1553

Godina 1553 (MDLIII) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Ovo je članak o godini 1553.

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	15. vijek – 16. vijek – 17. vijek
Decenija:	1520-e  1530-e  1540-e  – 1550-e –  1560-e  1570-e  1580-e
Godine:	1550 1551 1552 – 1553 – 1554 1555 1556

1553. po kalendarima

Gregorijanski	1553. (MDLIII)
Ab urbe condita	2306.
Islamski	960–961.
Iranski	931–932.
Hebrejski	5313–5314.
Bizantski	7061–7062.
Koptski	1269–1270.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1608–1609.
• Shaka Samvat	1475–1476.
• Kali Yuga	4654–4655.
Kineski
• Kontinualno	4189–4190.
• 60 godina	Yin Voda Vo(l) (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11553.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

• 6. 1. - Dugali Malkoč-beg porobio Kreščiće, Alutnicu i okolicu Kostajnice^[1].

• 19. 3. - Kralj Ferdinand poslao Antuna Vrančića u Budim, gdje će sa Ali-pašom sklopiti primirje na pol godine.

• 26. 5. - Ferdinand povjerio Erdelj branitelju Jegra Istvánu Dobu.

• 6. 6. - Antun Vrančić imenovan pečujskim biskupom i poklisarem u Carigrad^[2].
• jun - Prva od pet bitaka kod Kavanakadžime u Japanu (Takeda Shingen i Uesugi Kenshin).

• 9. 7. - Drugi markgrofovski rat: u Bitci kod Sievershausena Moritz Saski porazio katolike ali smrtno ranjen.
• 10. 7. - Četiri dana nakon smrti mladog kralja Edwarda VI za kraljicu Engleske i Irske proglašena Lady Jane Grey, što ostaje devet dana.
• 19. 7. - Nakon odlaska vojvode od Northumberlanda, Krunsko veće u Londonu promenilo stranu i proglasilo Mary I za kraljicu - Jane je zatočena a Mary stiže u grad 3. 8..

• 24. 8. - U potrazi za Severoistočnim prolazom Englez Richard Chancellor stigao do ruskog Arhangelska, zatim putuje i u Moskvu kod cara Ivana.
• 24. 8. - Franko-otomanska Invazija Korzike: zauzeta Bastija.
• 27. 8. - Vrančić u Carigradu: sultan pristaje na primirje od pet godina samo ako se Erdelj vrati mlađem Zapolji.
• 28. 8. - Sulejman I počinje treći pohod na safavidsku Persiju (do 1555).

• septembar-oktobar - U Engleskoj uhapšeni protestantski biskupi i vraćeni katolički, nova kraljica poništava versku politiku prethodnika.
• 6. 10. - Osmanski prestolonaslednik Šehzade Mustafa ubijen po očevom naređenju - janičari krive velikog vezira Rustem-pašu koji će na par godina biti zamenjen Kara Ahmed-pašom.
• listopad - Kuga u Slavoniji, naročito okolici Zagreba^[3].
• 27. 10. - Michael Servetus spaljen kao jeretik u protestantskoj Ženevi.

• 12. 11. - Poslije nekoliko godina svršena parnica između bana Nikole Zrinskog i turopoljskih plemića - on im daje kastel Lukavec a oni se odriču odštete^[4].
• 15. 11. - Pronađena Himera iz Areca, primer etrurske umjetnosti.

• 18. 12. - U Beču uginuo slon Soliman.
• 25. 12. - Araukanski rat, Bitka kod Tucapela: Lautaro porazio Špance, poginuo guverner Čilea Pedro de Valdivia.

Tokom/tijekom godine

• Kralj Ferdinand odlučio držati stalnu vojsku u Hrvatskoj i Slavoniji koju će plaćati Štajerska, Kranjska i Koruška, prvi kapetan Ivan Ungnad^[5], Ivan Lenković, koji je postao kapetan hrvatske krajine, napravio nacrt obrane hrvatske i slavonske krajine^[6].
• Petar Erdedi spalio Gradišku.
• Banja Luka sedište sandžak-bega.
• 1553-55 - Misija Hansa Dernschwama od kralja Ferdinanda sultanu Sulejmanu, prolazi i kroz Srbiju: prostor oko puta opisuje kao pust, neobrađen i zarastao^[7].
• Pavao Zondi osniva Collegium Illyrico-Hungaricum u Bolonji.
• Dubrovački danak turskom caru iznosi 13.000 ugarskih dukata godišnje^[8].
•  ? Hrvatske haramije zarobile turskog vojvodu Murata^[9].
• Kuga u Kopru, stanovništvo se od 8000 smanjilo na 2310^[10].
• Rukopis najranijeg potpunog teksta Danilovih nastavljača u Mileševi, odmah zatim u Hilandaru^[11].
• Proširen Spoljni grad Pekinga; u ovo vreme prvi put utvrđen Šangaj.
• Portugalci dobili pravo da podignu privremene šupe u Makaou.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1553.

• 14. 5. - Marguerite de Valois, francuska kraljica († 1615)
• 23. 11. - Prospero Alpini, botaničar († 1617)
• 13. 12. - Henri IV, kralj Francuske i Navare († 1610)
• Filaret, patrijarh moskovski, († 1633)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1553.

• 9. 4. - François Rabelais, pisac (* ca. 1494)
• 6. 7. - Edward VI, kralj Engleske i Irske (* 1537)
• 9. 7. - Moritz, saksonski elektor (* 1521)
• 6. 8. - Girolamo Fracastoro, učenjak (* ca. 1478)
• 22. 8. - John Dudley, 1st Duke of Northumberland, general, admiral, političar (* 1504)
• 26. 9. - Juan de Homedes y Coscon, Veliki majstor Hospitalera (* ca. 1477)
• 6. 10. - Šehzade Mustafa, osmanski prestolonaslednik (* 1515)
• 16. 10. - Lucas Cranach Stariji, slikar (* ca. 1472)
• 27. 10. - Michael Servetus, učenjak (* ca. 1511)
• 14. 12. - Hanibal Lucić, pjesnik (* ca. 1485)
• 21. 12. - Sinan-paša, osmanski admiral
• 25. 12. - Pedro de Valdivia, prvi guverner Čilea (* ca. 1500)
• Juraj Frankopan II – Slunjski (* ca. 1500)
• Piri-reis, otomanski admiral (* ca. 1465-70)

Reference

1. Klaić, 204
2. Klaić, 195
3. Klaić, 196
4. Klaić, 178
5. Klaić, 192
6. Klaić, 193
7. Ćorović, Turski zamah, rastko.rs
8. Klaić, 82
9. Klaić, 197-8
10. Historija, 642
11. Danilovi nastavljači, rastko.rs (pristup 11.4.2013.)

• Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)
• Historija naroda Jugoslavije II, str. , Školska knjiga Zagreb, 1959