Zlatno doba Hollywooda je pojam kojim se opisuje djelatnost hollywoodske kinematografije u periodu koji okvirno obuhvaća sredinu, odnosno drugu (i) treću četvrtinu 20. vijeka, a koji je karakterizirao razvoj specifičnih filmskih stilova, ali i metoda filmske produkcije i distribucije koji su rezultirali kako sa hegemonijom američke kinematografije nad ostatkom svijeta, tako i sa nizom raznovrsnih i uticajnih ostvarenja koji se često navode kao klasična u historiji filma. Za stil igranih filmova koji se tada razvio u Hollywoodu - a koji je karakterizirala linearnost radnje, čvrsta definiranost likova, ali i izuzetna briga o scenografiji, kostimima, rekvizitima i drugim detaljima - se često koristi izraz klasična hollywoodska priča (engl. ); za ostvarenja koja su tada napravljena ili prilike u Hollywoodu općenito se, pak, često koristi izraz klasični Hollywood. Ponekad se koristi i izraz stari Hollywood, mada se također koristi i za prilike u prve dvije decenije postojanja hollywoodske filmske industrije, odnosno Hollywood u nijemoj eri.
(Prvi red, s lijeva-na desno) Greta Garbo, Humphrey Bogart, Lauren Bacall, Clark Gable, Katharine Hepburn, Fred Astaire, Ginger Rogers, Marlon Brando, Marx Brothers, Joan Crawford
(Drugi red, s lijeva - na desno) John Wayne, James Stewart, Buster Keaton, Claudette Colbert, Gene Kelly, Burt Lancaster, Judy Garland, Gregory Peck, Elizabeth Taylor, Kirk Douglas
(Treći red, s lijeva - na desno) Bette Davis, Audrey Hepburn, Jean Harlow, Alfred Hitchcock, John Ford, Howard Hawks, Grace Kelly, Laurence Olivier, Marlene Dietrich, James Cagney
(Četvrti red, s lijeva - na desno) Ava Gardner, Cary Grant, Ingrid Bergman, Henry Fonda, Marilyn Monroe, James Dean, Orson Welles, Mae West, William Holden, Sophia Loren
(Peti red, s lijeva - na desno) Vivien Leigh, Joan Fontaine i Gary Cooper, Spencer Tracy, Barbara Stanwyck, Lilian Gish, Tyrone Power, Shirley Temple, Janet Leigh i Charlton Heston, Rita Hayworth, Mary Pickford
Kao početak Zlatnog doba se obično navodi godina 1927. kada je u Hollywoodu proizveden prvi poznatiji zvučni film Pjevač jazza. Međutim, kao pravi početak "zlatnog doba" bi se mogla navesti i 1934. godina, odnosno doba nakon što su vodeći hollywoodski studiji uspjeli riješiti većinu tehničkih problema vezanih tranziciju na zvučni film, prebroditi financijske poteškoće uzrokovane slomom njujorške burze, odnosno riješiti se političkih pritisaka i prijetnji iz strane konzervativnih krugova donošenjem vlastitog strogog cenzorskog kodeksa.
Za klasični Hollywood je bio karakterističan tzv. studijski sistem, odnosno vertikalno organizirana poduzeća koja su u svojim rukama držala proizvodnju, distribuciju, ali i prikazivanje filmova kroz vlastite lance kino-dvorana. Proizvodnja se odvijala u velikim studijima koji su zapošljavali na hiljade ljudi i znali snimati desetke i stotine filmova godišnje; ti studiji su stekli nadimak "Velika osmorica" (engl. ), koju je činilo pet velikih (engl. ) studija - MGM, Warner Bros., 20th Century Fox, Paramount Pictures i RKO - uz tri manja (engl. ) - Universal, Columbia i United Artists. Svi ti studiji, kojima su čvrstom rukom upravljali pojedinačni direktori tzv. moguli, su imali običaj najbolje ili najperspektivnije glumce vezivati ugovorima o eksluzivnom angažmanu i sa strogim klauzulama, koja su ponekad kontrolirale čak i aspekte njihovih intimnih života; takva praksa je kasnije dobila naziv sistem zvijezda. Takve metode su se razvile dijelom i zbog toga što su mase gledatelja, osiromašene Velikom depresijom, u filmu pronašle najbolji bijeg od svakodnevnice, odnosno što je postojala ogromna potražnja za novim naslovima; Hollywood je zahvaljujući tome stvarao ogroman broj filmova. S vremenom su se pojedini studiji počeli specijalizirati za pojedine žanrove - MGM za raskošne mjuzikle, Warner Bros. za gangsterske filmove, Paramount za historijske spekatkle te Universal za horore. Opsežna proizvodnja je, pak, omogućavao daleko više kreativnosti, odnosno spremnosti za rizik od flopa, s obzirom da su se tako stvoreni gubici mogli lakše nadoknađivati.
Kao završetak Zlatnog doba se navode različiti datumi. Prema nekima se on može smjestiti u 1948. godinu kada je presuda američkog Vrhovnog suda u parnici United States v. Paramount Pictures, Inc. ukinula dosadašnju praksu tzv. block bookinga, odnosno uklonila kontrolu hollywoodskih studija nad lancima kino-dvorana. Ti su događaji koincidirali sa pojavom televizije, koja je istisnula film kao najpopularniji oblik zabave. Iako su hollywoodski studiji nastavili operirati po starom sistemu, sve veći broj nezavisnih sineasta i producenata, stranih filmova, ali i nestanak generacije mogula koju su zamijenili manje iskusni ili sposobni poduzetnici su do 1960-ih postepeno doveli do nestanka nekih od temelja klasičnog Hollywooda. Kao posljednji faktor koji je doveo do nestanka klasičnog Hollywooda se navodi odrastanje tzv. baby boom generacije čijem se svjetonazoru i načinu života hollywoodski studiji nisu znali najbolje prilagoditi, a što je 1968. dovelo do jedne od najvećih poslovnih kriza u hollywoodskoj historiji.
Povezano
Izvori
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
