From Wikipedia, the free encyclopedia
Ailo (Mikkelsen) Gaup (riegádan 22. beaivvi ođđajagimánus 1979:s Romssas)[1] lea sápmelaš ja norgga freestyle motocross-vuoddji. Son lea ovttas prográmmajođiheaddjin Anne Rimmenin.[2]
| Ailo Gaup | |
|---|---|
 | |
| Riegádan | ođđajagimánu 22. beaivvi 1980:s (44) |
| Riikkavulošvuohta | |
| Bargu | |
| Ámmát | FMX-vuoddji ja TV-láidesteaddji |
| Bearaš | |
| Váhnemat | Laila Stien ja Mikkel Aslaksen Gaup |
| Lassedieđut | |
| Ruovttusiidu | http://ailogaup.com/ |
Ailo Gaup riegádii Romssas ja bajásšattai doppe, Mázes Guovdageainnu suohkanis ja Álaheajus. Ailo lea girječálli Laila Stiena bárdni. 10-jahkásažžan son vuvddii guliid ja njuhttii viesuid dinen dihte ruđa vuoi nagodii oastit alcces 80ccm motocross-sihkkela. 16-jahkásažžan fárrii son Osloi gos álggii motocross-suorgái valáštallanskuvllas Norges Toppidrettsgymnas (NTG), Bærumas.
Odne orru Ailo, dahje ”Ice man” movt su gohčodit, Kongsbergas. Doppe lea orron jagi 2000 rájes. Son álggii freestyle motocrossain guokte jagi ovdal dan, vuittii norggameašttirvuođagilvvuid, ja lea jagi 2001 rájes gilvvohallan riikkaidgaskasaš gilvvuin. Ailo vuoddjá Honda-buvttadeaddji ovddas ovttain Honda CR 250. Sus lea sierra vuodjinšillju Lampelandas Flesberg-suohkanis, gosa maid lea huksen soktagummi-basseaŋga.[3] Norggas leat dušše guokte dakkár basseaŋga, goappeš priváhta.
Ailo Gaup lea vuoitán buot norggameašttirvuođagilvvuid FMX-suorggis, ja šattai maid norggameašttirin motocross-speedcross gilvvuin 2004:s, máŋga jagi maŋŋel go lei heaitán árbevirolaš motocrossain. Son lei okta dain vuosttažin máilmmis gii válddii salto maŋošguvlui mohtorsihkkeliin jagi 2003:s, ja vuosttaš eurohpalaš vuoddji gii válddii backflipa. Son lei maid dat vuosttaš gii guhkidii gaskka dan backflipas superkickas guhkes distánssas. Jagi 2004:is ráhkadii Gaup Underflip-goansta mii lea ain dál okta dan váddáseamos goansttain FMX:s. Underflip-goansta čađahuvvo dal maid BMXas ja gávdno máŋggalágan TV-spealuin.
Gaup lea vuoitán buot norggameašttirvuođagilvvuin maid FMX:s leat lágidan, ja vuittii World Cup 2003:s ja 2004:s, ja dasalassin máilmmimeašttirvuođagilvvuid FMX:s 2004:s ja 2007:s. Máilmmimeašttirgilvvuid maŋemus oasis jagi 2007:s vujii son rabas háviin gieđas mii lei doddjon ja olggiin mii lađđasis čađat beasai. Gaup deaddelii ieš doddjon dávttiid oktii, maŋŋel go lei oalggi lađđasii bidjan sadjái go lei soktagummi-basseaŋgas roasmmohuvvan. 17. beaivvi skábmamánus 2007:s vuittii son dan nubbin maŋemus vuoru máilmmimeašttirvuođagilvvuin Mannheimas Duiskkas, ja máilmmimeašttirvuođa oktavuođas šattai ge birgetmeahttun: Ailo Gaup lei máilmmimeašttir ja vujii ja vuittii vaikko lei giehta doddjon ja son lei vel muđui roasmmohuvvan.[4] Son lea ollu ja máŋgii roasmmohuvvan: sus leat oktiibuot 35 dávtti doddjon, čielggi ja niskki komprimeren ja bániid doadján. Lea measta sorbmahuvvon go varddii maŋŋel go geahppa lei ráigánan, ja roasmmohuhtten manima ja dáđvvi. Muđui lea son dat áidna norgalaš gii goassege lea gilvvohallan X-gamegilvvuin freestyle motocrossa USA:s. Gaskkamuttus 2000-jagiin dominerii Ailo dalá máilmmi stuorámus ekstremavaláštallangilvalemiid Dew-Toura USA:s oktan Kenny Bartramain, Travis Pastrenain, Jeremy Stenbergain ja Nate Adamsain.
X-games gilvvuin roasmmohuvai Ailo go jorribiegga dohppii Aillo sihkkela dan bále go ieš lei vulosoaivvalis. Su sáddejedje čuohpaheapmái hoahpuin, ja Nike juolgelađđas- spesialisttat balle ahte son massá iežas juolggi. 8 mánu maŋŋel searvvai Gaup máilmmimeašttirvuođagilvvuide fas ja vuittii gollii 2007 čavčča.
Gaup čuohpahii iežas oalggi ođđajagimánus 2008:s, mii billistii veaháš su ovdii dan jagaš gilvvuin. Vuosttaš vuoruide FMX-máilmmimeašttirgilvvuin son ii oba searvan ge. Son vuoruhii baicca dearvvašnuvvat iežas doaluide Ailo Invitational mat ledje Bislett Stadionas 14. beaivvi geassemánus 2008:s.[5]
2009 čavčča heaittihii Gaup iežas FMX-karrieara, ja vuođuštus dasa lei ahte son ”ferte váruhit rašes goruda”.
