Lituània

Sa Lituània (in lituanu: Lietuva; [lʲɪɛtʊˈvɐ]), ufitzialmente Repùblica de Lituània (in lituanu: Lietuvos Respublika; [lʲɪɛtʊˈvoːs rʲɛsˈpʊblʲɪkɐ]), est un'istadu membru de s'Unione Europea, chi pigat làcana a norte cun sa Letònia, a estu cun sa Bielorùssia, a sud cun sa Polònia e a sud-ovest cun s'exclave russa de s'Oblast' de Kaliningrad, mentras a ovest si ghetat a su mare Bàlticu. Tenet una superfìtzie de 65.200 km² e unos 2.793.397 bividores. Faghet parte de s'àrea geopolìtica de is Paisos Bàlticos, de is cales est s'istadu prus meridionale e su prus populosu.

Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu

Sa bandera de Lituània

Populada pro sèculos de tribùs numerosas, sa Lituània fiat unificada in su de 13 sèculos dae Mindaugas, costituende in antis unu Regnu e a pustis unu Ducadu. Ùrtima natzione europea a abbandonare su paganèsimu, intre su de 14 e su de 15 sèculos at tentu una ispaniadura territoriale lestra, fintzas si fàghere sa natzione prus istèrrida de Europa, su cale controllu ammuntaiat fintzas s'odierna Bielorùssia e is regiones otzidentales de s'Ucràina. In su 1569 su Granducadu de Lituània aiat formadu una cunfederatzione cun su Regnu de Polònia chi dd'istaiat a costadu e paris a custu ùrtimu at padèssidu, in sa segunda metade de su de 18 sèculos, ispartziduras territoriales vàrias, fintzas a s'annessione a s'Impèriu Russu in su 1795.

Torrada indipendente in su 1918, sa Lituània, paris a Letònia e Estònia, fiat ocupada e annessionada a s'Unione Soviètica in su 1940, in base a cantu prevìdidu dae su Patu Molotov-Ribbentrop, che RSS Lituània. A pustis de s'ocupatzione tedesca, signada dae sa persighida de is giudeos e de vàrios boghdòrgios, in su 1944 fiant torrados is tropas sovièticas, contra de is cales aiat operadu pro unos deghe annos una resistèntzia armada. In su 1990 est istadu sa prima intre is repùblicas sovièticas a decrarare indipendèntzia.

Sa Lituània est un'istadu membru de s'ONU, de sa NATO, de su Cussìgiu de Europa, de s'OCSE. Su 1º ghennàrgiu 2015 at adotadu s'euro, rempasende a su litas. Est una repùblica semipresidentziale.