From Wikipedia, the free encyclopedia
Fiebre amarilla, riqsisqa vomito negro utaq plaga americana,[1] kaqhina huk unquy ñawch’i viral.[2] Sintomakuna kay ruphay, chulli unquy, mana yariqha, ñat’ikuna, musculo nanay wasapi chaymanta umapi kanku.[2] Sintomakuna phisqa punchaw allichanku.[2] Wakin runakuna huk punchaw allichayninmanta, ruphayta kutichin, wiksa nanay tiyan chaymanta k’iwicha waqlli qallarin chanta kay q’illu qara ruwan.[2] Sichus kayta rikusqan, achka yawar waqlliluna chaymanta rurun pantaykuna hatunyachisqanku.[2]
Kay unquy fiebre amarilla virusrayku hapisqan chaymanta kay china mosquitowach’iywan.[2] Runakunaman waqllichin, wak primate, chaymanta achka wak mosquitokuna.[2] Llaqtakunapi, hukñiqi qhapaq mosquitokuna Aedes aegypti especiekuna kay unquyta ch’iqichin.[2] Kay virus huk RNA virus kay Flavivirus generowan.[3] Kay unquy sasa wak kikin unquy kan, ñawpaq sintomakunawan.[2] Yuyachiypaq kay unquyta, yawar muestrata polimerasa reacción en cadena kaqwan munan.[4]
Huk allin chaymanta harkasqa vacuna fiebre amarillawan chaymanta wakin suyukuna vacuna viajerokunapaq munan.[2] Wak ruwanakuna t’ituypaq unquyta huchuyachiy achka transmisor mosquitokunata yapan.[2] Llaqtakunapi maypi fiebre amarilla unquy kikin chaymanta vacuna mana kikinlla, ñawpaq hapinakuna unquqkunamanta chaymanta inmunización llapa runakunapi qhapaq t’ituypaq unquyta.[2] Sichus unqusqan, uhquypa allichaynin sintomakunawan kan chanta mana akllasqa tukukusqakuna viruspaq kankuchu.[2] Kay runakunapaq unquywan wañuyta atikun sichus mana hapinakuna tiyankuchu.[2]
Fiebre amarilla unquy 200.000 infecciones chaymanta 30.000 wañuykuna sapa watapi ruwan,[2] 90% kay wañuymanta África kaqpi kanku.[4] Iskay huñu runakunamanta kawsanku kitikunapi maypi kay unquyta kikin kan.[2] Kikin tropical kitikunapi Sud América kaqpi África kaqpi, ichaqa mana Asia kaqpi.[5][2] 1980 kaqmanta, achka yupaykuna unquykunamanta fiebre amarillamanta hatunyachinku.[6][2] Kayta iñisqan pisi runakuna immune kanku, aswan runakuna llaqtakunapi, runakuna llaqtakunapi kawsachkanku, runakuna sapa kuti kuyuchkanku chaymanta tikrasqa clima.[2] Kay unquy África kaqpi paqarisqan, maypi kay unquy Sud América kay trata de esclavos kay siglo 17qi ch’iqichin.[1] Chantapas kay siglo 17qi kaqmanta, achka brotekuna unquymanta Ámerica, África, chaymanta Europa hap’isqan.[1] Kay 18qi siclota chaymanta 19qi siglota, fiebre amarilla aswan maqllu unquyta infecciosa unquy rikusqa kasqan.[1] Kay fiebre amarilla virus hukñiqi virus ukhunpi tarisqan.[3]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.