Godina 1453 (MCDLIII) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak (1. 1. po julijanskom kalendaru).
- Ova godina se smatra krajem Srednjeg vijeka od historičara koji smatraju da je on omeđen padom zapadnog i istočnog Rima.
- Završen je Stogodišnji rat.
| Godine: 1449 1450 1451 1452 - 1453 - 1454 1455 1456 1457 | |
| Desetljeća: 1420te 1430te 1440te - 1450te - 1960te 1470te 1480te | |
| Stoljeća: 14. stoljeće - 15. stoljeće - 16. stoljeće | |
| Gregorijanski | 1453. (MCDLIII) |
| Ab urbe condita | 2206. |
| Islamski | 856–857. |
| Iranski | 831–832. |
| Hebrejski | 5213–5214. |
| Bizantski | 6961–6962. |
| Koptski | 1169–1170. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1508–1509. |
| • Shaka Samvat | 1375–1376. |
| • Kali Yuga | 4554–4555. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4089–4090. |
| • 60 godina | Yin Voda P(ij)etao (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11453. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
- Januar/Siječanj
- prosinac '52 ili siječanj '53 - Janoš Hunjadi od kralja Ladislava u Beču proglašen vrhovnim kapetanom Ugarske (ranije gubernator).
- 12. 1. - Mošti svetog Luke donete u Smederevo iz Rogosa u Epiru (ostaju do 1459).
- 29. 1. - Đenovljanin Giovanni Giustiniani stigao sa Hiosa sa 700 ljudi u Carigrad.
- siječanj/veljača - Ladislav Hunyadi imenovan za bana Hrvatske i Dalmacije (umjesto sada neprimetnog Petra Talovca) - na proljeće ratuje u sjeveroistočnoj Ugarskoj protiv nekih čeških plaćenika.
- Mart/Ožujak
- mart - Počinju pregovori između Stjepana Vukčića Kosače i sina Vladislava uz dubrovačko učešće (turske čete su još u Humu, gde podržavaju Stjepana).
- 11. 3. - Umro hrvatsko-dalmatinski ban Petar Talovac, za njim ostaje udovica Jadviga i maloletni sinovi Ivaniš i Stjepan, a susedi žele osvojiti njegove zemlje (Mlečani, kralj Tomaš, herceg Stjepan, Ulrih Celjski).
- April/Travanj
- 5. 4. - 29. 5. - Opsada Carigrada. Despot Đurađ kao turski vazal šalje 1500 konjanika na čelu sa vojvodom Jakšom (navodno obmanut da idu na Karaman - obavljaju stražarske dužnosti) i novobrdske rudare (za kopanje "mina" ispod bedema).
- 18. 4. - Odbijen prvi juriš na zidine Carigrada (topovi pucaju na bedeme sve vreme opsade).
- 20. 4. - Četiri broda sa provijantom (tri đenovska i grčki) uspela se probiti u Carigrad (sultan zamalo pogubio turskog admirala Baltoglua).
- 22. 4. - Turci prevlače brodove u zaliv Zlatni rog.
- 28. 4. - Neuspešan napad na turske brodove u Zlatnom rogu.
- + Papa Nikola V. odredio dubrovačkog nadbiskupa Jakova Veniera za svog legata uz okupljeno papsko-mletačko-đenovsko-napuljsko brodovlje (stigli u grčke vode dva dana posle pada grada).
- Maj/Svibanj
- 7. 5. - Drugi juriš na carigradske bedeme (i treći 12. 5.).
- 16. 5. - Branitelji Carigrada otkrili i uništili prvu "minu" tj. tunel (većina sapera su novobrdski rudari).
- 17. 5. - Đakon Damjan u Koporinju prepisao pravni zbornik Vlastareva sintagma po narudžbi zetskog mitropolita Josifa (obuhvata i Koporinjski letopis).
- 22. 5. - Iz Carigrada se može videti delimično pomračenje Meseca.
- 25. 5. - Veliki vezir Čandarli Halil-paša na ratnom savetovanju predlaže okončanje opsade, sultan pod uticajem Zaganos-paše odlučuje da se pokuša još jednom.
- 29. 5. - Pad Carigrada: sultan Mehmed II osvaja grad, Konstantin XI gine u borbi.
- Aja Sofija pretvorena u džamiju.