Ailo Gaup válljejuvvui dan jagaš davvinorgalažžan ja dan jagaš davvinorgalaš valáštallannammas juovlamánus 2007:s Nordlysa lohkkin. Idrettsgallas 2008:s son vuittii rabas suorggis, ja vuittii measta dan jagaš namma-gilvvus, muhto vuoittahalai Odd-Bjørn Hjelmesetai. Dan jagaš namma-vuoiti lea dat gilvaleaddji dahje joavku maid olbmot jienastit, váldodubmengotti vuođul. Son lei maid nominerejuvvon ”dan jagaš mohtorvaláštallangilvaleaddjin”, muhto vuoittahalai. Norgga Mohtorvaláštallanjoavku (Norges Motorsportforbund) vállji 2007:s Gaupa dan jagaš mohtorvaláštallin.[6] 9. beaivvi guovvamánus 2008:is válljii Sámi valáštallanjoavku iežaset valáštallangallas Ailo Gaupa dan jagaš sámi ovdagovvan.[7]
FMX Awardas miessemánus 2008:s gilvvohalai son šaddat ”Best International FMX rider” ja ”Best European FMX rider” jagi 2007 ovddas.[8]
Go Bislett Stadionas Oslos ledje Nordic X Elements-doalut, Ailo Gaup lágidii 14. beaivvi geassemánus 2008:s sierra FMX-gilvvu: “Ailo Invitational”. Son bovii čieža FMX-vuoddji USA:s ja Eurohpás. Oassálastit ledje: Ailo Gaup, Ronnie Faisst, Kenny Bartram, Derek Burlew, Massimo Bianconcini, Gabriel Villegas, Øystein Kjørstad og Fredrik Johansson. Dáid gilvvuid vuittii Ailo ieš, vaikko lei dušše njeallje ja bealle mánu mannan go lei oalggi leamašan čuohpaheame ođđajagimánus 2008:s. Dasa lassin ledje maid Vert- ja streetskating. Diekkár valáštallandoalut eai leat goasse Norggas lágiduvvon ovdal.
Ailo Gaup lea maid neaktán.
Ibsen-jagi oktavuođas 2006:s ráhkaduvvojedje máŋga filmma Henrik Ibsena teáhterbihtáid vuođul. Dát ráidu gohčoduvvui “Ekko av Ibsen”. Ailo nevttii Ryszard “Dobbel salto”-filmmas mii lei Ibsena “Byggmester Solness” bihttá. Jagi 2008:s nevttii son norgga filmmas “Jernanger”, maid Pål Jackman rešisserii.[9]
Gaup searvvai mielde guoimmuhanprográmmii “Mesternes Mester” mii čájehuvvui NRK:s. Das son gilvvohalai logi eará valáštalliiguin suohtas dihte. Son ollii gitta finálii Finn Christian Jaggein ja Trine Haltvikain, muhto vuoittahalai sudno vuostá. Son vuittii oktiibuot vihta oasi dán ráiddus, mas ledje ovcci oasi. Doppe son maid bártidii geahppáiguin ja sáddejuvvui buohccivissui.[10]
Ailo Gaup birra álge 2008:s ráhkadit dokumentárafilmma man namma lea "Stemperidderen". Dán filbmema leat NRK, Norgga Filbmainstituhtta, Nordnorsk Filmsenter, Seastinbáŋkku NN Fonda ja Sámediggi máksán. Filmma mávssii sullii 1,2 miljovnna ruvnno ráhkadit. Rešissevra lea Trond Brede Andersen ja buvttadeaddji Mona Steffensen/Orginal Film.
Filbma čájehuvvui vuosttaš geardde 19. beaivvi ođđajagimánus Romssa Riikkaidgaskasaš Filbmafestiválas (Tromsø Internasjonale Filmfestival, TIFF 2011). NRK áigu maid sáddet TV:s dan filmma.[11]
Filmmas muitala Ailo iežas eallima birra ja movt son álggii justte mohtorsihkkeliin gilvvohallat.
Ailo Gaup lei ambassadevra daid plánejuvvon Dálve-OL-doaluide Romssas 2018:s. Dan oktavuođas son lea searvan muhtin doaluide ovddidit Romssa-2018. 2009:s lei Gaup ambassadevra ”Hvitt Bånd Norge’s” mii lei kampánja fuomášuhttit veahkaválddálašvuođa nissonolbmuid vuostá.
26. beaivvi cuoŋománus 2011:s ozai Ailo Gaup ruhtadoarjaga álggahit bivttasfitnodaga, man gohčodii Ailo FMX Mikkelsen Gaup. Sámediggi lea dorjon su 180.000 ruvnnuin. Gaup jođiha akto dán fitnodaga, man čujuhus lea Ájaheadjus.[12]
Kollekšuvnna namma lea ”Ailo” ja vuosttaš bivttassuorggi namma lea ”Under Flip Air” mii boahtá su iežas FMX-goansttas.[13] Dát biktasat lea super-sisbiktasat sihke nissoniidda ja dievdduide ja galget heivet valáštalliide. Son lea ieš tevdnet buot daid biktasiid, válljen stoffaid daidda ja geahččaladdan movt dat doibmet valáštaladettiin. Lea dušše vuosttaš kollekšuvdna mat leat super-sisbiktasat, boahtte kollekšuvdna mii gárvána čakčat 2011:s galgá leat ullus ráhkaduvvon.[14]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
