76 J K−1 mol−1 |
| Farmakologija | |
| Bioraspoloživost | dobra |
| Načini upotrebe | Inhalacija |
| Metabolizam | plućne kapilare |
| Vreme polu-uklanjanja iz organizma | 2–6 sekundi |
| Opasnost | |
| Podaci o bezbednosti prilikom rukovanja (MSDS) | Spoljašnji MSDS |
| EU-indeks | Nije listiran |
| Opasnost u toku rada | Toksičan |
| NFPA 704 |
 0
3
0
OX
|
| R-oznake | R26, R34 |
| S-oznake | S1, S9, S26, S36, S45 |
| Tačka paljenja | ne-zapaljiv |
| Srodna jedinjenja | |
| Srodna jedinjenja azot oksidu | Azotsuboksid Diazot trioksid azot dioksid Diazot tetroksid Diazot pentoksid |
|
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala | |
| Infobox references | |
NO je važan prenosilac informacija u molekulima, koji uključuje mnoge fiziološke i patološke procese u organizmu sisara, on je i koristan i štetan.[4] Odgovarajući nivoi NO produkcije su važni u zaštiti organa od oštećenja, npr. zaštita jetre od ishemije. Međutim odražavajući nivoi NO produkcije odražavaju se direktno kao otrov u tkivu i doprinose vaskularnim kolapsima, udruženim sa septičkim šokom, dok god je hronični oblik azot-monoksida udružen sa različitim karcinomoma u inflamatornim uslovima, uključujući početne stadijume dijabetesa, multiple skleroze, artritisa i ulceroznog kolitisa.[5]
Azot oksid ne treba mešati sa azot-suboksidom (N2O), opštim anestetikom ili sa azot-dioksidom (NO2) koji predstavlja još jedan oblik zagađivača vazduha. NO molekul je slobodni radikal, što je od velike važnosti za razumevanje njegove velike aktivnosti. U reakciji sa kiseonikom u vazduhu, prepoznaje se po crvenkasto-braon boji.[6][7]
Uprkos tome što je u početku bio običan molekul, NO je osnovni molekul za razumevanje brojnih procesa u neurologiji, psihologiji, i imunologiji, pa je i proglašen za “Molekul godine” 1992.[8]
Izvori
Literatura
Spoljašnje veze
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
