From Wikipedia, the free encyclopedia
کاؤ دائیت (ویتنامی: Đạo Cao Đài) اک توحیدی مذہب جو 1926ء وچ شمالی ویتنام دے شہر تائی نن ماں قائم ہويا۔ اس مذہب دا مکمل ناں Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ (تیسری عالمگیر نجات [دے لئی] عظیم عقیدہ) اے ۔[1] ایہ مذہب بدھ مت، تاؤ مت، کنفیوشس مت، مسیحیت تے اسلام دا ملاپ اے۔
 | |
| ابتدا تھاں: | تائی نن، جنوبی ویتنام |
| گنتی: | 3.2 ملین |
کاؤ دائیاں دے عقیدہ دے مطابق کاؤ دائی (سانچہ:IPA-vi، لفظی مطلب "اعلٰی خدا" یا "اعلٰی طاقت")[1] اک اعلٰی خدا اے جس نے کائنات نوں تخلیق کیتا۔ اس دے علاوہ کاؤ دائی اکثر خدا دے ناں دے لئی Đức Cao Đài (قابل احترام اعلٰی خدا) استعمال کردے نيں، جو Cao Đài Tiên Ông Đại Bồ Tát Ma Ha Tát (”اعلٰی طاقت قدیم لافانی [تے] عظیم بودھی ستو“) دا مخفف اے۔ انہاں دے عقیدے دی علامت خدا دی الٹی اکھ اے، جو یانگ (نرینہ خالق دی فعالیت) جس دا توازن یِن (مادر خدا دی فعالیت) نے برقرار رکھیا اے، نوں ظاہر کردا اے۔ ایہ مادر خدا مغرب (Diêu Trì Kim Mẫu، Tây Vương Mẫu) دی تانیث، پرورش، انسانیت دی بحالی دی مادر ملکہ اے ۔[2]
اس مذہب دے پیروکار عبادت، سلف (بزرگ) دا احترام کردے نيں تے عدم تشدد، سبزی خوری ورگی تعلیمات اُتے عمل پیرا نيں۔[3] ویتنام وچ کاؤ دائیاں دی تعداد تبدیل ہُندی رہندی اے، حکومتی شخصیتاں دے مطابق 4.4 ملین کاؤ دائی Tây Ninh church توں منسلک نيں، باقی شاخاں نوں ملیا کے تعداد 6 ملین بندی اے ۔[4][5][6][7][8]
اس مذہب دی زیادہ تر اخلاقی تعلیمات کنفیوشس مت توں، مخفی یا پُراسرار دے مطالعہ (occult) دا دستور تاؤ مت توں تے کرم و نويں جنم دے نظریات بدھ مت تے پیر شاہی نظام (مثلاً پوپ) رومن کاتھولک مسیحیت توں اخذ شدہ نيں۔
کاؤ دائی مذہب ویتنامی شہر تائی نن وچ 1926ء وچ قائم ہويا تے 1997ء وچ حکومت کیتی جانب توں بطور مذہب تسلیم کیتا گیا۔ کاؤ دائیت دے بانیان Ngô Văn Chiêu، Cao Quỳnh Cư Phạm Công Tắc تے Cao Hoài سن ۔ کاؤ دائیاں دا عقیدہ اے کہ خدا نے انہاں تِناں توں نويں مذہب دی تشکیل دا کہیا سی ۔
کاؤ دائیت وچ خدا دا ناں Cao Đài Tiên Ông Đại Bồ Tát Ma-ha-tát (ترجمہ: قدیم عاقل تے عظیم بودھی ستو مہا ستو) اے۔ کاؤ دائیاں دے نزدیک ایہ لقب خدا نے اپنے لئی اسی لئی چُنا کیونکہ ایہ تن تعلیمات بزرگ (saint)، عاقل (Sage) تے بدھ (Buddha) نوں ظاہر کردا اے۔
