DNK

Thiyuksiripusa Nuklumanta P'uchqu icha Deoksiribosa Nuklumanta K'arkuq icha Diyuksiriwusa nuklumanta p'uchquqa (/dɛʊksiɾibʊsa nuklumanta k'arkɔχ/) (DNK) iskay polynuklustidi waskarniyuq molekulam, kaypas iskayninpura qiwirin iskay elisi paqarichinanpaq; hinaqsi genmanta pusachinata apaspa lliw riqsisqa kawsaqkunata, biruskunatapas puqunanpaq, purinanpaq, wiñananpaq, mirachinanpaqmi. DNKqa Ribosa Nuklusmanta K'arkuqwan (RNK) iskaynin nuklusmanta k'arkuqmi kanku. Kaykunawan: proteyna, wiraku, sasachasqa karboyidratoswanpas (polisakarido). Kawsaqkuna kawsananpaqmi, nuklusmanta k'arkuqqa tawa layamanta huknin allin risisqa makromolekulam

DNApa rakinakuynin iskay elisiqa. Kay rakinakuypi iñukukunaqa sapa nipapaq llimpichasqam, chaynataqsi, uranpi pitu baseqa chuyaychasqa rakinakuyninta riqsichisqam.

Kaqninkuna

Chemical structure of DNA;

DNK sayt'u polimerum kikinchasqa unitatmanta hamun nuklustidi sutiyuq. Sapa kaykuna qiquyuq sapa qillqananwan: A, т, с, icha G kanman. DNKpa rakinakuqninqa sayt'unpi kuyuykachaqmi, imaynapas rikch'ahinaa qiwinta atinman.^[1] Lliw kawsaqpi, iskay waskaryuqmi elisemanta rurasqam, paykunapura yakutiqsi t'inkiwan k'asqasqam. Waskarqa iskaynin kikin aksispi qiwirisqam kanku, hinallataq kikin 34 angstrom (3.4nm) tonuyuqmipas kanku. Iskayninpa radyunqa 10 Å (1.0 nm)-mi.^[2] Wakin hamut'asqapaq, waknin solusyonpi tupuspaqa DNRqa 22–26 Å (2.2–2.6 nm) tupun, hinaqsi huk nuklutidi unitasqa 3.3 Å (0.33 nm) sayt'uyuqmi tupun.^[3] . Sapanchasqa nuklutidi huch'uyllam kaptin, DNR polimer ancha hatunraq kanman; chaywan pachak hunu nuklutidiyuqmi kanman, kromoson 1 hina. Kromoson1 runapa aswan hatun kromosonmi, 220 hunu pitu basiyuqmi, sayt'uchasqataq 85mm tupusqa kanman,

DNA hatun huch'uy groove.

Puykukuna

1. "Structural diversity of supercoiled DNA". Nature Communications 6: 8440. October 2015. Error: Bad DOI specified. ISSN 2041-1723. PMID 26455586. Bibcode 2015NatCo...6.8440I.
2. "Molecular structure of nucleic acids; a structure for deoxyribose nucleic acid". Nature 171: 737–38. April 1953. Error: Bad DOI specified. ISSN 0028-0836. PMID 13054692. Bibcode 1953Natur.171..737W.
3. "The dimensions of DNA in solution". Journal of Molecular Biology 152: 153–61. October 1981. Error: Bad DOI specified. ISSN 0022-2836. PMID 7338906.