From Wikipedia, the free encyclopedia
تلمود ( عبراني תַּלְמוּד) یوه عبراني کلمه ده چې ریښه یې למד ( למד ) ده. لمذ په عبراني کې ورته مانا لري لکه په عربي کې يې چې لمذ لري، چې د لوستلو په مانا دی. [1] له دې څخه د تلمیذ ماناد هم راوځي چې د زده کوونکي په مانا دی. تالمود د یهودیت د قوانینو ټولګه ده، کوم چې د یهودانو په ژوند کې مقدس حیثیت لري او د یهودي قانون دویمه سرچینه ګڼل کیږي. تلمود دوه برخې لري:
تانبه | ویشنیزه |
يهودان · يهوديت · ډلې |
---|
اورتودوکس · محافظه کار · اصلاحات |
Haredi · Hasidic · Modern Orthodox |
Reconstructionist · Renewal · Rabbinic |
Karaite · Samaritanism |
يهودي فلسفه |
Principles of faith · Minyan · Kabbalah |
Noahide laws · God · Eschatology · Messiah |
Chosenness · Holocaust · Halakha · Kashrut |
Modesty · Tzedakah · Ethics · Mussar |
مذهبي متنونه |
Torah · Tanakh · Talmud · Midrash · Tosefta |
Rabbinic works · Kuzari · Mishneh Torah |
Tur · Shulchan Aruch · Mishnah Berurah |
Ḥumash · Siddur · Piyutim · Zohar · Tanya |
سپیڅلي ښارونه |
بیت المقدس · Safed · هبرون · تبریه |
نامتو څیرې |
Abraham · Isaac · Jacob/Israel · Sarah |
Rebecca · Rachel · Leah · David |
Moses · Deborah · Ruth · Solomon · Shammai |
Ovadia Yosef · Elijah · Hillel · Judah the Prince |
Rashi · Rif · Tosafists · Maimonides |
Gersonides · Yosef Karo · Baal Shem Tov |
د یهودانو د ژونه کړی |
Brit · Bar/Bat Mitzvah · Shidduch · Marriage |
Niddah · Naming · Pidyon HaBen · Bereavement |
مذهبي کړنلارې |
Rabbi · Rebbe · Hazzan |
Kohen/Priest · Mashgiach · Gabbai · Maggid |
Mohel · Beth din · Rosh yeshiva |
مذهبي جوړښتونه |
Synagogue · Mikvah · Holy Temple / Tabernacle |
مذهبي لیکنې |
Tallit · Tefillin · Kipa · Sefer Torah |
Tzitzit · Mezuzah · Menorah · Shofar |
4 Species · Kittel · Gartel · Yad |
د یهودانو لمونځونه |
Jewish services · Shema · Amidah · Aleinu |
Kol Nidre · Kaddish · Hallel · Ma Tovu · Havdalah |
یهودیت او نور ادیان |
Christianity · Islam · "Judeo-Christian" · Others |
Abrahamic faiths · Judeo-Paganism · Pluralism |
اړونده سرلیکونه |
Antisemitism · Criticism of Judaism |
Philo-Semitism · Yeshiva · Zionism |
میشني او جمارا هم د یو بل سره د تبادلې وړ کارول کیږي. په یهودي ادبیاتو کې یو بل کتاب دی چې مشنا ته ورته دی، د بیریشا په نوم یادیږي. دا د تانیمیم ( عبراني عهدنامې) لخوا د میشیني له ترمیم وروسته کوډ شوی و.
تلمود په حقیقت کې د تورات یوه برخه لري، مګر ډیری یې د مذهبي مشرانو د افکارو، د هغوی د بحثونو او د دوی د بحثونو لنډیز دی چې څنګه اداره کول، د ټولنې کنټرول، مذهبي دودونه، او د کورنیو او کورنیو ترمنځ اړیکو، اقتصاد. ښوونه او روزنه، د کرنې طریقې او نور ټول مسایل، دا د بحثونو، څیړنو، نظرونو او لارښوونو مجموعه ده چې نه یوازې د یوې دورې بلکې د ټولو وختونو، طب، ستورپوهنه، جادو، جنس، طنز او نورو ټولو په اړه معلومات شامل دي. د ژوند نورې برخې. دا کتاب د زرګونو کلونو په اوږدو کې لیکل شوي ډیری ټوکونه لري. د تلمود معنی مطالعه یا ښوونه ده او دا د یهودانو مذهب دی. دا په 36 جلدونو کې شتون لري او یو ملیون اته سوه زره کلمې لري.
یهودي " رابیانو " په تیرو کلونو کې د تورات په اړه مختلف ډوله تفسیرونه او تفسیرونه لیکلي دي. ربیع یوخص دا ټول شرحونه او تفسیرونه په 1500 میلادي کال کې راټول کړل او ځینې نور کتابونه یې اضافه کړل چې په 230 او 500 میلادي کال کې لیکل شوي. دا ټولګه د "تلمود" په نوم یادیږي چې معنی یې د یهودانو تعلیم دی. دا کتاب د یهودانو لپاره ډیر سپیڅلی دی او د تورات او زاړه عہد نامې سره برابر دی. (بلکې د تورات په پرتله خورا مهم دی، لکه څنګه چې ګراف وویل: پوه شئ چې د ربیانو خبرې د پیغمبرانو په پرتله خورا ګران دي).
د یهودي عالمانو په وینا، الله تعالی موسی علیه السلام ته په سینا کې دوه شریعتونه نازل کړل:
او دا لفظي شريعت اصلي شريعت دی، چې د الله تعالی د ارادې او ليکلي شريعت رښتينی تعبير دی، يعني تورات .
په دې توګه دوه ګونی قانون په یهودانو کې پیل شو او تر څلویښتو پیړیو پورې دا پټ قانون په شفاهي ډول انتقال شو او یهودي ربیانو د تورات د شفاهي او پټ قانون تر نامه لاندې په خپلسري ډول تفسیر کولو ته دوام ورکړ. یهودي خلک په ځینو عقیدو موافق نه وو ځکه چې زباني قانون نه و لیکل شوی. هر یهودي ربي خپل تفسیر درلود، کوم چې د هغه کورنۍ او پیروانو باور درلود.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.