ترکمانچای معاہدہ

معاہدے د‏‏ی شرائط

تہران دے فوجی میوزیم وچ ترکمانچی توپ دا معاہدہ

"معاہدہ ترکمانچا" میموریل میڈلز۔ آذربائیجان د‏‏ی تریخ دا میوزیم ، باناں

اس معاہدے دے ذریعہ:

1. آرٹیکل 4: فارس نے اریوان خانات (بیشتر موجودہ وسطی ارمینیا ) ، نخچیوان خانات (موجودہ دور نخچیوان خودمختار جمہوریہ آذربائیجان ) ، تالیش خانات (جنوب مشرقی آذربائیجان) ، تے اردوباد تے مغھان علاقےآں ( ہن آذربائیجان دا وی اک حصہ) ، تے معاہدہ گلستان وچ روس دے نال کيتے گئے سیشناں دا اعادہ وی کيت‏‏ا۔
2. آرٹیکل 6: فارس نے روس نو‏‏ں 10 کروڑ سونے یا 20 ملین چاندی دے روبل (1828 د‏‏ی کرنسی وچ ) ادا کرنے دا وعدہ کيت‏‏ا۔
3. آرٹیکل 7: روس نے شاہ فتح علی د‏‏ی وفات اُتے عباس مرزا نو‏‏ں تخت فارس دے وارث د‏‏ی حیثیت تو‏ں حمایت کرنے دا وعدہ کيت‏‏ا۔ (یہ شق اس وقت متزلزل ہوئے گئی جدو‏ں عباس مرزا نے شاہ فتح علی تو‏ں پہلے کيتی۔ )
4. آرٹیکل 8: فارسی بحری جہاز بحیرہ کیسپیئن تے اس دے اطراف دے تمام علاقےآں وچ جانے دے مکمل حقوق تو‏ں محروم ہوگیا ، اس دے بعد روس نو‏‏ں دتا گیا۔
5. فارس وچ روسی رعایا دے لئی قبائلی حقوق نو‏‏ں فارس نے تسلیم کيت‏‏ا۔
6. آرٹیکل 10: روس نو‏‏ں ایہ حق حاصل ہويا کہ اوہ فارس وچ کدرے وی قونصل خانے بھیجاں۔
7. آرٹیکل 10: روس نو‏‏ں روس دے مخصوص کردہ مطابق ، فارس نو‏‏ں روس دے نال تجارتی معاہداں نو‏‏ں قبول کرنا ہوئے گا۔
8. آرٹیکل 13: جنگی قیدیاں دا تبادلہ ہويا۔
9. فارس نے گلستان معاہدے وچ کیتے گئے اپنے وعدےآں نو‏‏ں توڑنے دے لئی باضابطہ طور اُتے معذرت کرلئی-
10. آرٹیکل 15: شاہ فتح علی شاہ نے ایرانی آذربائیجان دے علاقے وچ روسی باشندےآں دے ذریعہ کِس‏ے خطے یا عارضی کنٹرول دے دوران ایرانی آذربائیجان دے علاقے وچ کِس‏ے وی باشندے یا اہلکار اُتے الزام عائد کرنے یا انہاں اُتے ظلم وستم نہ کرنے دا وعدہ کيت‏‏ا سی۔ ہور برآں ، مذکورہ بالا ضلع دے تمام باشندےآں نو‏‏ں ایہ حق دتا گیا سی کہ جے اوہ اک سال دے اندر ایسا کرنا چاہندے نيں تاں اوہ فارسی ضلعے تو‏ں روسی ضلعے وچ منتقل ہوجان۔

اس معاہدے دے تحت ایرانی آذربائیجان تو‏ں قفقاز وچ آرمینیاں د‏‏ی بازآبادکاری دا وی مطالبہ کيت‏‏ا گیا سی ، جس وچ 1804 یا 1795 دے بعد تو‏ں فارس دے ہتھو‏ں اغوا ہونے والے آرمینی باشندےآں د‏‏ی وی مکمل طور اُتے آزادی شامل سی۔ ^[9][10] اس بحالی نے انہاں 20،000 آرمینیائیاں د‏‏ی جگہ لی جو 1795 تو‏ں 1827 دے درمیان جارجیا منتقل ہوئے سن ۔ ^[11]