- Jun/Lipanj
- 1. 6. - Pogubljen veliki vezir Čandarli Halil, nasleđuje ga Zaganos.
- + Antiunijatski filozof i monah (i protivnik pokojnog cara) Genadios Sholarios dobio od sultana znake patrijaršijskog dostojanstva (ustoličenje sledećeg januara).
- Jul/Srpanj
- 17. 7. - Bitka kod Castillona - odlučujuća francuska pobeda nad Englezima, smatra se poslednjom bitkom Stogodišnjeg rata.
- 19. 7. - Pomirenje Stjepana Vukčića i sina Vladislava - herceg obećava da će podeliti područje i prihode između sinova Vladislava i Vlatka.
- 23. 7. - Bitka kod Gavera: burgundski vojvoda Filip Dobri uništio miliciju pobunjenog Genta i zauzeo grad.
- jul - Prema jednom pismu[1] sultan Mehmed već traži od Đurđa Brankovića Golubac i Smederevo.
- Septembar/Rujan
- 28. 9. - Ulrih II Celjski odstranjen sa kraljevskog dvora u Beču na inicijativu Ulricha Eizingera i zamalo linčovan - odlaže se venčanje Elizabete i Matije.
- Oktobar/Listopad
- 19. 10. - Francuzi povratili Bordeaux, Englezima u Francuskoj ostao samo Calais - kraj Stogodišnjeg rata.
- 27. 10. - U Pragu sklopljen šestogodišnji savez između trojice Ladislavljevih namesnika: Ivana Hunjada (Ugarska), Jiržija Podjebradskog (Češka) i Eizingera (Austrija).
- 28. 10. - Ladislav V. Posmrtni krunisan češkom krunom.
- jesen - Poslednji Đurđev pokušaj u Zeti - poslao medunskog vojvodu Miloša sa velikom vojskom, ali Stefanica Crnojević pod mletačkom zastavom osvaja celu gornju Zetu (Podgorica, Žabljak); despotu ostao samo Medun.
Tokom/tijekom godine
- 1452/53 - Velika erupcija južnopacifičkog vulkana Kuwae, na području Vanuatua, izbacuje veliku količinu sulfata u atmosferu što izaziva globalno hlađenje i druge efekte narednih nekoliko godina.
- Zima 1453/54 - velika glad u Humu zbog nerodne godine, veliki broj ljudi krenuo ka Dubrovniku.
- Austrija i zvanično postaje nadvojvodstvo, na osnovu falsifikovanog dokumenta Privilegium Maius.
- Gianfrancesco Poggio Bracciolini postao kancelar u Firenci.
- Uzun Hasan došao na čelo plemenskog saveza Ak Koyunlu ("Bela ovca").
- Urađena oltarska pala u kotorskoj katedrali sv. Tripuna.
- Nakon Marina Kontarinija, novi kotorski biskup je Bernard iz mletačkog gradića Pjeve di Sako.
- Gattamelatina konjanička statua u Padovi vajara Donatella - prva u renesansi.
Rođenja
- 1. 9. - Gonzalo Fernández de Córdoba, španski vojskovođa († 1515)
- Afonso de Albuquerque, portugalski kolonijalista († 1515)
- Georg Fugger, nemački trgovac († 1506)
Smrti
- 11. 3. - Petar Talovac, hrvatsko-dalmatinski ban
- 29. maj, pad Carigrada:
- Konstantin XI Paleolog Dragaš, poslednji vizantijski/rimski car (* 1404).
- Atanasije II, vaseljenski patrijarh
- ca. 1. 6. - Giovanni Giustiniani, đenovski kapetan
- 3. ili 4. 6. - Luka Notaras, vizantijski veliki vojvoda
- 17. 7. - Dimitrije II., veliki knez Moskve
- 17. 7. - John Talbot, prvi earl od Shrewsburyja, engleski zapovednik u Francuskoj
- 20. 7. - Enguerrand de Monstrelet, francuski hroničar (* ca. 1400)
- oktobar, početkom - Jelena Balšić Vukčić, žena Stjepana Vukčića
- 24. 12. - John Dunstaple, engleski kompozitor (* ca. 1390)
- Carlo Marsuppini, italijanski humanista i državnik (* 1398)
- ca. Taccola, italijanski umetnik i inženjer (* 1382)
Reference
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
