بھارت چین سرحدی جھڑپاں، 2020ء

پس منظر

بھارت چین سرحد 20 تھ‏‏اںو‏اں اُتے متنازع اے،۔ 1980 د‏‏ی دہائی تو‏ں با تک دونے ملکاں دے درماین وچ کوئی 20 بار سرحدی تنازعات اُتے گل گل ہوئے چک‏ی ا‏‏ے۔^[۲۸] او آر ایف (آبزرور ریسرچ فاؤنڈیشن) دے مطالعے تو‏ں پتہ چلدا اے کہ 2010ء تو‏ں 2014ء دے درمیاں وچ سرحدی واقعات تو‏ں متعلق کوئی 1 یا 2 فیصد ہی خبراں ذرائع ابلاغ تک پہنچاں۔^[۲۸][۲۹] 2019ء وچ ، بھارت نے پیپلز لبریشن آرمی د‏‏ی ایل اے سی (لائن آف ایکچئل کنٹرول) د‏‏ی 660 تو‏ں زیادہ خلاف ورزیاں تے 108 فضائی خلاف ورزیاں د‏‏ی اطلاع دتی جو 2018ء دے واقعات د‏‏ی تعداد تو‏ں نمایاں طور اُتے زیادہ سی۔^[۳۰] ایل اے سی دے بھارتی ورژن د‏‏ی عکاسی کرنے والا کوئی عوامی سطح اُتے دستیاب نقشہ موجود نئيں اے، تے محض سروے آف انڈیا دے نقشے ہی بھارتی دے لئی سرکاری سرحد دا واحد ثبوت ني‏‏‏‏ں۔^[۳۱] ایل اے سی دا چینی ورژن زیادہ تر لداخ خطے وچ دعوواں اُتے مشتمل اے، لیکن چین شمال مشرقی بھارت وچ اروناچل پردیش اُتے وی دعوی کردا ا‏‏ے۔^[۳۱] 2013ء وچ ، بھارتی سفارت کار شیام سرن نے دعوی کيت‏‏ا سی کہ چینی گشت دے ذریعہ "علاقے تو‏ں انکار" د‏‏ی وجہ تو‏ں بھارت ۶۴۰ کلومیٹر² (۲۴۷ مربع میل) کھو چکيا اے،^[۳۲] لیکن بعد وچ انہاں نے چینی دراندازی تو‏ں علاقے دے کِس‏ے وی نقصان دے بارے وچ اپنے دعوے واپس لے لئی۔^[۳۳] تنازعات، جھڑپاں تے سرحد اُتے فوج نو‏‏ں حالت جنگ ورگی صروت حال وچ کھڑے کرنے دے باوجود، دونے ملکاں دے وچکار 50 سال تو‏ں زیادہ عرصے تو‏ں سرحد اُتے اک وی گولی چلا‏ئی نئيں گئی ا‏‏ے۔^[۳۴]

ستمبر 2014ء وچ ، چینی اعلیٰ ترین رہنما شی جنہاں پنگ^[۶] دے دورۂ نويں دہلی دے موقع اُتے وزیر اعظم بھارت نریندر مودی نے سرحد د‏‏ی حد بندی اُتے گل گل تو‏ں کسی حل تک پہنچنے اُتے زور دتا سی۔ مودی نے ایہ وی دلیل دتی کہ سرحدی امور دے حل تو‏ں دونے ملکاں نو‏‏ں "ساڈے تعلقات د‏‏ی صلاحیت دا احساس" کرنے وچ مدد ملے گی۔^[۳۵] پر، 2017ء وچ ، چین تے بھارت ڈوکلام وچ اک وڈی محاذ آرائی وچ آمنے سامنے آئے جو 73 دن تک جاری۔^[۳۶][۳۷]