بکتاشیہ

ترکی دےدرویشاں دا اک شیعی سلسلہ جو حاجی بکتاش ولی بن سید ابراہیم نال منسوب اے۔

عیسائی مسلم امتزاج

بابا اسحاق (بابائی) دے مرید سن اناطولیا وچ انہاں دا حلقہ وسیع ہُندا گیا اکثر لوگاں دا خیال اے کہ مسلماناں تے عیسائیاں دے مشترک عقائد رکھدے نیں اک گروہ قزلباش وی انہاں نال وابستہ اے جو نماز تے عقائد توں دور رہندے نیں

تثلیث دے قائل

ایہ لوگ اللہ حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تے حضرت علی کرم اللہ وجہہ نوں ملا کے اک تثلیث دے قائل نیں یکم محرم توں 10 محرم تک ماتمی راتاں مناتے نیں جنہاں نوں ماتم گیجلری کہندے نیں نویں لوگاں نوں شامل کرنے اپر شراب پنیر تے روٹی تقسیم کرتے نیں

فوجی سرگرمیاں

جدوں سلطان اُور خاں عثمانی ( 1326ء / 1360ء ) نے نواں فوجی نظام قائم کرنا چاہیا تے حاجی سید حمد بکتاش توں دعا کرائی۔ آپ ہی نے اس دا ناں ینی چری (نئی فوج، عربی، انکشاریہ) رکھا۔ اس فوج نوں عثمانی سلطنت دی توسیع و عظمت وچ بڑی اہمیت حاصل رہی تے اس دی بدولت بکتاشیہ بڑی گہری ارادت و عقیدت دا مرکز بنیا رہا۔ 1826ء وچ جدوں سلطان محمود مصلح نے ینی چری فوج ختم کر دتی تاں بکتاشیہ دا زور وی گھٹ ہو گیا۔

تکیے

خانقاہ نوں تکیہ نال موسوم کردے نیں جو چار حصیاں اپر مشتمل ہندے نیں (1)اصل خانقاہ(2) تنور خانہ تے مستورات دے رہن دی جگہ(3) باورچی خانہ(4) مہمان خانہ اس سلسلہ دے تکیے جابجا قائم ہو گئے سن۔ 1925ء وچ مصطفٰی کمال اتاترک نے دوسرے سلسلہ ہائے تصوف دے نال بکتاشیہ اپر وی پابندی لگا دتی۔ البانیہ وچ ہن وی اس سلسلہ دے تکیے موجود نیں۔ اک تکیہ جبل مقطم، قاہرہ دے اک قدرتی غار وچ وی اے۔^[1]

حوالے

1. دائرہ معارف اسلامیہ جلد 4صفحہ702 جامعہ پنجاب لاہور