From Wikipedia, the free encyclopedia
Mađarska revolucija 1848. je bila jedna od revolucija koje su se 1848. godine odigrale u Evropi. Pored opštih obeležja evropskih ustanaka protiv feudalnih vlastodržaca, oslobađanja kmetova i borbe za druga osnovna ljudska prava, ova revolucija je imala prvenstveno karakter mađarske borbe za samostalnost i nezavisnu državu.
Ukoliko ste tražili drugo značenje, vidite članak Mađarska revolucija.| Mađarska revolucija 1848. | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Segment Revolucija 1848—1849. | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
| Austrija Rusija |
Ugarska | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
| Ferdinand I Franc Jozef Nikolaj I |
Lajoš Košut | ||||||
| Historija Mađarske |
|
|
| Porijeklo Mađara |
| Magna Hungarija |
| Levedija |
| Etelkez |
| Kraljevina Ugarska |
| Kraljevina Ugarska (1000-1918) |
| Mongolsko-ugarski sukobi |
| Osmansko-ugarski sukobi |
| Mohačka bitka (1526) |
| Mađarska pod Osmanskim Carstvom (1541-1699) |
| Budimski pašaluk |
| Habzburška Ugarska (1541-1700) |
| Mađarska revolucija (1848) |
| Austro-ugarska nagodba (1867) |
| Austrougarska |
| Nakon 1918 |
| Mađarska Demokratska Republika (1918-1919) |
| Mađarska Sovjetska Republika (1919) |
| Mađarsko-rumunski rat (1919) |
| Trijanonski sporazum (1920) |
| Kraljevina Mađarska (1920–1946) |
| Narodna Republika Mađarska (1946-1989) |
| Mađarska revolucija (1956) |
| Republika Mađarska |
Vođa i najistaknutiji pojedinac ove revolucije je bio Lajoš Košut. Revolucija je počela u Pešti, 15. marta predvođena grupom studenata na čelu sa Petefi Šandorom. Ta grupa je krenula iz kafane "Pilvaks", da bi tražila oslobađanje političkih zatvorenika. To je potaknulo masovne proteste na ulicama Pešte.
U isto vreme štampa se zahtev sa 12 tačaka koji se upućuje u Beč. U njemu se zahteva veća vlast sabora , veća autonomija, ukidanje kmetstva, povratak ugarskih vojnika u domovinu. Habzburški dvor pod velikim pritiskom događaja u Beču, prihvata uslove. Mađari ovim činom iako ne dobijaju nezavisnu državu, dobijaju vladu koju imenuje njihov sabor, velika ovlašćenja sabora i ograničavanje carske vlasti vezano za sazivanje i raspuštanje sabora.
Dalja događanja u mađarskom ratu za nezavisnost su uveliko određena pogrešnom mađarskom politikom prema nemađarskim stanovnicima tadašnje Ugarske - Srbima, Hrvatima, Slovacima, itd. Kao reakciju na ovu politiku Srbi su održali Majsku skupštinu i formirali autonomnu Srpsku Vojvodinu, došavši u vojni sukob sa Mađarima. Pomenuta mađarska politika izaziva reakciju između ostalih i Hrvata na čelu sa Banom Josipom Jelačićem koji sa vojskom ulazi u takozvanu užu Ugarsku, sukobljava se sa mađarskom vojskom kod Pakozda i biva vojno poražen. Sklapa primirje sa mađarskim zapovednikom i ide u Beč da bi pomogao u suzbijanju Bečke revolucije. Iako je Jelačić poražen, on omogućava i daje prostora Beču da se konsoliduje. Habzburgovci poništavaju tekovine Martovske revolucije, i počinju direktnu agresiju na Ugarsku. Rat traje skoro godinu dana, da bi ulaskom Ruske carske vojske, 1. avgusta 1849. mađarska vojska doživela potpuni slom. Većina mađarskih zapovednika je streljana kod mesta Vilagoš, a Lajoš Košut je pobegao iz Ugarske prvo u američku državu Ajova, gde je i jedan okrug dobio ime po njemu, zatim u Istanbul (Turska) i na kraju u Torino (Italija), gde je doživeo duboku starost.
Lajoš Košut je posle propasti Mađarske revolucije pobegao u Tursku. Tamo mu se priključila supruga, kojoj je u tome pomogao Ilija Garašanin. Košut u pismu Garašaninu kaže:
Za mene je dragocena vera da je za spasenje moje žene Vašom pomoći zraka božanskog predskazanja za ono bratimljenje Vašeg i mojeg naroda koje su nesrećni nesporazumi (da, da, ... nesporazumi, no ne sa srpske strane) u prošlosti tako gorko pomutili. To zbratimljenje leži u interesu slobode naših naroda...
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
