اوديسا

اوديسا (انگريزي: Odessa يا Odesa، روسي: Оде́сса [ɐˈdʲesə]، يوڪريني: Оде́са، ( ٻُڌو)) يوڪرين جو آباديءَ جي لحاظ کان ٽيون وڏو شھر ۽ سامونڊي بندرگاھ آھي. ھي شھر يوڪرين جي ڏکڻ اولھ ۾ ڪاري سمنڊ (بحر اسود) جي اتر اولھ واري ساحل تي آباد آھي. ھي شھر اوديسا اوبلاسٽ (صوبي) ۽ اوديسا رائئون (ضلعي) جي گاديءَ جو ھنڌ آھي. ھن شھر کي ڪاري سمنڊ جو موتي (Pearl of Black Sea)، ڀوڳ چرچن جي گاديءَ جو ھنڌ (The Humor Capital) ۽ ڏاکڻيون تدمر (Southern Palmyra) سڏيو وڃي ٿو^[1]. جڏھن يوڪرين سوويت يونين جو حصو ھو تڏھن ھن شھر کي ”ڏاکڻيون گاديءَ جو ھنڌ“ پڻ ڪوٺيو ويندو ھو. 2021ع جي انگن اکرن مطابق ھن شھر جي آبادي 1,015,826 آھي^[2]. ھن شھر جا رھواسي يوڪريني ۽ روسي ٻوليون ڳالھائين ٿا.

اوديسا Одеса
شھر
گھڙيال جي ڪانٽن جي ابتي رخ ۾: شھر ۾ لڳل ھڪ مجسمو، لائيٽ ھائوس، سٽي گارڊن، ٿيٽر، de Richelieu اسڪوائر
جھنڊو قومي نشان برانڊ مارڪ
اوديسا Show map of Odessa Oblast اوديسا Show map of Ukraine اوديسا صوبي ۾ بيھڪ
جاگرافي بيهڪ: 46°29′8.6″N 30°44′36.4″E
ملڪ	يوڪرين
اوبلاسٽ (صوبو)	اوديسا
رائئون (ضلعو)	اوديسا
بندرگاھ قائم ٿيو	2 سيپٽمبر 1794ع
پکيڙ
• ڪل	162.42 ڪ.م2 (62.71 ميل2)
بلندي	40 ميل (130 ft)
بلند ترین  پیمائش	65 ميل (213 ft)
گھٽ ترین  پیمائش	−4.2 ميل (−13.8 ft)
آبادي (2021)
• ڪل	1,015,826
1Metropolitan area population as of 2001

ھن شھر ۾ بين الاقوامي ھوائي اڏو، اوپيرا ھائوس، ڪيترائي ٿيٽر، مارڪيٽون ۽ يونيورسٽيون موجود آھن.

روس جي زار بادشاھت جو حصو بنجڻ کان گھڻو پھريائين ھتي ھڪ پراڻي يوناني وسندي قائم ھئي. 1440ع ۾ ڪرائيميا جي خان حاجى ڪراي ( Hacı I Giray) ھتي تاتاري وسندي قائم ڪئي^[3]. ان بعد ھي علائقو لٿئانيا جي گرانڊ ڊچي رياست جو حصو بنيو. 1529ع کان 1792ع تائين ھي علائقو عثماني سلطنت جو حصو رھيو. 1794ع ۾ روس جي راڻي ڪيٿرين موجودھ اوديسا شھر جو بنياد رکيو. سوويت يونين واري دور ۾ ھي سوويت يونين جو ھڪ اھم بندرگاھ ۽ فوجي اڏو رھيو.

اوڻويھين صديءَ ۾ ھي ماسڪو، سينٽ پيٽرسبرگ ۽ وارسا کان پوءِ روس جو چوٿون وڏو شھر ھو^[4]. ھي شھر پنھنجي شاندار عمارتن ۽ تعميراتي فن ۾ ملڪان ملڪ مشھور آھي^[5]. ھن شھر ۾ ٻہ بندرگاھ آھن: اوديسا جو بندرگاھ ۽ يوزني بندرگاھ (Port Yuzhne). يوزني بندرگاھ تيل جو ٽرمينل آھي. ان کان علاوھ شھر جي ڏکڻ اولھ ۾ چرنومورسڪ (Chornomorsk) بندرگاھ بہ اوديسا صوبي جو ھڪ اھم بندرگاھ آھي. ھنن ٽن بندرگاھن سبب ھي شھر ھڪ وڏو واپاري مرڪز آھي. ھن شھر جون ڪيميائي ۽ تيل جون صنعتون يورپ ۽ روس جي پائپ لائينن سان ڳنڍيل آھن. 2022ع ۾ روس جي يوڪرين تي چڙھائيءَ کان اڳ ھي شھر سياحت جو وڏو مرڪز ھو.

حوالا

1. "Who's Behind A String Of Bombings In Ukraine's Black Sea 'Pearl'?" (en ۾). NPR.org. https://www.npr.org/sections/parallels/2015/07/01/418905297/whos-behind-a-string-of-bombings-in-ukraines-black-sea-pearl.
2. آرڪائيو ڪاپي (PDF), وقت 2022-04-06 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل, حاصل ڪيل 2022-03-23
3. Pultar, Gönül (2014-04-14) (en ۾). Imagined Identities: Identity Formation in the Age of Globalization. Syracuse University Press. ISBN 978-0-8156-3342-6. https://books.google.com/books?id=KhiQAwAAQBAJ&pg=PA355#v=onepage&q&f=false.
4. Harvard Ukranian Studies, Vol.1, No. 1, March 1977
5. آرڪائيو ڪاپي, وقت 2012-03-06 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل, حاصل ڪيل 2022-03-23