Bogdan Oreščanin

Bogdan Oreščanin (1916 — 1978), pravnik, diplomata, učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-pukovnik JNA u rezervi, društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Hrvatske i narodni heroj Jugoslavije.

Bogdan Oreščanin

Biografija

Rođen je 27. 10. 1916. godine u selu Perna kod Vrginmosta. Porodica mu se preselila u Zagreb, gde je završio osnovnu školu i Realnu gimnaziju. Nakon toga je upisao Pravni fakultet Zagrebačkog univerziteta. Već u višim razredima gimnazije, Oreščanin se našao u krugu revolucionarnog omladinskog pokreta.

Narodnooslobodilačka borba

Posle fašističke okupacije Jugoslavije 1941, vratio se u rodno selo i učestvovao u pripremama za oružani ustanak na Kordunu. Stupio je u prvu partizansku grupu i postao član Komunističke partije Jugoslavije. Ubrzo je bio postavljen za komandira Prvog partizanskog odreda Perna. Potom je prešao u Štab kordunaškog partizanskog odreda, gde je bio operativni oficir. Marta 1942, bio je imenovan za komandanta Drugog kordunaškog partizanskog odreda. Od septembra je bio komandant Pete hrvatske brigade, a od novembra načelnik Štaba Prvog hrvatskog korpusa. Posle toga je bio načelnik Operativnog odeljenja Glavnog štaba Hrvatske, a od maja 1944. komandant Četvrtog hrvatskog korpusa NOVJ. Tih dana, dobio je čin general-majora NOVJ.

Učestvovao je u mnogim bitkama po Hrvatskoj, Bosni i Sloveniji. Bio je većnik Zemaljskog antifašističkog veća narodnog oslobođenja Hrvatske. Vrhovni komandant Josip Broz Tito ga je, krajem 1944, prekomandovao u Vrhovni štab NOVJ. Učestvovao je u formiranju prvog Generalštaba armije, gde je više godina vršio mnoge visoke dužnosti.

Posleratna karijera

Pri kraju rata i prvih godina posle oslobođenja, Bogdan Oreščanin je u Generalštabu JA radio na organizacionom ustrojstvu armije. Odmah posle rata, bio je biran za većnika u Saboru Hrvatske. Bio je biran i za saveznog poslanika u Ustavotvornoj Skupštini Jugoslavije. Vršio je mnoge funkcije u Jugoslaviji do 1970. godine, kada je otišao na diplomatski rad u inostranstvo:

• član Vojne komisije Centralnog komiteta KPJ 1945. godine
• član partijskog Opunomoćstva za JNA do 1968. godine
• savezni poslanik u više zasedanja Savezne skupštine Jugoslavije do 1970. godine
• predsednik Odbora za narodnu odbranu Savezne skupštine od 1968. do 1970. godine
• član Odbora za spoljnu politiku i međunarodne odnose Savezne skupštine
• član Izvršnog komiteta Jugoslovenske grupe Interparlamentarne Unije do 1970. godine

Diplomatski rad

Kao poznavalac nekoliko svetskih jezika, Bogdan je pripadao prvoj generaciji vojnih i političkih diplomata socijalističke Jugoslavije. U godinama posle prekida sa Sovjetskim Savezom, Oreščanin je kao general poslat za vojnog, vazduhoplovnog i pomorskog atašea u Ujedinjeno Kraljevstvo. To se dogodilo 1952. godine, kada je Jugoslavija polagano uspostavljala političke, vojne i ekonomske odnose sa Zapadom.

Diplomatski posao ponovo je preuzeo 1970. godine, u vreme kada je bio predsednik odbora za narodnu odbranu i član Spoljnopolitičkog odbora Savezne skupštine SFRJ. Iste godine, postao je vanredni i opunomoćeni ambasador SFR Jugoslavije u Narodnoj Republici Kini. Time je Jugoslavija ponovo uspostavila odnose sa Kinom na nivou ambasadora. Oreščanin je uspeo da ubrza proces uspostavljanja dobrih i prijateljskih odnosa Jugoslavije sa Kinom, kao i razvijanja međupartijskih odnosa.

U isto vreme, bio je vanredni i opunomoćeni ambasador Jugoslavije u Severnom Vijetnamu. To je bilo u vreme Vijetnamskog rata. Oreščanin je takođe bio i prvi vanredni i opunomoćeni ambasador Jugoslavije u Severnoj Koreji. U vreme njegovog boravka, uspostavljeni su državni i partijski odnosi između dve zemlje. Istovremeno, Oreščanin je, kao delegirani predstavnik Jugoslavije u Pekingu, održavao veze sa predstavnicima Kampućije, princom Norodomom Sihanukom i predstavnicima Crvenih Kmera u Pekingu i Kampućiji.

Njegov boravak na Dalekom istoku bio je uspešno završen 1973. godine. Iste godine, bio je postavljen za vanrednog i opunomoćenog ambasadora u Velikoj Britaniji. Posle tri godine, krajem 1976. se vratio u Jugoslaviju i postao član Saveta federacije SFRJ. Tada se posvetio teorijskoj razradi nekih tema vojne i političke prirode, od kojih je nekoliko rukopisa ostalo nedovršeno zbog njegove nagle smrti.

Umro je 26. 8. 1978. godine u Beogradu. Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.

Idejno-literarni rad i odlikovanja

Glavno životno delo Bogdana Oreščanina bio je njegov rad na koncepciji opštenarodne odbrane Jugoslavije, odnosno izrada originalne ratne doktrine, koja je proistekla iz iskustava narodnooslobodilačkog rata i revolucije. Bio je jedan od prvih protagonista u razradi Titove koncepcije jugoslovenskog rata i revolucije. Radio je i na teorijskim i praktičnim idejama o ulozi regularne armije, teritorijalnoj odbrani i naoružanom narodu u odbrambenom ratu i ostalo.

Njegovo najznačajnije delo s područja teorije jeste „Vojni aspekti borbe za svetski mir, nacionalnu nezavisnost i socijalizam“. Delo je posvećeno ideji o ograničenosti i nesvrsishodnosti uporabe vojne sile i osvajačkih ratova i misli o negaciji ratova uopšte. Značajni su i njegovi radovi:

• „O faktorima vojne sile u nekim međudržavnim oružanim sukobima iz perioda Drugog svetskog rata“
• „Izvori vojne snage u jugoslovenskoj socijalističkoj revoluciji (1941–1945)“
• „Vojni aspekti nacionalnog oslobođenja i klasne borbe mirnim sredstvima“
• „Suština i pojam vojne sile“, itd.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i 30 visokih jugoslovenskih i stranih odlikovanja među kojima su čehoslovački Orden belog lava drugog reda i poljski Grunvaldov krst drugog reda. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 23. 7. 1952. godine.

Literatura

• Vojna enciklopedija (knjiga šesta). Beograd 1973. godina.
• Narodni heroji Jugoslavije. „Partizanska knjiga“ Ljubljana, „Narodna knjiga“ Beograd, „Pobjeda“ Titograd, 1982. godina.