Socijalistička Republika Crna Gora

Crna Gora (službeno Socijalistička Republika Crna Gora; akr. SR CG), bila je jedna od 6 republika u sastavu SFR Jugoslavije. Preimenovana je u "Socijalističku Republiku" kad i ostale jugoslavenske republike, Ustavom iz 1963., a nakon raspada Jugoslavije, devedesetih ostala je sa Srbijom u sastavu Savezne Republike Jugoslavije, promenivši potom ime u Republika Crna Gora, a osamostalila se 2006. Glavni grad je bio Titograd (danas Podgorica). Konstitutivan narod su bili Crnogorci, a zvanična narodnost Albanci (do popisa iz 1971. godine koristio se naziv Šiptari), ali samo u opštinama u kojima su predstavljali značajni deo stanovništva. Bila je najmanja po površini i stanovništvu, a po razvijenosti bila je je nakon SR Slovenije, SR Hrvatske, SR Srbije i SR Bosne i Hercegovine.

Socijalistička Republika Crna Gora Социјалистичка Република Црна Гора Socijalistička Republika Crna Gora
Federalna jedinica Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije
1943 — 1992
Zastava Grb
Glavni grad	Titograd (danas Podgorica)
Službeni jezik	srpskohrvatski
Uspostavljena u SFRJ:  - Od  - Do	novembar 1943. 31.1. 1946. 27.4. 1992.
Površina  - Ukupno  - Voda	Rang 6. u SFRJ 13.810 km² 1,5%
Stanovništvo  - Ukupno   - Gustina	Rang 6. u SFRJ 615.035 44,5/km²
Valuta	Jugoslovenski dinar (динар, dinar)
Vremenska zona	UTC + 1

	Crna Gora kroz Istoriju
Srednjovjekovna Crna Gora Duklja Zeta Travunija Otomanska Crna Gora Knjaževina Crna Gora Crnogorski narodni preporod Kraljevina Crna Gora Crna Gora u Kraljevini Jugoslaviji Crna Gora u Drugom svetskom ratu SR Crna Gora u SFR Jugoslaviji Raspad SFR Jugoslavije i ratovi SR Jugoslavija (Srbija i Crna Gora) Srbija i Crna Gora Republika Crna Gora

Opštine u SR Crnoj Gori

Na tri poslednja popisa stanovništva iz 1971., 1981. i 1991. godine, SR Crna Gora sastojala se iz 20 opština, i to:

• Bar, Bijelo Polje, Budva, Danilovgrad, Žabljak, Ivangrad (danas Berane), Kolašin, Kotor, Mojkovac, Nikšić, Plav, Plužine, Pljevlja, Rožaje, Tivat, Titograd (danas Podgorica), Ulcinj, Herceg Novi, Cetinje i Šavnik.

Vođe institucija

Predsednik

• Predsednik Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Crne Gore i Boke
  • Nikola Miljanić (15. novembar 1943. - 14. jul 1944.)
• Predsednik Crnogorska antifašistička skupština narodnog oslobođenja
  • Nikola Miljanić (14. jul 1944. - 21. novembar 1946.)
• Predsednik predsedništva Ustavne skupštine
  • Miloš Rašović (21. novembar 1946. - 1. januar 1947.)
• Predsednici predsedništva Narodne skupštine
  • Miloš Rašović (1. januar 1947. - 6. novembar 1950.)
  • Nikola Kovačević (6. novembar 1950. - 4. februar 1953.)
• Predsednici Narodne skupštine
  • Nikola Kovačević (4. februar 1950. - 15. decembar 1953.)
  • Blažo Jovanović (15. decembar 1953. - 12. jul 1962.)
  • Filip Bajković (12. jul 1962. - 5. maj 1963.)
  • Andrija Mugoša (5. maj 1963. - 5. maj 1967.)
  • Veljko Milatović (5. maj 1967. - 6. oktobar 1969.)
  • Vidoje Žarković (6. oktobar 1969. - april 1974.)
  • Budislav Šoškić (april 1974. - 5. april 1974.)
• Predsednici Predsedništva
  • Veljko Milatović (5. april 1974. - 7. maj 1982.)
  • Veselin Đuranović (7. maj 1982. - 7. maj 1983.)
  • Marko Orlandić (7. maj 1983. - 7. maj 1984.)
  • Miodrag Vlahović (7. maj 1984. - 7. maj 1985.)
  • Branislav Šoškić (6. maj 1985. - 6. maj 1986.)
  • Radivoje Brajović (6. maj 1986. - 6. maj 1988.)
  • Božina Ivanović (6. maj 1988. - 13. januar 1989.)
  • Slobodan Simović (vd) (13. januar 1989. - 17. mart 1989.)
  • Branko Kostić (17. mart 1989. - 23. decembar 1990.)
  • Momir Bulatović (23. decembar 1990. - 1992.)

