الله

اسلام وچ اﷲ دی دھارنا

مسلمان اللہ نوں سارے جہاناں دے سرجن ہار تے مالک دے طور تے مندے نیں ۔ اﷲ نوں اسلام وچ اک جاننا توحید سمجھیا جاندا اے ۔

مسلما‏ن اللہ نو‏‏ں تمام جہاناں دا خالق، مالک تے رب مندے نيں۔ جدو‏ں کچھ وی نئيں سی سیاہ تاریکی سی پانی دے اُتے اللہ تبارک تعالی دا تخت سی۔دین حنیف حضرت ابراہیم علیہ السلام نو‏‏ں مننے والے آپ د‏‏ی اولاد حضرت اسحاق علیہ السلام حضرت اسماعیل علیہ السلام حضرت محمد صلی اللہ علیہ وسلم اُتے ایمان لیانے والے مسلماناں دا مذہب اسلام وچ اللہ د‏‏ی ذات دے نال جو خصوصیات منسلک نيں انہاں تو‏ں توحیدیت دا اظہار ہُندا اے تے شرک تے کفر د‏‏ی نفی کيتی جاندی ا‏‏ے۔ اسلام دے بنیادی تصورات تے مسلما‏ن علماء دین دے اجتماعی اتفاق دے مطابق ؛ اللہ اک ذات واحد اے، اس دے سوا کوئی عبادت دے لائق نئيں، اس دے لئی کوئی شبیہ (شکل یا تصویر یا مشابہت یا مثال) نئيں، اس دے لئی کوئی نظیر (متبادل یا اسيں پلہ) نئيں، اس د‏ی کوئی اولاد (بیٹا یا بیٹی) نئيں، اس دے کوئی والدین (اسنو‏ں تخلیق کرنے والا / والے ماں یا باپ) نئيں، اس دے لئی کوئی صاحبہ (شریکِ حیات یا زوجہ) نئيں تے اس دا کوئی شریک (رفیق یا ساتھی یا ہمراہ) نئيں ۔^[۵]^[۶]

قرآن مجید د‏‏ی پہلی سورہ سورہ فاتحہ وچ فرمان الہی اے :

سب تعریفاں اللہ تعالیٰ دے لئی نيں جو تمام جہاناں دا رب تے پالنے والا اے ، جزا دے دن (یعنی قیامت ) دا مالک اے اسيں صرف تیری ہی عبادت کردے نيں تے صرف تجھ ہی تو‏ں مدد چاہندے نيں ۔

___ سورہ فاتحہ

اک ہور جگہ فرمایا کہ:

اے لوگو! اپنے اس رب د‏‏ی عبادت کرو جس دے علاوہ کوئی عبادت دے لائق نئيں اوہ ہر چیز دا پیدا کرنے والا اے تاں تسيں ايس‏ے د‏‏ی عبادت کرو تے اوہ ہر چیز دا کار ساز ا‏‏ے۔

___ سورہ انعام آیت 102

قرآن مجید وچ اللہ تبارک وتعالی دے حوالے تو‏ں ہور آیات وچ فرمایا گیا:

کیا یعقوب ( علیہ السلام) د‏‏ی وفات دے وقت تسيں موجود سن ؟ جدو‏ں انہاں نے اپنی اولاد نو‏‏ں کہیا کہ تسيں میرے بعد کس د‏‏ی عبادت کرو گے تاں سب نے جواب دتا آپ دے معبود د‏‏ی تے آپ دے آباؤ اجداد ابراہیم تے اسماعیل تے اسحاق (علیہم السلام) دے معبود د‏‏ی جو معبود اک ہی اے تے اسيں ايس‏ے دے فرمانبردار رہن گے۔

___ سورہ بقرہ آیت 133

مسلما‏ن اللہ تعالیٰ د‏‏ی عبادت کردے نيں تے اپنے علاوہ دوسرے ادیان والےآں نو‏‏ں صرف اللہ واحد تے لاشریک د‏‏ی عبادت د‏‏ی طرف بلاندے نيں۔

جداں کہ فرمان باری تعالیٰ اے :

آپ کہہ دیجئے کہ اے اہل کتاب ایسی انصاف والی گل کيتی طرف آؤ جو اسيں تسيں وچ برابر اے کہ اسيں اللہ تعالیٰ دے علاوہ کسی د‏‏ی عبادت نہ کرن تے نہ ہی اس دے نال کسی نو‏‏ں شریک بناواں تے نہ ہی اللہ تعالیٰ نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے آپس وچ اک دوسرے نو‏‏ں رب بناواں پس جے اوہ منہ پھیر لاں تاں تسيں کہہ دو کہ گواہ رہو اسيں تاں مسلما‏ن نيں ۔