کاؤ دائی عقیدے دے مطابق خدا توں پہلے تاؤ دا وجود سی تے تاؤ اک غیر متغیر، گُمناں، بے ہیئت تے لافانی ماخذ سی ۔ فیر انفجار عظیم ہويا تے معجزانہ طور اُتے خدا دی تخلیق ہو گئی جس نے انسان نوں بنایا۔ فیر کائنات دی تخلیق دے لئی قادر مطلق نے یِن تے یانگ نوں بنایا۔ جس طرح آدم نے اپنی پسلی توں حوا نوں بنایا، خدا نے یانگ تے اپنے اک حصہ اُتے قابو پا کر دیوی دی تخلیق کيتی تاکہ اسنوں یِن دے نال جوڑ سکے۔ تے ایويں اتحاد مکمل ہو گیا تے کائنات دی تخلیق عمل وچ آئی۔ دیوی یا مادر مقدس نوں کاؤ دائی مادر بدھ (Mother Buddha) کہندے نيں۔ کاؤ دائیاں دے مطابق بہشت دے 36 درجے تے 72 سیارے نيں۔ پہلا سیارہ بہشت دے قریب اے جدوں کہ 72واں سیارہ جہنم دے قریب اے۔ تے اس دنیا دا 68واں نمبر اے۔
کاؤ دائی دی تعلیمات ثلاثہ مندرجہ ذیل نيں۔
تعلیمات ثلاثہ روحانی حصول دے درجات نوں ظاہر کردا اے۔ کاؤ دائی عقیدے دے مطابق بدھ بننا انتہائی مشکل کم اے۔ کاؤ دائیت وچ انسان کسی دوسری مخلوقات وچ تبدیل سکدا اے۔ انسان Thần (فرشتہ)، Thánh (بزرگ)، Tiên (دانش ور) تے Phật (بدھ) وی بن سکدا اے۔ کاؤ دائیاں دے مطابق ہر کوئی انہاں وچوں کوئی اک مخلوق بن سکدا اے۔ فرشتےآں، بزرگان تے عاقلاں دی بہشتاں دے دائرہ اثر وچ انتہائی لمبی عمراں ہُندیاں نيں، لیکن بدھ اوہ واحد مخلوق اے جو موت تے زندگی دے دائرے توں آزاد اے۔
کاؤ دائی تعلیمات دے مطابق، خدا انتظام کرنے یا کنٹرول کرنے دے مقام اُتے اے، اسی لئی اوہ خود انسانی روپ لے کے نئيں آ سکدا۔ اس لئی اس نے اپنا پیغام دسنے دے لئی مقدس ہستیاں بھیجاں۔
.jpg)
یہ ہور مذاہب دی معزز شخصیتاں دا وی بطور بزرگ احترام کردے نيں جنہاں وچ بدھ، یسوع (عیسیٰ)، کنفیوشس، لاؤزی، پیغمبر اسلام محمد، پیری کلیز، جولیس سیزر، جون آف آرک، وکٹر ہیوگو، سن یات سین وغیرہ شامل نيں۔ کاؤ دائیت دی اک عمارتِ عامہ وی اے جس وچ مذکورہ بالا تمام بزرگاں دے مزارات تے یادگاراں واقع نيں۔[9]
مندرجہ ذیل وچ کاؤ دائی اہم مذہبی کتاباں مقدسہ نيں:
اس دے علاوہ کاؤ دائی دی ذیلی شاخاں دی اضافی کتاباں وی نيں۔
کاؤ دائیت دا تنظیمی ڈھانچا بالکل کاتھولک مسیحیت دی طرح اے۔ کاؤ دائی پیر شاہی (hierarchy) وچ پوپ، کارڈینل، بشپ، پیشوا وغیرہ شامل ہُندا اے۔ کاؤ دائیت وچ خواتین تے مرداں دے برابر حقوق نيں لیکن کوئی خاتون قانون ساز کارڈینل تے پوپ نئيں بن سکدی، ایہ دو عہدے کاؤ دائیت دے اعلٰی مناصب نيں۔ اس مذہب دا دعویٰ اے کہ خدا نے اس دا حکم دتا سی کیونکہ یانگ مرد نوں ظاہر کردا اے تے یِن عورت نوں ظاہر کردا اے۔ یِن کدی یانگ اُتے غلبہ حاصل نئيں کر سکدی جے ایسا ہويا تاں بدنظمی ہوئے گی۔
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