Predsednik vlade

• Ministar za Crnu Goru (u centralnoj jugoslovenskoj vladi)
  • Milovan Đilas (7. mart 1945. - april 1945.)
• Premijer Crne Gore
  • Blažo Jovanović (17. april 1945. - 4. februar 1953.)
• Predsednici Izvršnog veća
  • Blažo Jovanović (4. februar 1953. - 16. decembar 1953.)
  • Filip Bajković (16. decembar 1953. - 12. jul 1962.)
  • Đorđije Pajković (16. decembar 1962. - 25. jun 1963.)
  • Veselin Đuranović (25. jun 1963. - 8. decembar 1966.)
  • Mijuško Šibalić (8. decembar 1966. - 5. maj 1967.)
  • Vidoje Žarković (5. maj 1967. - 7. oktobar 1969.)
  • Žarko Bulajić (7. oktobar 1969. - 6. maj 1974.)
  • Marko Orlandić (6. maj 1974. - 28. april 1978.)
  • Momčilo Cemović (28. april 1978. - 7. maj 1982.)
  • Radivoje Brajović (7. maj 1982. - 6. jun 1986.)
  • Vuko Vukadinović (6. jun 1986. - 29. mart 1989.)
  • Radoje Kontić (29. mart 1989. - 15. februar 1991.)

Nauka i obrazovanje

Nakon oslobođenja zemlje na koncu Narodnooslobodilačke borbe Jugoslavije veliki problem predstavljala je raširena nepismenost stanovništva koja je u Crnoj Gori dosezala cifru od 79.741 osoba.^[1] U toku dvije godine obnove i izgranje 1945-1946. pristupilo se obnovi školskog sistema i organizaciji analfabetskih tečajeva tako da je do 1947. godine ukupan broj nepismenih pao na 50.377 od čega je 23.000 osoba bilo u dobnoj grupi iznad 69 godina.^[1] Ministarstvo prosvjete NR Crne Gore održalo je 15. IX 1947. godine savjetovanje o konačnoj likvidaciji nepismenosti u republici nakon čega je broj analfabetskih tečajeva dosegao 227 u 1946/47. i 460 u 1947/48. školskoj godini, a zatim 1148 u 1948/49, 1910 u 1949/50. i 2630 u školskoj godini 1950/51.^[1] Najveći broj polaznika zabilježen je 1947. (24.481) i 1948. (26.281) godine.^[1]

1974. spajanjem Ekonomskog, Tehničkog i Pravnog fakulteta iz Titograda nastao je Univerzitet u Titogradu kao prvi univerzitet u republici.

Reference

1. Nenad Perošević; Miloš Krivokapić (2016). „Prosvjećivanje naroda i problem nepismenosti u Crnoj Gori i Jugoslaviji (1947-1951)”. Annales. Series historia et sociologia (Zgodovinsko društvo za južno Primorsko & Znanstveno raziskovalno središče Republike Slovenije) 26 (2): 317-330.