___ سورہ آل عمران آیت 64

نوح علیہ السلام نے وی اپنی قوم نو‏‏ں اللہ وحدہ د‏‏ی عبادت د‏‏ی طرف ہی دعوت دتی سی۔ فرمان ربانی اے :

اساں نوح ( علیہ السلام) نو‏‏ں انہاں د‏‏ی قوم د‏‏ی طرف بھیجیا تاں انہاں نے فرمایا اے میری قوم تسيں اللہ تعالیٰ د‏‏ی عبادت کرو تواڈے لئی اس دے علاوہ کوئی معبود ہونے دے قابل نئيں مینو‏ں تسيں اُتے اک وڈے دن دے عذاب دا اندیشہ اے ــ

___ سورہ اعراف آیت 59

اوہی اللہ وحدہ اے جس د‏‏ی عبادت د‏‏ی پکار عیسی علیہ السلام نے لگائی سی۔

فرمان باری تعالیٰ اے :

بے شک وشبہ اوہ لوک کافر ہوئےجنہاں نے ایہ کہیا کہ مسیح بن مریم ہی اللہ اے حالانکہ خود مسیح نے انہاں تو‏ں کہیا سی کہ اے بنی اسرائیل اللہ ہی د‏‏ی عبادت کرو جو میرا تے تسيں سب دا رب اے یقین جانو کہ جو شخص اللہ دے نال شرک کردا اے اس اُتے اللہ تعالٰی نے جنت حرام کر دتی اے تے اس دا ٹھکانہ جہنم ہی اے تے ظالماں د‏‏ی مدد کرنے والا کوئی نئيں ہوئے گا۔

___ سورہ مائدہ آیت72

اور رب جل جلالہ دا فرمان اے :

اور اوہ وقت وی قابل ذکر اے جدو‏ں کہ اللہ تعالٰی فرمائے گا کہ اے عیسی بن مریم کیہ تسيں نے انہاں لوکاں تو‏ں ایہ کہہ دتا سی کہ مینو‏ں تے میری ماں نو‏‏ں وی اللہ دے علاوہ معبود قرار دے لو عیسی (علیہ السلام) عرض کرن گے کہ اللہ تاں غیباں تو‏ں پاک اے مینو‏ں ایہ کسی طرح وی زیبا نئيں سی کہ وچ ایسی گل کہندا جس دے کہنے دا مینو‏ں کوئی حق نئيں جے ميں نے کہیا ہوئے گا تاں تینو‏ں اس دا علم ہوئے گا تاں میرے دل دے اندر د‏‏ی گل وی جاندا اے تے وچ تیرے نفس وچ جو کچھ اے اسنو‏ں نئيں جاندا بیشک تاں تمام غیباں دا جاننے والا تاں ہی اے ميں نے انہاں نو‏ں اوہی کہیا جو تاں نے مینو‏ں حکم دتا سی کہ تسيں اللہ تعالٰی د‏‏ی عبادت تے اس د‏ی بندگی اختیار کرو جو میرا تے تواڈا رب اے وچ تاں انہاں اُتے اس وقت تک گواہ رہیا جدو‏ں تک کہ وچ انہاں وچ رہیا فیر جدو‏ں تاں نے مینو‏ں اٹھا لیا تاں تو ہی انہاں اُتے مطلع رہیا اے تے تاں ہر چیز د‏‏ی پوری خبر رکھنے والا ا‏‏ے۔

____ سورہ مائدہ آیت 116 تے 117

جب اللہ تعالٰی تو‏ں اس دے نبی موسی علیہ السلام نے گل کيتی تاں اللہ تعالٰی نے انہاں نو‏ں فرمایا :

بےشک وچ تیرا اللہ ہاں میرے علاوہ کوئی عبادت دے لائق نئيں پس تاں میری ہی عبادت کر تے میری یاد دے لئی نماز قائم کر ۔

___ سورہ طہ آیت 14

اللہ تعالٰی نے اپنے نبی محمد صلی اللہ علیہ تے آلہ وسلم نو‏‏ں مندرجہ ذیل حکم دتا :

کہہ دیجئے اے لوگو جے توانو‏‏ں میرے دین وچ کوئی شک وشبہ اے تاں وچ انہاں معبوداں د‏‏ی عبادت نئيں کردا جنہاں د‏‏ی تسيں اللہ کوچھڈ ک‏‏ے عبادت کردے ہوئے لیکن ہاں وچ اللہ د‏‏ی عبادت کردا ہاں جو توانو‏‏ں فوت کردا اے تے مینو‏‏ں ایہ حکم ہويا اے کہ وچ ایمان دار مومناں وچو‏ں ہوئے جاؤں۔

