From Wikipedia, the free encyclopedia
صفی الدین اردبیلی | |
|---|---|
.jpg) صفی الدین اردبیلی اپنے شاگرداں توں گھرا ہويا سی، جداں کہ 16ويں صدی دے صفویت الصفا دے صفوی نسخے وچ دکھایا گیا اے۔ | |
| لقب | مرشد |
| ذاتی | |
| پیدائش | 1252/3 اردبیل، منگول سلطنت |
| وفات | ستمبر ۱۲, ۱,۳۳۴ (عمر Error: Need valid year, month, day سال) اردبیل، الخاناتی |
| مذہب | اسلام, سنی (شافعی)[1] |
| شریک حیات | بی بی فاطمہ |
| والدین |
|
| مرتبہ | |
| پیشرو | زاہد گیلانی |
| جانشین | صدرالدین موسیٰ (پُتر) |
صفی الدین اردبیلی (فارسی: شیخ صفیالدین اردبیلی صافی الدین اسحاق اردبیلی؛ ۱۲۵۲/۳ – ۱۳۳۴) اک شاعر، صوفی، استاد تے صوفی استاد سن ۔ اوہ صوفی آقا زاہد گیلانی دے داماد تے روحانی وارث سن، جنہاں دے حکم اُتے انہاں نے صفویہ دی اصلاح دی تے اس دا ناں بدل کے صفویہ رکھیا، جس دی قیادت انہاں نے ۱۳۰۱ توں ۱۳۳۴ تک کيتی۔
صفی صفوی خاندان دا نامی اجداد سی جس نے ۱۵۰۱ توں ۱۷۳۶ تک ایران اُتے حکومت کيتی۔
صفی ۱۲۵۲/۳ وچ اردبیل دے قصبے وچ پیدا ہويا، جو آذربائیجان وچ واقع اے - ایہ علاقہ جو ایران دے شمال مغربی حصے نال ملدا اے [2] [3] - تب منگول حکومت دے تحت سی۔ [4] ایہ قصبہ — اس عرصے دے دوران اک تجارتی مرکز — بحیرہ کیسپین دے نیڑے اک پہاڑی علاقے وچ واقع سی۔ [3] صفی دے والد دا ناں امین الدین جبرائیل سی جداں کہ انہاں دی والدہ دا ناں دولدی سی۔ [5] ایہ خاندان کرد نژاد سی، [6] [7] [8][9][10] تے فارسی نوں اپنی بنیادی بولی دے طور اُتے بولدے سن ۔ [3] صفی دے والد دی زندگی غیر واضح اے۔ ابن بازز، جس دی رپورٹ تحریف شدہ اے، کہندی اے کہ امین الدین جبرائیل دا انتقال اودوں ہويا جدوں صفی چھ سال دے سن، جداں کہ حیاتی تبریزی دا بیان اے کہ اوہ ۱۲۱۶ وچ پیدا ہوئے تے ۱۲۸۷ وچ فوت ہوئے[11]۔
تریخ نگاری دے مطابق، صفی اپنی پیدائش دے بعد توں ہی شہرت دے پابند سن ۔ بچپن وچ ، اسنوں دین دی تعلیم دتی گئی، تے فرشتےآں دے نظارے دیکھے تے ابدال تے اوتاد توں ملے۔ جدوں اوہ جوانی نوں پہنچیا تاں اسنوں کوئی ایسا مرشد (روحانی رہنما) نہ ملیا جو اسنوں راضی کرے تے اس طرح ۲۰ سال دی عمر وچ ۱۲۷۱/۲ وچ شیراز روانہ ہو گئے۔ [12] اوتھے اس نے شیخ نجیب الدین بزغوش نال ملاقات کرنی سی لیکن صفی دے انہاں تک پہنچنے توں پہلے ہی انہاں دا انتقال ہوگیا۔ اس دے بعد اس نے کیسپین دے علاقے وچ اپنی تلاش جاری رکھی، جتھے اس دی ملاقات ۱۲۷۶/۷ وچ ہلیا کرین دے پنڈ وچ زاہد گیلانی نال ہوئی۔ اوتھے اوہ مؤخر الذکر دا شاگرد بن گیا، تے اس دے نال قریبی تعلقات دا لطف اٹھایا؛ صفی دی شادی زاہد دی دھی بی بی فاطمہ نال ہوئی سی جدوں کہ زاہد دے بیٹے حاجی شمس الدین محمد دی شادی صفی دی دھی نال ہوئی سی۔ [12] صفی تے بی بی فاطمہ دے تن بیٹے سن ۔ محی الدین، صدرالدین موسیٰ (جو بعد وچ انہاں دا جانشین ہويا) تے ابو سعید۔ صفی نوں زاہد دی طرف توں زاہدیہ دے اگلے درجے دا مقرر کيتا گیا سی، جس دی بعد دی موت دے بعد اوہ ۱۳۰۱ وچ کامیاب ہويا۔ زاہدیہ دے لئی صفی دی جانشینی نوں زاہدی دے خاندان تے بعد دے کچھ پیروکاراں دی طرف نال دشمنی دا سامنا کرنا پيا۔ [12] صفی نے اس حکم نوں صفویہ دا ناں دتا، تے اس وچ اصلاحات دا نفاذ شروع کیتا، اسنوں مقامی صوفی حکم توں اک مذہبی تحریک وچ تبدیل کر دتا، جس نے ایران، شام، ایشیا مائنر، تے ایتھے تک کہ سری لنکا تک پروپیگنڈا پھیلایا۔ .[12] اس نے کافی حد تک سیاسی اثر و رسوخ جمع کیتا، تے اپنے بیٹے صدر الدین موسیٰ نوں اپنا وارث مقرر کیتا، جس توں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ اوہ اپنے خاندان نوں اقتدار وچ رکھنے دے لئی پرعزم سی۔ [12] صفی دا انتقال ۱۲ ستمبر ۱۳۳۴ نوں ہويا جتھے انہاں نوں دفن کيتا گیا۔ [12]
صفی الدین کرد نژاد سن ۔ منورسکی دے مطابق، شیخ صفی الدین دے آباؤ اجداد فیروز شاہ زرین کولہ اک امیر آدمی سن، گیلان وچ رہندے سن تے فیر کرد بادشاہاں نے اسنوں اردبیل تے اس دا انحصار دتا۔ ولادیمیر منورسکی نے شیخ صفی الدین دے انہاں دعوواں دی طرف اشارہ کيتا اے جو انہاں دی اصلیت علی ابن ابو طالب توں منسوب کردے نيں، لیکن اس دے بارے وچ بے یقینی دا اظہار کردے نيں۔ [13]
صفوۃ الصفا دے قدیم ترین نسخے دے ذریعہ صفوی خاندان دا مردانہ نسب ایہ اے: "(شیخ) صفی الدین ابوالفتح اسحاق ولد الشیخ امین الدین جبریل ولد صالح قطب۔ الدین ابوبکر ولد صلاح الدین راشد ولد محمد الحافظ الکلام اللہ ولد جواد ولد پیروز الکردتی السنجانی (پیروز شاہ زرین کولاہ کرد آف سنجان)" [14] شیخ صفی الدین دے سسر شیخ زاہد گیلانی دے نسب نال ملدا جلدا اے، جنہاں دا تعلق وی خراسان دے سنجان توں سی۔
صفی الدین نوں شیخ زاہد گیلانی دے صوفی حکم، "زاہدیہ" نوں وراثت وچ ملیا جسنوں بعد وچ انہاں نے اپنی "صفویہ" وچ تبدیل کيتا۔ زاہد گیلانی نے اپنی دھی بی بی فاطمہ دا نکاح وی اپنے پسندیدہ شاگرد توں کيتا۔ صفی الدین نے بدلے وچ ، زاہد گیلانی دے دوسرے پیدا ہوݨ والے بیٹے نوں پچھلی شادی توں اک دھی دتی۔ اگلے ۱۷۰ سالاں وچ ، صفویہ آرڈر نے سیاسی تے فوجی طاقت حاصل کيتی، آخر کار صفوی خاندان دی نیہہ اُتے منتج ہويا جس نے عظیم تر ایران دے کچھ حصےآں اُتے کنٹرول قائم کيتا تے خطے دی ایرانی شناخت نوں دوبارہ قائم کيتا۔ [15] [lower-alpha 1] اس طرح ساسانی سلطنت دے بعد پہلا مقامی خاندان بن گیا جس نے اک قومی ریاست قائم کيتی جسنوں سرکاری طور اُتے ایران کہیا جاندا اے۔۔ [17]
صفی الدین نے پرانی تاندی دی ایرانی بولی وچ نظماں لکھایاں نيں۔ [18] اوہ فیروز شاہ زرین کولہ دی ستويں نسل دا سی جو اک مقامی ایرانی معزز سی۔ [19]
صفی الدین دی شاعری دے صرف چند اشعار، جنہاں نوں دوبیتس کہیا جاندا اے، باقی رہ گئے نيں۔ پرانے تاندی تے فارسی وچ لکھے گئے انہاں دی اج لسانی اہمیت اے۔ [20]
صفی الدین اردبیلی Safavid dynasty | ||
| New title | {{{title}}} | جانشین {{{after}}} |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
