Telegrafia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Il term telegrafia (dal grec vegl τῆλε tēle ‹lontan› e γράφειν gráphein ‹engravar, scriver›) designescha la transmissiun da messadis codads sur ina distanza geografica senza muventar objects tranter emettur e receptur. Cuntrari a la radiofonia ed a la telefonia na vegni betg discurrì tar la telegrafia, mabain spedì ils segns en furma codada. Ils origins da la telegrafia èn da chattar en l’antica. Las singulas parts dal text (bustabs, cifras, segns d’interpuncziun) vegnan transmessas sco singuls segns. In messadi che vegn dà vinavant en questa moda sa numna depescha telegrafica e dapi il 1852 er telegram.
Igl existan diversas furmas da la telegrafia. La pli veglia è la varianta optica; quella cumpara en furma da telegrafs da fieu, da champagna, da viafier, da chasas e da bastiments. Er tar la proxima generaziun da la telegrafia, numnadamain quella electrica u electromagnetica, vegnivan ils codes anc generads ed evaluads a moda manuala. Quai succediva qua però gia en furma da segns da Morse (perquai er telegrafia da Morse). E silsuenter han il telegraf a lantschetta e pli tard il telescriptur codà ils bustabs a moda automatica.
Cun il svilup tecnic dals instruments en diever èn er creschidas las distanzas sur las qualas sa laschavan transmetter messadis a moda telegrafica. Pass decisivs han surtut furmà l’invenziun dal cabel sutmarin (ch’ha pussibilità ina rait intercontinentala da la telegrafia a cabel) e la telegrafia radiofonica (telegrafia senza cabel) vers la fin dal 19avel tschientaner. Il pli tard l’onn 2000 è però ì a fin il diever da la tecnica da telegrafia en quasi tut ils secturs, pia tant en applicaziuns commerzialas sco er en sia muntada per il traffic. En moda reducida è la telegrafia per part sa mantegnida sco med da transmissiun militar u er entaifer la scena dals radiofonists-amaturs.