Matična, klicina ili izvorna ćelija (engl. stem cell) je nediferencirana ćelija koja ima neograničenu sposobnost deobe, pri čemu posle svake deobe jedna od novonastalih kćerki-ćelija raste i diferencira se u određenom pravcu, a druga ostaje nediferencirana, izvorna ćelija. Pojavljuju se kod embriona, a u nekim tkivima postoje tokom čitavog života organizma, gde obezbeđuju prekursore iz kojih će nastati diferencirane ćelije.
Prema razvojnom potencijalu mogu se razlikovati:
- totipotentne
- pluripotentne
- multipotentne
- unipotentne
- seksipilne
Totipotentne matične ćelije imaju najveći razvojni potencijal, od njih može nastati bilo koji tip od preko 200 ćelija koje ima organizam čoveka. Totipotentne su embrionalne ćelije do stupnja od 8 blastomera.
Pluripotentne nastaju razvićem totipotentnih i od njih ne mogu nastati svi tipovi ćelija, kao od totipotentnih, ali može nastati veliki broj. Pripadaju im embrionalne matične ćelije unutrašnje ćelijske mase blastocista od koje će nastati klicini listovi. Njihov rast je moguć i u kulturi tkiva.
Multipotentne izvorne ćelije su malobrojne nediferencirane ćelije unutar tkiva odraslog organizma koje se mogu diferencirati u ćelije
bbeskoo
đusobno blisko povezane kao što su ćelije hematopojeze u koštanoj srži, matične ćelije strome koštane srži i dr.
Unipotentne mogu da daju samo jedan tip ćelija, a po sposobnosti samoobnavljanja razlikuju se od nematičnih ćelija. Tipične unipotentne ćelije su ćelije bazalnog sloja epidermisa, parenhimske ćelije jetre i dr. Zaslužne su za regeneraciju tkiva.
- Pantić, V: Embriologija, Naučna knjiga, beograd, 1989.
- Pantić, V: Biologija ćelije, Univerzitet u Beogradu, Beograd, 1997.
- Trpinac, D: Histologija, Kuća štampe, Beograd, 2001.
- Šerban, M, Nada: Pokretne i nepokretne ćelije - uvod u histologiju, Savremena administracija, Beograd, 1995.
- Šerban, M, Nada:Ćelija-strukture i oblici, ZUNS, Beograd, 2001.
- Ilustrovani vodič kroz matične ćelije Arhivirano 2012-01-09 na Wayback Machine-u
- Tell Me About Stem Cells: Quick and simple guide explaining the science behind stem cells
- Stem cell news
- Stem Cell Basics
- Understanding Stem Cells: A View of the Science and Issues from the National Academies Arhivirano 2010-04-09 na Wayback Machine-u
- Scientific American Magazine (June 2004 Issue) The Stem Cell Challenge
- Scientific American Magazine (July 2006 Issue) Stem Cells: The Real Culprits in Cancer?
- National Institutes of Health
- STEM CELLS® Arhivirano 2008-05-09 na Wayback Machine-u
- Cytotherapy
- Cloning and Stem Cells Arhivirano 2007-10-06 na Wayback Machine-u
- Stem Cells and Development Arhivirano 2007-10-07 na Wayback Machine-u
- Regenerative Medicine
- Isolation of amniotic stem cell lines with potential for therapy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