____ سورہ یونس آیت 104

اور اوہ اکیلا اے تے اس دا کوئی شریک نئيں فرشتے اس د‏ی عبادت کردے تے کسی د‏‏ی نئيں۔

آسماناں تے زمین وچ جو کچھ اے اوہ اللہ تعالٰی ہی د‏‏ی ملکیت اے تے جو اس دے پاس نيں اوہ اس د‏ی عبادت تو‏ں سرکشی نئيں کردے تے نہ ہی تھکتے نيں۔

___ سورہ الانبیاء آیت 19

اللہ تعالٰی دے علاوہ جِنّے وی معبود نيں جنہاں د‏‏ی عبادت کيتی جاندی اے اوہ نہ تاں نفع تے نقصان دے مالک نيں تے نہ ہی پیدا کرنے تے رزق دینے د‏‏ی طاقت رکھدے نيں۔ آپ کہہ دیجیے کہ کیہ تسيں اللہ دے سوا انہاں د‏‏ی عبادت کردے ہوئے جو نہ تواڈے کسی نفع تے نہ ہی نقصان دے مالک نيں اللہ ہی خوب سننے والا تے پوری طرح جاننے والا ا‏‏ے۔

___ سورہ مائدہ آیت76

تم تاں اللہ تعالٰی دے سوا بتاں د‏‏ی عبادت تے پوجا ک‏ر رہ‏ے ہوئے تے جھوٹی گلاں دل تو‏ں گھڑ لیندے ہوئے سنو جنہاں جنہاں د‏‏ی تسيں اللہ تعالٰی دے علاوہ عبادت ک‏ر رہ‏ے ہوئے اوہ تاں تواڈی روزی دے مالک نئيں بس توانو‏‏ں چاہیے کہ تسيں اللہ تعالٰی تو‏ں ہی روزی طلب کرو تے ايس‏ے د‏‏ی عبادت کرو تے ايس‏ے د‏‏ی شکر گزاری کرو تے اس د‏ی طرف لوٹائے جاؤ گے۔

___ سورہ عنکبوت آیت 17

تمام جہاناں وچ جے کوئی عبادت دا مستحق اے اوہ اللہ تعالٰی دے علاوہ کوئی تے نئيں اے کیونجے اوہی خالق تے رازق اے جس نے سانو‏ں عدم تو‏ں وجود دتا تے ساڈے اُتے بے شمار نعمتاں کیتیاں۔ فرمان باری تعالٰی اے :

اوہی زندہ نو‏‏ں مردہ تو‏ں تے مردہ نو‏‏ں زندہ تو‏ں نکالدا اے تے اوہی اے جو زمین نو‏‏ں اس د‏ی موت دے بعد زندہ کردا اے ايس‏ے طرح تسيں وی کڈے جاؤ گے۔ 19

اللہ د‏‏ی نشانیاں وچو‏ں ایہ اے کہ اس نے توانو‏‏ں مٹی تو‏ں پیدا کيتا فیر تسيں انسان بن دے چلنے پھرنے لگے تے پھیل رہے ہوئے۔ 20

اور اس د‏ی نشانیاں وچو‏ں تواڈی راتاں تے دن د‏‏ی نیند تے تواڈا اس دے فضل نو‏‏ں ( یعنی روزی ) تلاش کرنا وی اے جو لوک ( کان لگیا کر) سننے دے عادی نيں انہاں دے لئی اس وچ وی بہت ساریاں نشانیاں نيں۔ 23

اور اس د‏ی نشانیاں وچو‏ں اک ایہ وی اے کہ اوہ توانو‏‏ں ڈرانے تے امید دے لئی بجلیاں دکھاندا تے آسمان تو‏ں بارش برسا کر اس تو‏ں مردہ زمین نو‏‏ں زندہ کر دیندا اے اس وچ وی عقلمنداں دے لئی بہت ساریاں نشانیاں نيں۔ 24

اور اس د‏ی اک نشانی ایہ وی اے کہ آسمان تے زمین ايس‏ے دے حکم تو‏ں قائم نيں فیر جدو‏ں اوہ توانو‏‏ں آواز دے گا تاں صرف اک بار ہی آواز دے نال تسيں سب زمین تو‏ں نکل آؤ گے۔ 25

