پھپھڑے

پھپھڑے ساہ لین لئی ورتے جان والے اک بندے دے پنڈے دے پاسے نیں۔ پھپھریاں دی جوڑی دل دے دوناں پاسے چھاتی تے ہوندی اے۔ پھپھرے ہوا چوں آکسیجن نوں خون دیاں نالیاں تک اّڑاندے نیں۔ تے خوں چوں کاربن ڈائی آکسائڈ نوں بار کڈ دے نیں۔ گیساں دے بدلن واسطے کھلی جگہ چائیدی ہوندی اے، اے تھاں پھپھریاں وچ پائے جان آلی لکھاں نکی نکی ہوئی تھیلیاں باجوں بن جاندی اے، اناں تھیلیاں نوں ایلویولائی آکھدے نیں۔

پھپھڑے

دل تے پھپھڑے

پھپھڑیاں بارے جانن توں پہلاں، ہوا دے منہ توں ایلویولائی تک جان دی راہ بارے جانکاری ضروری اے۔ ہوا منہ یا نک توں ہُندی ہوئی فیرنکس تے لیرنکس وچ وڑدی اے، اوتھوں ہوا دی نالی وچ وڑ جاندی اے، ہوا دی نالی پھپھڑیاں وچ وڑن توں پہلاں دو ٹہنیاں وچ تقسیم ہو جاندی اے جناں نوں برونکس آکھدے نے۔ اک برونکس اک پھپھڑے وچ وڑدا اے۔ ہر برونکس اگوں نکیاں ٹہنیاں بناندا اے جناں نوں برانکیول آکھدے نیں۔برانکیول ہور نکے ہو کے ایلویولائی بناندے نیں جتھے آکسیجن تے کاربن ڈائی آکسائڈ دا بدلاؤ کیتا جاندا اے۔

ساہ لین لئی بکھیاں تے اوہناں دے پٹھے رل کے کم کردے نیں۔

ناں

میڈیکل وچ پھپھڑیاں لئی شبد "پلمو(English:Pulmo)" یا "نیمو (English:Pneumo)" ورتیا جاندا اے۔ پلمو شبد لاطینی بولی دے شبد(Latin:pulmonarius) توں نکلیا اے جیہدا مطلب اے پھپھڑا، تے نیمو شبد یونانی بولی دے شبد (Greek:πνεύμων) توں نکلیا اے ایہدا مطلب پھپھڑا اے۔

میمل پھپھڑے دا وکھالا

انسان دے وچ ہوا دی نالی دو برونکائی (انیک:برونکس) وچ تقسیم ہوندی اے۔ پھپھڑیاں دے اند اے برونکس ہور تقسیم ہوندے نیں تے برونکیول بناندے نیں۔ اے برونکیول اگے تقسیم ہو کے نکی ہوا دی تھیلیاں بناندے نیں جناں نوں ایلویولائی آکھدے نیں۔ ایناں ایلویولائی دے اگے پچھے لعو دی نکی ناڑاں ہوندیاں نیں جناں وش ہوا دا بدلاؤ کیتا جاندا اے۔

آکسیجن نکلیا لعو پلمونری آرٹری دی مدد توں پھپھڑیاں وچ وڑدا اے، پھپھڑیاں وچ ایس لعو وچ آکسیجن بھری جاندی اے تے لعو دے ہیموگلوبن توں کاربن ڈائی آکسائڈ کڈ لئی جاندی اے۔ آکسیجن توں بھریا لعو پلمونری وین دی مدد توں واپس دل وچ وڑدا اے جتھوں او سارے جسم نوں کلیا جاندا اے۔

ہر پھپھڑے سے باہر اک جھلی ہوندی اے جنوں "پلورل جھلی" آکھدے نیں۔ ایس جھلی دے دو انگ ہوندے نیں، "پیرائیٹل پلورا" تے "وسرل پلورا"۔ اناں انگاں دے وچکار اک مائع بھریا ہوندا اے جیدے باجوں پھپھڑیاں دے کم کرن ویلے رگڑ پیدا نئی ہوندی۔

پنچھی پھپھڑے دا وکھالا

پنچھیاں دے پھپھڑیاں وچ ایلویولائی نئی ہوندے۔ ایہناں دے پھپھڑے شہد دی مکھی دے چھتے وانگوں ہوندے نیں جناں وچ لکھاں نکے راستے ہوندے نیں جناں نوں "پیرا برونکائی" آکھدے نیں۔

ریپٹائل پھپھڑے دا وکھالا

ریپٹائل پھپھڑیاں وچ اکو برونکس ہوندی اے۔

ایمفیبین پھپھڑے دا وکھالا

ایمفیبین پھپھڑے غبارے وانگوں پھلے ہوندے نیں۔

مچھی پھپھڑے دا وکھالا

مچھیاں وچ پھپھڑے نئیں ہُندے پر اک مچھی "پھپھڑا مچھی" وچ پھپھڑے ہوندے نیں، جیہناں دا وکھالا ایمفیبین پھپھڑے وانگوں ہُندا اے۔

بارلے جوڑ

انسانی اَنگ

باہرلے انگ  : - سر · متھا · مُکھ · اکھ · نک · بُلھ · ٹھوڈی · کن · ہتھ · انگلاں · انگوٹھا · چیچی · نون٘ہہ · لت · بان٘ہہ · جباڑھا  · بال · پیر · گوڈا · گوڈے دی چپݨی · گٹا · چھاتی · کھل · موڈھا · دھوݨ · گھنڈی · سینا · پِنّی · ڈھڈ · دُھنّی · لَک · ڈھُوہ · پَٹ

اندرلے انگ  : - کلیجا · دل · نکی آندر · گردے · معدہ · پھپھڑے · آنڈاتھیلی · پینکریاز · دماغ · ہڈی · وڈی آندر · پِتّا · لہو

مونہہ دے اندرلے انگ  : - مون٘ہہ · جیبھ · دند · حلق · حلق دا کاں