Ortodoksija (grčki: , od riječi orthos "ispravan" i doxa "mišljenje"), odnosno pravovjerje, je izraz kojim se označava prihvaćanje nekog nauka koji se smatra jedino ispravnim.
Ne treba izjednačavati sa pravoslavljem.
Izraz se tradicionalno koristio u historiji hrišćanstva kako bi se označio zvanični, odnosno pravovjerni ili "ortodoksni" stav Crkve nasuprot njima suprotstavljenim "heterodoksnim", odnosno jeretičkim i "šizmatičkim" crkvama i pravcima. Izraz ortodoksija se na crkvenoslavenskom prevodi kao Правосла́виѥ, a od čega potiče izraz pravoslavlje kojim se opisuje nauk crkava koje, za razliku od Rimokatoličke crkve priznaju samo odluke prvih sedam vaseljenskih sabora. To je, između ostalog, jedan od razloga zašto "ortodoksija" i "pravoslavlje" predstavljaju sinonime u nekim jezicima.
Izraz ortodoksija se kasnije počeo koristiti i van religije, odnosno za označavanje pojedinih filozofskih, političkih i naučnih doktrina, najčešće u pežorativnom smislu kako bi se opisao njihov dogmatski karakter.
Historija
Hrišćanska ortodoksija (pravoslavlje) je definisana od strane sabora i biskupa (a pod velikim uticajem vladajućeg cara), koji je razvijao povezanost hrišćanske vere, grčke filozofije i rimskih zakona. Vera se izražavala jezikom filozofije, a njene odrednice usvajala je carska vlada i proglašavala ih obavezujućim za sve. Veliki broj hrišćana odbacio je razna „poboljšanja“, ali veroispovest koju su iznedrili pomenuti sabori naširoko je prihvaćena.[1]
Na saboru u Nikeji blizu Konstantinopolja (325. godine), zaključeno je da je, u večnosti, Hrist Sin božiji, „od istog tela“ sa Bogom Ocem, a ne samo deo njegove tvorevine, tj. sveta koji je stvorio. Ovu tvrdnju odbacila je opozicija hrišćana koji su nazvani arijanci, a kada su „varvarski“ narodi osvojili veliki deo drevnog Rimskog carstva, oni su godinama hrišćanstvo prihvatali samo u njegovom arijanskom obliku. Sabor u Konstantinopolju (381.) definisao je doktrinu „Svetog trojstva“: iako je „jedinstven“, Bog je zapravo „trojstvo“: Otac, Sin i Duh sveti. Sabor u Efesu (431.) odlučuje da, budući da je Hrist „jedna osoba“, njegova majka Marija treba da bude poštovana kao Mati božija, dok je Halkedonski sabor (449.) ustvrdio da je Hrist, pošto je postao čovek u svojoj „inkarnaciji“ zapravo imao dve „prirode“, ljudsku i božansku, koje su postojale jedna pored druge.[1]
Ove su odluke, međutim, mnogi odbacili. Posle 431. godine, nestorijanci (koji su verovali da su božanska i ljudska priroda razdvojene u Hristu) beže u Persiju, odakle se šire prema Indiji i Kini. Posle 449. godine monofiziti (koji su verovali da su u Hristu božanska i ljudska priroda istovetne), formiraju važne crkve u Egiptu, Etiopiji, Siriji i Jermeniji. No, pravoslavna crkva nije uzdrmana odbijanjima i 681. godine Sabor donosi odluku da ovaploćeni Hrist ima i dve volje, kao što ima dve prirode.[1]
Veze
Izvori
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