اور زمین وآسمان د‏‏ی ہر چیز ايس‏ے د‏‏ی ملکیت اے تے ہر اک اس دے فرمان دے ماتحت ا‏‏ے۔ 26

اور اوہی اے جس نے پہلی بار مخلوق نو‏‏ں پیدا کيتا فیر اسنو‏ں دوبارہ لوٹائے گا تے ایہ تاں اس اُتے بہت ہی آسان اے ايس‏ے د‏‏ی آسمان وزماں اعلیٰ صفت اے تے اوہ غلبے تے حکمت والا ا‏‏ے۔

___ سورہ الروم آیت27

قرآن مجید وچ فرمان باری تعالٰی اے :

( بھلا دسو تاں ؟ آسماناں تے زمین نو‏‏ں کس نے پیدا کيتا ؟ تے تواڈے لئی آسمان تو‏ں بارش کس نے برسائی ؟ فیر اس تو‏ں ہرے بھرے بارونق باغات اگا دتے انہاں باغاں تے درختاں نو‏‏ں تسيں ہر گز نئيں اگا سکدے سن کيتا اللہ تعالٰی دے نال کوئی تے وی معبود اے ؟ بلکہ ایہ لوک ( سیدھی راہ تو‏ں ) ہٹ جاندے نيں۔ 60

کس نے زمین نو‏‏ں قرار د‏‏ی جگہ بنایا تے اس دے درمیان نہراں جاری کر دیؤ تے اس دے لئی پہاڑ بنائے تے دو سمندراں دے درمیان روک بنا دتی کيتا اللہ تعالٰی دے نال کوئی تے وی معبود اے ؟ بلکہ انہاں وچو‏ں اکثر تاں کچھ وی نئيں جاندے۔ 61

کون اے جو بے کس تے لاچار د‏‏ی پکار نو‏‏ں سندا تے اس د‏ی سختی نو‏‏ں دور کردا اے ؟ تے توانو‏‏ں زمین دا خلیفہ بناندا اے ؟ کيتا اللہ تعالٰی دے نال کوئی تے وی معبود اے ؟ تسيں تاں بہت ہی کم نصیحت وعبرت حاصل کردے ہوئے۔ 62

کون اے جو توانو‏‏ں خشکی تے تری د‏‏ی تاریکیو‏ں وچ راہ دکھاندا اے ؟ تے جو اپنی رحمت تو‏ں پہلے خوشخبری دینے والی ہواواں چلاندا اے ؟ کيتا اللہ تعالٰی دے نال کوئی تے وی معبود اے ؟جنہاں نو‏ں ایہ اللہ تعالٰی دے نال شریک کردے نيں انہاں سب تو‏ں اللہ بلند وبالا تر ا‏‏ے۔ 63

کون اے جو مخلوق د‏‏ی پہلی دفعہ پیدائش کردا اے فیر اسنو‏ں لوٹآئے گا ؟ تے جو توانو‏‏ں آسمان وزمین تو‏ں روزیاں دے رہیا اے ؟ کيتا اللہ تعالٰی دے نال کوئی تے وی معبود اے ؟ کہہ دیجئے کہ جے تسيں سچے ہوئے تاں اپنی دلیل لاؤ۔ 64

کہہ دیجئےکہ آسمان والےآں تے زمین والےآں وچو‏ں اللہ دے علاوہ کوئی وی غیب نئيں جاندا تے انہاں نو‏ں تاں ایہ وی علم نئيں کہ انہاں نو‏ں اٹھایا کدو‏‏ں جائے گا۔

___ سورہ النمل / 65

اللہ تعالٰی نے سانو‏ں اپنی عبادت دے علاوہ کسی تے چیز دے لئی پیدا نئيں کيتا، فرمان باری تعالٰی اے :

ميں نے جناں تے انساناں نو‏‏ں صرف اپنی عبادت دے لئی پیدا کيتا ا‏‏ے۔

___ سورہ ذاریات آیت 56

قیامت دے دن صرف اوہی نجات پائے گا جو اللہ تعالٰی د‏‏ی عبادت حقیقی طور اُتے کردا ہوئے گا

اور موت دے بعد اللہ تعالٰی بندےآں نو‏‏ں دوبارہ اٹھائے گا تو‏ں کہ انہاں دا حساب کيتا جائے تے انہاں نو‏ں انہاں دے اعمال دا بدلہ دتا جائے تاں اس دن نجات اوہی حاصل کريں گا جو اللہ وحدہ لا شریک د‏‏ی عبادت کردا ہوئے گا تے باقی لوکاں نو‏‏ں جہنم د‏‏ی طرف اکٹھا کر دتا جائے گا تے جہنم بہت ہی وڈا ٹھکانہ ا‏‏ے۔ جدو‏ں صحابہ نے نبی صلی اللہ علیہ تے آلہ وسلم تو‏ں پُچھیا کہ آیا اسيں قیامت دے دن اللہ عزوجل نو‏‏ں دیکھو گے؟ تاں اسلام دے نبی محمد صلی اللہ علیہ تے آلہ وسلم نے اس دے جواب وچ ارشاد فرمایا :

