موهن جو دڙو
پاڪستان جي صوبي سنڌ ۾ قديم دور جو ماڳ / From Wikipedia, the free encyclopedia
موهن جو دڙو (Mohenjo-daro) یا موئن جو دڙو پاڪستان جي صوبي سنڌ جي ضلعي لاڙڪاڻي جي تعلقي ڏوڪريءَ ۾ واقع قديم آثارن واري جاء جو نالو آهي جيڪا يونيسڪو طرفان ھڪ عالمي ورثو قرار ڏنل آهي. 2500 قبل مسيح ۾ ٺهيل، اها قديم سنڌو ماٿري جي تهذيب جي سڀ کان وڏي آبادي هئي ۽ دنيا جي قديم ترين وڏن شهرن مان هڪ آهي، جيڪو قديم مصر، ميسوپوٽيميا، مينوئن ڪريٽ ۽ اتر چيڪو جي تهذيبن سان هم عصر هو.[1][2]
موئن جو دڙو جا آثار | |
---|---|
عالمي ورثو ٺڪاڻو | |
ملڪ | پاڪستان |
قسم | ثقافتي |
شرط ضابطا | ii, iii |
حوالو | 138 |
علائقو** | ايشيا بحر الکاهل |
مڪانيت | 27°19′45″N 68°08′20″E |
تاريخِ شموليت | |
شموليت | 1980 (4th اجلاس) |
* عالمي ورثو ماڳن جي فهرست ۾ درج نالا ** يونيسڪو جا علائقا |
گهٽ ۾ گهٽ 40,000 ماڻهن جي آبادي سان، موهن جو دڙو ڪيترن ئي صدين تائين خوشحال رهيو، پر 1700 ق.م تائين، سنڌو ماٿري جي ٻين وڏن شهرن سان گڏ، ڇڏي ويو.[3] سال 1920ع تائين ماڳ ٻيهر دريافت نه ڪيو ويو. شهر جي ماڳ تي اهم کوٽائي ڪئي وئي آهي، جنهن کي 1980ع ۾ يونيسڪو عالمي ورثو سائيٽ نامزد ڪيو ويو، ڏکڻ ايشيا ۾ پهريون ماڳ جنهن کي نامزد ڪيو ويو آهي.[4] سائٽ کي هن وقت تباهي (erosion) ۽ غير مناسب بحالي کان خطرو آهي.[5]
موئن جو دڙو انساني تاريخ جي 5 هزار سال پراڻي ثفافتي تهذيب آهي، ڏکڻ ايشيائي ملڪن پاڪستان ۽ هندوستان جي سنڌو ماٿريءَ جي هن تهذيب کي شهري رٿا بندي وارو شهر پڻ ڪوٺيو ويندو آهي، جنهن ۾ آب ۽ نيڪاسي جو جديد نظام رائج هو. مهين جو دڙو جي تهذيب مصر ۽ ميسوپوٽيما جي تهذيبن جي هم عصر تهذيب هئڻ جو اعزاز رکي ٿي، جڏهن ته مهين جي دڙي تي گهٽ تحقيق ٿيڻ ڪري کيس مصر جي تهذيب بعد ٻئي نمبر تي وڏي تهذيب ڪوٺيو ويندو آهي.