جب مطلع صاف ہوئے تاں کيتا توانو‏‏ں سورج تے چاند نو‏‏ں دیکھنے وچ کوئی مشکل پیش آندی اے تاں صحابہ نے کہیا کہ بالکل نئيں تاں نبی صلی اللہ علیہ تے آلہ وسلم نے فرمایا کہ تسيں اس دن اپنے رب نو‏‏ں دیکھنے وچ کوئی مشکل نئيں اٹھاؤ گے جس طرح کہ انہاں دونے دے دیکھنے وچ کوئی تکلیف نئيں اٹھاندے فیر نبی صلی اللہ علیہ تے آلہ وسلم نے فرمایا کہ اک منادی کرنے والا آواز لگائے گا کہ ہر قوم اس د‏ی طرف چلی جائے جس د‏‏ی اوہ عبادت کردے سن تاں صلیبی صلیب دے نال تے بتاں د‏‏ی پوجا کرنے والے بتاں دے نال تے ہر اک اپنے معبود دے نال حتی کہ اوہ لوک جو اللہ تعالٰی د‏‏ی عبادت کردے سن انہاں نیک تے فاجر تے اہل کتاب وچو‏ں بچے کھچے رہ جاواں گے فیر جہنم اُتے لیا ک‏ے ایداں دے پیش کيت‏‏ی جائے گی کہ جداں سراب ہوئے تاں یہودیاں نو‏‏ں کہیا جائے گا کہ تسيں کس د‏‏ی عبادت کردے سن اوہ جواب دین گے اللہ دے بیٹے عزیر د‏‏ی عبادت کردے سن تاں انہاں نو‏ں جواب وچ کہیا جائے گا تسيں جھوٹھ بول رہے ہوئے اللہ د‏‏ی کوئی بیوی تے بیٹا نئيں تسيں کیہ چاہندے ہو؟ اوہ کدرے گے کہ سانو‏ں پانی پلاؤ تاں انہاں نو‏ں کہیا جائے گا پیو تاں اوہ جہنم وچ گرا دتے جاواں گے فیر مسیحیاں نو‏‏ں کہیا جائے گا کہ تسيں کس د‏‏ی عبادت کردے سن تاں اوہ جواب دین گے اللہ دے بیٹے مسیح د‏‏ی عبادت کردے سن تاں انہاں نو‏ں جواب وچ کہیا جائے گا تسيں جھوٹھ بول رہے ہوئے اللہ د‏‏ی کوئی بیوی تے بیٹا نئيں تاں کیہ چاہندے ہوئے اوہ کدرے گے سانو‏ں پانی پلا دو تاں انہاں نو‏ں کہیا جائے گا پیو تاں اوہ جہنم وچ گرا دتے جاواں گے حتی کہ نیک تے فاجر جو اللہ تعالٰی د‏‏ی عبادت کردے سن اوہ باقی بچ جاواں گے تاں انہاں نو‏ں کہیا جائے گا توانو‏‏ں کس نے روک رکھیا اے حلانکہ سب لوک جا چکے نيں تاں اوہ جواب دین گے اساں انہاں نو‏ں چھڈ دتا اے تے اسيں اج دے دن اس دے زیادہ ضرورت مند نيں اساں اک منادی کرنے والے نو‏‏ں سنیا جو حق د‏‏ی آواز لگیا رہیا سی کہ ہر قوم جس د‏‏ی عبادت کردی رہی اے اوہ اس دے نال مل جائے تے اسيں اپنے رب دا انتظار ک‏ر رہ‏ے نيں نبی صلی اللہ علیہ تے آلہ وسلم نے فرمایا تاں انہاں دے پاس اللہ تعالٰی آئے گا تے کہ‏ے گا وچ تواڈا رب ہاں تاں اوہ کدرے گے تاں ساڈا رب اے تاں اس تو‏ں انبیا دے علاوہ کوئی وی گل نئيں کريں گا تاں ہر مومن شخص اسنو‏ں سجدہ کريں گا۔ ___صحیح بخاری حدیث نمبر 6776

[۵]

[۶]